Dýraverndarinn - 01.09.1979, Blaðsíða 15

Fuglarnir okkar
SVARTBAKURINN
(Larus marinus (L))
Þetra er stærsti, ásjálegasti, algeng-
asti og því þekktasti fugl máfaætt-
ar hér á landi, en þó er hann eigi
alls staðar að góðu kendur og vilja
hann sumir feigan eða gera hann
útlægan úr landinu, ef þess væri
kostur. Er svo jafnan, þegar hags-
munir manna rekast á við aðrar lif-
andi verur, að við þykjumst einir
eiga allan rétt og viljum drottna
yfir öllu vegna yfirburða okkar að
eigin dómi. Við förum með ófriði á
hendur náttúrunni umhverfis okk-
ur og umturnum eða eyðum því,
sein okkur er ógeðfellt eða erfitt
viðskiptis, í trausti þess valds, sem
hnefarétturinn veitir okkur. Við
setjum okkar svip á allt eða þann
svip, sem okkur er geðfelldastur
þá stundina, en eyðum hinu eftir
megni. Þó eru menn við og við að
rumska við og efast um, að við
2. Kosning kjörbréfanefndar.
3. Skýrsla fráfarandi stjórnar og
afgreiðsla reikninga.
5. Lagabreytingar.
6. Stjórnarkjör.
7. Onnur mál.
Á aðalfundi skulu liggja frammi
skýrslur aðildarfélaganna.
ll.gr.
Hætti sambandið störfum; um
stundarsakir, verða sjóðir og eign-
•r þess í vörslu þess ráðuneytis,
sem hefur yfirumsjón með dýra-
DÝRAVERNDARINN
eigum svo óskoraðan rétt yfir nátt-
úrunni, að við megum fara með
hana að eigin geðþótta, að gjör-
eyða því, sem okkur er óhagstætt,
t.d. fjárhagslega, en ef til vill
mieinlaust að öðru leyti. Þannig
hefur komist á löggjöf um náttúru-
friðun hjá flestum menningar-
þjóðum, — nema okkur ennþá, —
sem leitast við að vernda og forða
frá algerðri tortímingu þeim hlut-
um, lifandi og dauðum, sem okkur
er helst í nöp við og hættast við
að útrýma. Ennfremur er þessari
löggjöf ætlað að ala upp komandi
kynslóðir manna þannig, að þær
raski eigi heildarsvip síns um-
hverfis, meir en ítrasta nauðsyn
krefur, en afhendi það afkomend-
unum sem líkast því, er það var, er
við því var tekið. Enda er þekk-
ingu okkar ennþá þannig varið, að
við sjáum sjaldnast fyrir afleiðing-
arnar af umturnun náttúrunnar af
vernd, þar til sambandið hefur
störf að nýju. Verði sambandið
hins vegar lagt niður fyrir fullt og
allt, noti það ráðuneyti, sem hefur
yfirumsjón með dýravernd, fé og
eignir sambandsins í þágu dýra-
verndar á íslandi.
12. gr.
Lögum þessum má ekki breyta
nema á aðalfundi, þó er óheimilt
að breyta 2. og 11. gr. nema að
fengnu samþykki ríkisskattstjóra.
mannavöldum. Flestar lífverur hafa
eitthvert hlutverk af höndum að
inna, enda þótt okkur sé það oftast
ókunnugt, og það hefnir sín á okk-
ur sjálfum, ef við förum of langt
í því að laga og breyta náttúrunni
eftir okkar höfði. Þetta höfum við
stundum einnig viðurkennt í orði,
en það er langt frá því, að við höf-
um gert það í verki. Sömmu eftir
s.l. aldamót, eða um 1902, gerðist
ríkisstjórn íslands aðili að alþjóða-
samningi, þar sem aðilar lofa að
koma á hjá sér, í náinni framtíð
löggjöf um náttúrufriðun, til
þess að koma í veg fyrir að engri
hinna æðri (dýra- og jurta)- teg-
unda yrði framar gjöreytt, enda
þótt þær væru taldar „skaðlegar".
Árið 1936 samþykkti Alþingi lög
um eyðingu svartbaks, þar sem það
er gert að borgaralegri skyldu að
eyða þessum fugli, hvar sem hann
er og til hans næst, að viðlögðum
vítum, ef út af er brugðið. En þetta
er útúrdúr, sem ég tel sanngjarn-
an vegna þess, sem á undan er
gengið. Svartbakurinn er lang-
merkastur af íslenskum fuglum
máfaættar, bæði vegna þess hve
hann er algengur og eins vegna
þess, að hann er síður staðbund-
inn við sjóinn eins og flestir aðrir
máfar.
Erlendis á svartbakurinn heima
víðast hvar við strendur hinna
norðlægari landa í Norðurálfu, á
Grænlandi og í norðaustanverðri
Norður-Ameríku. Hann er víð-
ast hvar farfugl nema hérlendis og
15