Dvöl - 01.10.1938, Blaðsíða 79

D V ö L
317
í svipsins fölva feimin ást,
sem falinn eldur lá.“
En fyrir aö reynast trúr sínum innra
manni, er Birni útskúfað úr föðurgarði.
Þegar faðir hans œtlar að kúga hann til
þoss að hætta við ástmey sína:
„Þá sló í borðið Bjöm, og kvað:
„Með brúÖi minni ég fer.
Þú rænt mig getur arfi og auS,
en aldrei sjálfum mér.
Eg veg þann ekki valiS get,
að verða ríkur þrœll.
Ég kýs að lifa í fátækt frjáls.
Minn faSir, vertu sæll“.“
Ungu hjónin reistu sér síðan bú á eyöi-
koti ofan við byggðina við lítil efni:
„Með kvígildi af ám og klárana tvo,
sem klyfjaðir voni af dóti,
við gengum þögul fet fyrir fet,
með fjallinu upp í móti.
0g kýrin okkar var klsufasar
að klöngrast á eggjagrjóti.“
Bókin er svo saga þessara hjóna í
fjallakotinu, þar sem þau brjótast áfram
um fjölda ára meS stóran bamalióp í
gegnum fátækt, harSindi og óþrotlega
örðugleika. Þó koma oft glaðar stundir,
þar sem fegurð og fögnuður ríkir meðal
fátæku bamaf jölskyldunnar uppi í heiSa-
bænum.
Þangað koma líka jólin:
„Eins og Ijómalogn á bafi
liggur mjöll í heiðaveldi.
Tunglið eins og sól á sumri
sveipar jökla hvítum eldi.
Fólkið verSur allt að æsku
augnablik á jólakveldi."
Þessi einyrkjasaga er íslenzh að efrú
og orÖfæri. Málið er víða fagurt og þrótt-
mikið. Yið Borgfirðingar könnumst vel
viS söguhetjuna, þótt skáldiö reyndar
vefji orð og atburði utan um hana, sam-
lcvæmt venjulegu skáldaleyfi. Bezti borg-
firzki hagyrðingurinn um 1890 sagSi þá
í einu vísuorði í brejarímu höfuðeinkenn-
ið á söguhetju Jóns: „Ber sig vel þótt
skrykkjótt gangi.“ Jón nær þessu höfuð-
einkenni söguhetju sinnar líka ágætlega
víöa í söguljóðunum. Þó að margir kysu
meiri fágun á ýmsum stöðum í þessum
ljóöum, þá era þau góöur fengur íslenzkri
ljóðagerð og skáldinu tekst yfirleitt
prýSilega að segja:
„-----sögu um traustan Islending,
sem engum háður flýöi fjöldans ös,
og fekk það starf að verja hin efstu grös.“
Jón Magnússon, fátæki borgfirzki
smaladrengurinn, sem aldrei hefir á skóla-
beklc komiö, er orðinn viSurkenndur í
fremstu röð núlifandi skálda. Bjöm á
Reyðarfelli er fjórða ljóðabókin, sem
kemur út eftir hann. ÁSur prentað Blá-
skógar 1925, Iljarðir 1929 og Flúðir
1935. Og með hverri bók vex Jón. Nú er
hann kaupsýslumaður í Reykjavík. En þ.
h. störf vilja löngum glepja fyrir mönn-
um hin þyngri átök í heimi andans, enda
ekki laust við aö almenningur ætli þeim,
sem við slík störf fást fá önnur hugSar-
efni en fjársöfnun og fæSu lostæta.
En Jón Magnússon er einn af þeim,
sem getur tekiS undir með Bimi á Reyð-
arfelli, þegar hann á grafarbakkanum
lítur yfir farinn veg:
„þeim lægsta hlut ég lotið ekki gat
að lifa fyrir aöeins von um mat.“
V. G.
Jóliann Sigvaldason frá
Brekkulælc: Ferðasaga Fritz
Liebig. Gefin út af liöf. ísa-
foldarprentsmiðja 1938.
Ein af hinum mörgu nýútkoinnu bók-
um er ferSasaga þessa unga Húnvetn-
ings. Hefir hann feröazt fyrir nokkru
suður um lönd í hópi þýzkra stúdenta og
gengið undir nafni þýzks stúdents, Fritz
Liebig, af því að hann vantaði vegabréf
sjálfan. Segir hann í bók þessari ýma