Dvöl - 01.10.1938, Blaðsíða 19

D V ö L
257
Náttúrufriðun.
Eftir Steindór Steindórsson frá Hlöðum.
Vér íslendingar erurn að öllum
jafnaði dálítið hreyknir af nátt-
úru lands vors, fegurð hennar og
fjölbreytni, vér látum það að
minnsta kosti ótæpt í ljós við út-
lendinga, eða þegar vér viljum
auglýsa landið, eða ef til vill að-
eins sveit vora. Vér minnumst þá
ósjálfrátt orða skáldsins að „tign
býr1 í tindum ien traust í björgum,
fegurð í fjalldölum en í fossum
afl“. Oss er þetta ekki láandi. Ef
marka rná orð víðförulla gesta,
er land vort hafa heimsótt, þá er
náttúra íslands einstæð að fegurð
og fjölbreytni. Svo einstæð að
furðu mun gegna um svo lítinn
blett. Pví er heldur ekki að neita,
að mörgum hefur til hugar kom-
ið að gera fegurð landsins að
tekjugrein, eins og gerist í mörg-
um öðrum náttúrufögrum löndum,
og er slíkt sízt að ófyrirsynju, því
að fá Iönd munu hafa jafnmargt
náttúruundra að bjóða og ísland,
nægir í því sambandi að benda á
gjósandi hveri og ótal hinna
furðulegustu eldminja, að ó-
gleymdum fossum, fjöllum ogjökl-
um. En þó að við tölum þannigoft
um fegurð landsins hefir mér samf
komið til hugar, að að baki þessa
málskrafs lægju engar djúpar til-
finningar. En þá mun ajálfsagt ein-
hver spyrja á hverju sá dómur
sé reistur og skal það rætt nokkru
nánar.
Einn furðulegasti þátturinn í
gerð vor íslendinga er annarsvegar
fornaldar- og sögudýrkun, en á
hinu leitinu furðulegt ræktarleysi
við allar minjar liðinna alda og ára.
Vér eigum að vísu ekki miklar á-
þreifanlegar minjar frá liðnumöld-
um, en vér höfum líka verið furðu
duglegir að útrýma þeim. Qamlir
kirkjugarðar, ogþaðámerkisstöð-
um, hafa verið jafnaðir við jörðu
og legsteinar, sem í þeim hafa
verið annað tveggja brotnir eða
fleygt í vanhirðu, eða þeim er
tyllt einhversstaðar þar, sem
kirkjubónda hefur þóknazt. Forn-
ar tóttir á sögustöðum hafa verið
plægðar niður og gerðar að sléttu
túni, að vísu er sízt að lasta rækt-
unina, en svo virðist, sem oft væri
unnt að hlífa gömlum tóttum, ef
grunur lægi á að um merkisstaði
væri að ræða, því að flest skortir
oss meira en landrýmið. Ýmsir
góðgripir kirkna hafa verið seldir
úr landi og oft fyrir lítið fé. Að
vísu hafa lög um verndun forn-
minja nokkuð bætt úr þessu, en
þau ná ekki allsstaðar til og þar