Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1965, Blaðsíða 108

106
og gegndi því embætti, unz honum var veitt lausn 1. október
1958 fyrir aldurs sakir. Prófessor Alexander kenndi við há-
skólann í Utrecht haustmisserið 1935 í skiptum við A. G. van
Hamel, sem aftur kenndi hér, og haustmisserið 1957 hafði hann
leyfi frá störfum sökum lasleika. Að öðru leyti var hann lítið
sem ekki fjarvistum frá embætti sínu.
Prófessor Alexander kvæntist 1934 Hebu Geirsdóttur vígslu-
biskups á Akureyri Sæmundssonar, og lifir hún mann sinn.
Alexander Jóhannesson lézt á Landakotsspítala á annan í
hvítasunnu (7. júní) 1965. Hann hafði um nokkurra ára skeið
átt við æðakölkun að stríða. Eanamein hans var heilablóðfall.
III.
Prófessor Alexander Jóhannesson var afkastamikill rithöf-
undur um germönsk — og þá ekki sízt íslenzk málvísindi. Eink-
um beindist áhugi hans framan af að sögulegri málvísi og sam-
anburðarmálfræði, en minna að samtímalegum efnum í grein-
inni. Rit hans mótuðust vitaskuld af þeim stefnum, sem mest
gætti um þær mundir, sem hann var við nám. Nýrri stefnur
í málvísi höfðu lítt áhrif á hann.
Fyrsta höfuðrit Alexanders um sögulega málvísi var Frum-
norrœn málfrœöi, Rvík 1920, er síðar var gefin út á þýzku
(Grammatik der urnordischen Runeninschriften. Heidelberg
1923). Hér var í mikið ráðizt, því að þetta er fyrsta samfellda
málfræðiritið um rúnamálið. Heimildir eru til þess að gera
einhæfar, svo að endurgera þarf margar orðmyndir með sam-
anburði við aðrar forngermanskar tungur, til þess að úr verði
samfellt kerfi. Bókin er skýrt og gott yfirlit um efnið, og hefir
mikið verið við hana stuðzt bæði hér og erlendis.
Islenzk tunga í fornöld kom út í Reykjavík 1923—24. Bókin
er yfirlit um hljóðsögu og beygingafræði íslenzkrar tungu
fram á 14. öld. Hún ber þó ekki sízt vitni um víða útsýn yfir
forsögu tungunnar, og eru þar raktar margar orðmyndir og
beygingarmyndir allt til indógermansks tíma. Bókin hefir ver-
ið notuð sem kennslubók við Heimspekideildina, en er nú fyrir