Dvöl - 01.10.1938, Blaðsíða 32

D V Ö L
270
Um íslenzka menning
Eftir Pál Þorleifsson prest að Skinnastað.
Niðurl.
Sé það rétt, sem Locke heldur
fram, að hver mannssal sé við
fæðing tabula rasa — þ. e. óskrif-
uð tafla — þá er það víst, að ís-
lenzk náttúra með sínum beru,
geigvænlegu fjöllum, hrynjandi
ám, angurblíðu brekkum, að hún
í öllum sínum óendanlega mætti,
slungnum seið og dul, er sá kenn-
ari hvers sveitabarns, sem einna
fyrst tekur það í keltu sér og
þrykkir á skyggða sál þess helgi-
letri sínu, er aldrei máist aftur
burt. Nýjar og nýjar kynslóðir
hafa fæðzt og gengið inn í þenn-
an skóla íslenzkrar náttúru, allar
teygað af sömu óþrjótandi upp-
sprettu, hver eftir gáfum og getu.
Ekkert hefur bundið þjóðina þétt-
ar saman en þetta sameiginlega
nám við helgibrunna hinnar und-
ursamlegu, íslenzku náttúru. Þar
hefur bóndinn og menntamaður-
inn, sem síðar varð, tekið hina
sömu vígslu, bera leyndardóm
þess. samlal í sál sér, standa þar al-
gerlega jafnfætis í reynzlu og
þekking.
ÖIl skáld þjóðarinnar og lista-
menn, sem enn hafa birztásjónar-
sviði, hafa setið við þennan brunn.
Og þaðan kennir fyrst og fremst
áhrifa’ í öllum þeirra beztu verk-
þróttmeiri og öruggari en nú.
Dagurinn í dag hafði ekki fært
honum það, sem hann í upphafi
bjóst við, en að lokum annað
miklu meira — nýtt sjálfstæði.
Pétur gekk til dyra. Hann
ætlaði ekki að tefja hér lengur.
Hann vissi vel, hvað honum bar
að gera.
„Ferðu?“ spurði María, þegar
liann opnaði hurðina.
,,Ég ætla að skreppa niður á
lögreglustöð“, sagði hann.
„Lögreglustöð?" endurtók hún
annars hugar. „Jæja, þú verður
ekki lengi“.
Pétur brosti.
„Skeð getur, að það dragist".
Honum datt í hug að rétta
henni hönd sína að skilnaði, þess-
ari konu, sem hann eitt sinn hafði
gengið á hönd í óviti ungrar
ástar, ien nú yfirgaf aftuv
í þekkingu djýrrar reynslu.
En hann lét sér nægja að líta í
kveðjuskyni á hana og yfir stof-
una. Svo kinkaði hann kolli, sátt-
ur við sjálfan sig og aðra, og
gekk rösklega niður stigann.