Dvöl - 01.10.1938, Síða 74

312
Ð V Ö L
ferðinni emt einn rnnylátur, ef ekki með
öllu glafcaður.
Þessi litla bók er skemmtileg aflestrar
og margt í henni prýðilega sagt. Sérstak-
lega skal ungu fólki bent á kaflana
,,Mannsefni“ og „Konuefni." Um hitt þori
ég engu að spá, hve margar sálir af
hundraöi hverju hefðu möguleika á að
komast í hjónabandið, ef ráðleggingum
þessara kafla vwri fylgt til liins ýtrasta.
Þ. G.
Vietor Heiser: Ltr.knirinn. —
Freysteinn Gunnarsson þýddi.
Útgefandi ísafoldarprentsm.
h.f. Rv. 1938.
fslenrkar nútímabókmenntir eru tiltölu-
lega snauðar af starfssögum einstakra
manna. Manna, sem hróflað hafa þannig
við rás viðb/urðanna, að í frásögur sé
færandi.Flestar ísl. œfisögur eru svo stað-
bundnar, að þýðingarlaust er nð bjóða
öðrum þjóðum þœr til lestrar. íslenzkar
ferðasögur eru teljandi, nöfn eins og
Sveinbjöm Egilsson, Björgúlfur Ólafsson
og Halldór K. Laxness sanna raunar, að
ekki eiga allir íslendingar sammerkt í
því að láta sér nægja það, sem fyrir aug-
að ber í fyrsta flokks bólstruðum eim-
vögnum og ,,Grand“-hótelum, — að ó-
gleymdum Vilhiálmi Stefánssyni, sem rit-
ar þó ekki á íslenzku.
Nú er því svo farið, að um allan
hinn menntaða heim eru æfisögur og
ferðasögur meðal hinna vinsælustu þátta
bókmenntanna, enda ekki að ósekju, þar
sem veniulega er um nð ræða í einu fróð-
leik og skemmtun. Munu íslendingar ekki
vera eftirbátar annarra í því, að meta
slíkt. Sést þaS m. a. af því, að bækur
þessarra tegunda, sem þýddar liafa ver-
ið á ísl. tungu, hafa unniS sér miklar
vinsældii’. Má þar t. d. nefna hina sí-
töfrandi Sögu af San Michele o. fl. —
Jafnvel svo sérhæf bók sem Bakteríuveið-
ar eftir Paul de Kruif, hefir náð almenn-
ingshylli. Sú þjóS, sem milli anna dags-
ins gleymir sér yfir barátbusögu vísind-
anna, á áreiðanlega enn ófeyskna rót og
ramman stofn. Það ætti að vera hvatning
til þeiiTa, sem fyrir hana rita, frumsamið
eSa fært til íslenzks máls.
Freysteinn Gunnarsson hefir nú þýtt
eina slika bók, sem hvorttveggja í senn
er æfisaga manns og baráttusaga menn-
ingarinnar — og þá í fyrsta lagi lækna-
menningarinnar. Læknirinn eftir Victor
Heiser er að vísu takmörkunum háS sem
æfisaga; að svo miklu leyti, sem það
er hægt í slíkri bók, dregur höf. persónu
sína í hlé, en lætur atburSina og verkin
tala. Bókin lýsir starfsskeiði manns, sem
tekur sér fyrir hendur að lyfta fargi
Isjúkdóma af hálfvilltum þjóðflokkum.
Ileiser starfar um mörg ár á vegmn
Rockefellerstofnunarinnar, meðal fjölda
þjóða, og víða um heiminn, en lengst af
á Filippseyjum. Og í þessari starfssögu
kennir margra grasa.
Efni bókarinnar er mjög yfirgrips-
mikið, og skiptist niður í kafla, 6em ekki
eru fast saman tengdir. En slíkt kemur
ekki að sök. í nær hverjum kafla er heil
þjáningarsaga, höf. opnar ný og ný ríki
fáfræði, sjúkdóma og eymdar. Svo hefst
baráttan. Stundum eru óvinirnir rottur,
stundum moskitóflugur, stundum innýfla-
oiTnar. Allsstaðar er barizt um þroska og
heilsu heilla þjóða. Lesandinn verður víg-
reifur af því einu að fylgjast með. Að
hverjum kafla loknum hefir hann kynnzt
nýjum óvinum mannkynsins, sigrað þá,
lært siði og háttu heillar þjóðar, skelfzt
eða brosað að margskonar hjátrú og
hinduivitnum.
Það, sem gefur bók þessarri sitt mesta
gildi, er hæfileiki höf. að skilia og vinna
traust sundurleitustu þjóðflokka, Til þess
nð geta unnið sfcarf sitt, þarf hann að
glíma við vanþekkingu, hjátrú, refagamlar
siðvenjur og vantraust í ríkum mæli. Ar-
angurinn, sem hann nær, svnir að hann
er réttur maður á réttum stnð.
T;æknirinn er bók, sem allir hafa gott
af að lcsa — og heimfæra til sinna stað-
hátta —. Þótt í smærri stíl sé, er svipuð