Dvöl - 01.10.1938, Page 34

272
D V ö L
eríku, John Dewey, leggi meg-
in áherzluna á það, að barnaskólar
nútímans reyni að tileinka sér sem
mest af rótgrónum, mikilsverðum
uppeldisvenjum sveitanna og fari
sem mest að dæmum þeirra. En
Kjær vekur a'ftur athygli á því
og, leggur á það mikla áherzlu, að
hversu góðir sem þessir barna-
skólar séu, þá geti þeir aldrei jafn-
azt á við góð sveitaheimil'i í verk-1
legu uppeldi og mótun skapgerð-
ar. Hann segir, að í hinum frægu
skóium Deweys og lærisveina
hans geti börnin að vísu lært að
grafa, sá, uppskera, telgja tré, en
allt sé þetta aðeins einskonar leik-
ur, annað verði það aldrei. Af-
koma einkis manns sé t. d. undir
því komin hvort illa eða rösklega
sé að verki gengið.
Eni á sveitaheimili, þar sé barn-
ið hlekkur í stórri keðju, einn
þátturinn í vinnusamfélagi, þar á
það sinn afmarkaða bás, sitt á-
kveðna hlutverk að vinna. Og
hvert sæmilega þroskað barn
muni ósjálfrátt skilja, að bregð-
ist það hlutverki sínu, bíði heim-
ilið tjón af. Undrafljótt, er það
rísi á legg, finni það til þessarar
ábyrgðar. Alvaran af gildi þess
sjálfs og þýðing starfsins hvíli því
yfir því undra fljótt. Og á því
fær það fljótan skilning að iðni,
trúmennska og dugnaður yfirleitt
muni hverjum dýrri kostur.
Höf. telur að veilur vinnuskól-
anna Iiggi í því, að þeim takist
ekki að fá nemendum sínum þau
viðfangsefni við að glíma, sem
skerpi ábyrgðartilfinningu þeirra,
kveðji þá til reikningsskapar fyr-
ir vel eða illa unnið starf.
Mikil rök munu fylgja máli
þessa danska Iýðskólamanns. Hin
margbreyttu störf sveitanna munu
reynast hverju barni mjög heil-
brigður og þroskavænlegur skóli.
Og til þessa skólanáms þarf rík-
ið ekki að leggja hinn minnsta
skerf. Hver nemandi í þeim skóla
er jafnframt virkur þáttur í önn
hvers dags. Starfsorka barnsins,
þó smáar hafi hendur, er nýtt
sjálfu því til framfæris og auk
þess til margfaldrar menningar,
þeim eykst dómgreind, lífsreynsla
og margvísleg leikni. Mörg þau
störf, sem börnum eru ætluð, eru
allerfið, heimta alla þá krafta, er
þau búa yfir. En oft er þeim
einnig svo háttað, að þau vekja
þeim tilhlökkun og óblandinn
fögnuð, svo þau ganga að þeim
sem hrífandi leik. Hyldjúp alvara
slær að vísu oftað baki þeim leik,
því þeim dylst ekki að bregðist
þau skyldu sinni getur tjón hlot-
izt af. Undrafljótt skilur næmur
barnshugurinn að afkoma heim-
ilisins, sómi þess og vegur hvílir
einnig að nokkru á smágerðum
öxlum þess. Slíkt eykur því þroska
í hugsun, festu í skap og gefur
því ákveðið mark eftir að keppa.
Viðfangsefnin margþætt treysta
afl þess, andlegt sem líkamlegt.