Dvöl - 01.10.1938, Page 24

262 -
D V Ö L
tveggja skýr einkenni menningar-
þjóðar, sem sýnir með því, að
hún skilur hver verðmæti eru
fólgin í að eiga fagurt land. Ef
svo fer, að hingað leiti mikill
straumur erlendra ferðamanna, þá
getum vér ekki á margan hátt
sýnt það betur að vér kunnum
að taka við þeim, en með því
að sýna þeim að vér umgöng-
umst hina fögru nálttúru lands
vors og hina dýrustu staði henn-
ar með svipaðri lotningu og trúað-
ir menn umgangast hin helgustu
musteri. En þess megum vér einn-
ig minnast, að nautn vor sjálfra
við að heimsækja fagran stað,
verður því meiri, sem vér kunn-
um betur að meta hann og því
meiri virðingu sem vér sýnum
honum í allri vorri umgengni.
Pá skal þess getið í fáum orð-
um hvað frændþjóðir vorar á
Norðurlöndum hafa unnið málum
þessum til eflingar. Pær standa
allar framarlega: í flokki um frið-
un náttúruverðmæta eins og ótal
mórgum öðrum menningarmálum.
Pótt þjóðir þessar séu skyldar,
hefir friðunarstarfið verið rekið á
nokkuð mismunandi hátt þeirra á
meðal, en sameiginlegt er þeim
það öllum, að félög hafa verið
stofnuð, nefndir settar og lög gef-
in, sem, allt miðar að sama marki,
verndun náttúruverðmæta. í öll-
um löndunum er starfið meira eða
minna háð eftirliti og umsjá hins
opinbera. Víðast hafa náttúru-
fræðingar haft forustuna á hendi,
enda starfið verið unnið með það
fyrir augum að vernda hina ó-
snortnu náttúru landanna. I Dan-
mörku, þar sem allt landið er
ræktað að heita má, hefir nátt-
úruverndin einkum hnigið að því
að friða smábletti, forndysjar,
grjótgarða, skógarlunda og smá-
heiðabletti. En í hinum löndun-
um, þar sem landrýmið er meira,
hafa verið stofnaðir þjóðgarðar,
þar sem allt er friðað, dautt og
lifandi, á líkan hátt og vér höfum
gert við Þingvelli. Þjóðgarðar
þessir eru engin smásmíði, þann-
ig ná hinir stærstu þeirra í Sví-
þjóð yfir hundruð ferkílómetra, og
í þeim eru fjallgarðar með tind-
um og jöklum, og dalir með fljót-
um og fossum. Þá hafa og margar
borgir friðað allstór svæði í ná-
grenni sínu, og eru þau notuð
sem skemmtigarðar fyrir borgar-
búa. í öllum löndunum eru gefin
út tímarit og fjöldi annara rita,
stórra og smárra, náttúrufriðun-
mni til stuðnings. Eru rit þessi
að öllum jafnaði hin fegurstu að
útliti og valin að efni. Leggja þar
saman listamenn, rithöfundar og
vísindamenn til þess að þau verði
sem bezt úr garði gerð. Dagblöð-
in leggja og friðunarmálunum
jafnan liðsyrði. Með þessum ráð-
um hefir smámsaman tekizt að
afla málum þessum fylgis í al-
menningsálitinu, enda er það svo
hér sem annarsstaðar, að enginn
félagsskapur eða lagaboð fá unn-
ið það verk sem þarf, ef almcnn-