Ægir - 01.11.1999, Blaðsíða 39

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Fylgst með magni
díoxína í fiski úr
norskum ijörðum
M'atvœlaeftirlitið norska telur
ekki ástœðu til að óttast að
magn díoxíns í fiski frá Noregi sé yfir
hœttumörkum. Þó rœður það fiski-
ntönnum, sem hyggjast veiða í soðið í
vissum fjörðunt, frá því að borða afl-
ann.
Bæði díoxín og eiturefnið PCB binst
fituvef. Þess vegna ætti að forðast að
borða skeldýr, þorsklifur og feitan fisk,
svo sem síld og makríl, sem veiðist í
fjörðum þar sem ástæða er til að óttast
mengun.
Eftirlit
Matvælaeftirlit norska ríkisins fylgist
með mengun af völdum eiturefna í
fjörðum og miðum við strendur lands-
ins og veita ráðleggingar varðandi
neyslu fisksins sem þar veiðist. Enn
hefur að sögn matvælaeftirlitsins ekk-
ert komið fram sem bendir til þess að
ástæða sé til að óttast að díoxín sé yfir
hættumörkum í feitum fiski sem seld-
ur er í norskum fiskbúðum. Turid Hell-
strom, sem starfar við matvælaeftirlit-
ið, segist ekki myndu borða lifur úr
þorski sem veiddur er í menguðum
fjörðum en ef fólk fylgist með tilkynn-
ingum frá matvælaeftirlitinu og fer að
ráðum þess þá hefur hann enga
ástæðu til að taka fisk af matseðlin-
um.
Hellstrom segir að díoxínmengun
hafi minnkað á síðustu árum, eftir að
strangari reglur voru settar um með-
ferð úrgangs frá iðnaði.
Áhrif díoxína á mannslíkamann
Rúm 90% af díoxínum sem berast inn
REVTINGUR
I mannslíkamann koma úr fæðunni.
Árið 1998 mat Alþjóða heilbrigðis-
stofnunin díoxínmagn sem mannlík-
aminn gæti þolað án þess að bíða tjón
af. Mörkin voru þá lækkuð úr 10
píkógrömmum (1 píkógramm er einn
billjónasti hluti úr grammi) á hvert
kíló líkamsþunga niður í 1-4
píkógrömm. í iðnaðarlöndum er al-
gengt að fólk fái dag hvern úr fæðu 1-
3 píkógrömm af díoxínum á hvert kíló
líkamsþunga.
Áhrif stórra skammta af díoxínum í
stuttan tíma geta valdið ýmiss konar
óþægindum og sjúkdómum, svo sem
dökkum blettum á húð og lifrar-
skemmdum. Á lengri tíma geta efnin
valdið ýmsum tegundum krabba-
meins. Fóstur eru sérlega næm fyrir
áhrifum díoxína en brjóstmylkingar
eru líka einkar viðkvæmir fyrir þeim.
Norska heilbrigðiseftirlitið telur
ekki ástæðu til að óttast hættulega
mikið af díoxínum í móðurmjólk,
enda hafi magn efnanna minnkað í
umhverfinu.
Alþjóða heilbrigðismálastofnunin
telur þá sem vinna í pappírsiðnaði, við
sorpbrennslu eða aðra meðferð úr-
gangs og þá sem borða fisk úr meng-
uðu vatni, vera í sérstakri hættu vegna
díoxíneitrunar.
Haldast lengi í náttúrunni
Til eru 210 afbrigði díoxína, sem skipt
er í nokkra hópa. Af þeim eru rúmlega
30 eitraðir. Eitraðasta díoxínið er
TCDD.
Efni þessi brotna afar hægt niður í
náttúrunni. Samkvæmt upplýsingum
frá Alþjóða heilbrigðismálastofnun-
inni tekur það mannslíkamann sjö ár
að brjóta efnið niður.
í náttúrunni komast díoxín auð-
veldlega inn í fæðukeðj-
una. Þar gildir hið venju-
lega lögmál að því ofar
sem kemur í fæð-
upýramídann því meiri er
þéttni díoxína í vefjum
lífvera.
Meginhluti díoxína eru
úrgangsefni frá iðnaði,
t.d. málmbræðsluverum
og bleikingu pappírs.
Úrgangur frá sorp-
brennsluofnum er þó að-
aluppspretta díoxína, en
þau myndast líka við
skógarelda og eldgos.
(Byggt á grein í norska
sjávaríítvegsblaðinu Fiskaren)
Enn hefur að sögn matvœlaeftirlitsins norska ekkert
komið fram sem bendir til þess að ástœða sé til að óttast
að díoxín sé yfir hœttumörkum í feitum fiski sem seldur
er í norskum fiskbúðum.
ÁGIR 39