Dýraverndarinn - 01.09.1979, Blaðsíða 23

Hagamýs
Angantýr H. Hjálmarsson
Hagatnúsin er undrabarnið í
fjölskyldu dýranna hér á landi.
Þess vegna hefur þjóðtrúin gcett
hana furðulegum vitsmunuvi,
kannske meiri en hún á skilið. En
hvað vitum við annars um músina
eftir þúsund ára sambýli með
henni?
Þegar ég var að alast upp í
Villingadal á kreppuárunum, var
fátt um tómstundaiðju eða til-
breytingar. Vafalaust hefur það
m.a. orðið til þess, að ég tók nokk-
uð vel eftir því, sem gerðist í nátt-
úrunni umhverfis mig.
Eitt af því, sem vakti athygli
mína, var búskapur hagamúsanna
í sunnanverðum Leyningshólum,
en þeir fylla upp í mynni Villinga-
dals sem kunnugt er. Þessar athug-
anir mínar leiddu til þeirrar nið-
urstöðu, að hagamýsnar væru
hyggnar, forsjálar og þrifnar og
og hölluðu höfðinu að brjósti
hennar. Þeir höfðu fengið frið.
í krufningsskýrslu dýralæknis-
ins keinur m.a. fram að dýrin voru
ca. þ-j af eðlilegri þyngd. í innýfl-
um þeirra var ekkert matarkyns,
aðeins melt slím, hárflókar og
málningarflögur. „Allir voru hund-
arnir nær reisa úr hor", segir hann
orðrétt.
Um eiganda hundanna er það
að segja að hann hafði ekki hugsað
um dýrin sín í langan tíma og var
farinn til útlanda. Kæra á hendur
byggju þarna mestu fyrirmyndar
búum.
Bú þeirra var í grónum brekk-
um. Inn frá holumunnanum hall-
aði göngunum fyrst lítið eitt nið-
ur á við, en síðan lágu þau upp á
honum var send yfirvöldum og þar
liggur hún einhvers staðar í kerf-
inu marandi í hálfu kafi.
Hvernig slíkir og þvílíkir at-
burðir geta gerst á þessum tímum,
ofgnóttar og velsældar er ofvaxið
mínum skilningi. A hvaða leið er-
um við ef svona mikil brenglun
og illska nær tökum á einstakling-
um? Það þarf enn virkari þátttöku
almennings í dýraverndunarmál-
um og það viðhorf, að það komi
öllum við hvernig farið er með
dýrin. J. S.
við að sjálfu búinu. Það hefur
vafalaust verið gert til þess, að
vatn gæti ekki runnið inn í búrið.
Göngin hafa sennilega verið eitt-
hvað mislöng, en mig minnir, að
ég heyrði, að þau væru talin um
ein og hálf alin, en það er um það
bil einn metri. Búið — eða forða-
búrið - var rúmgóð hvelfing, en
kannske hafa verið fleiri vistarver-
ur í búinu en forðabúrið, ég vildi
aldrei eyðileggja búið þeirra til að
ganga úr skugga um það. Ég sá þó
einu sinni forðabúr músar að
hausti til, en mældi það ekki. Það
var nokkurn veginn egglaga. í
minni mínu gæti það hafa verið
kringum 20 cm langt, 12 cm á
breidd og 10 cm undir loft þar sem
það var hæst. Faðir minn var að
laga til vegg í gamla bænum í
Villingadal og varð meira en lítið
undrandi, þegar örlitlar kartöflur
tóku allt í einu að velta út úr
veggnum. Ég var þarna nærstadd-
ur og skildi ekki neitt í neinu,
einna helst hélt ég, að faðir minn
væri farinn að galdra fram kart-
öflur, en sá þá, að hann var einnig
mjög hissa á þessu. Þegar hann
fór að rannsaka þetta nánar, kom
fyrrgreint músabú í ljós, en það
var fyllt með kartöflusmælki, sem
mýs höfðu komist í, í útihúsi.
Nú vík ég sögu minni að mús-
unum í Leyningshólum. Þær höfðu
ekki aðgang að kartöflusmælki til
að fylla forðabúr sín, heldur urðu
þær að safna vetrarforða af þeim
gæðum, sem landið gaf. Aðalfæða
DÝRAVERNDARINN
23