Melkorka - 01.12.1944, Page 39

Nokkur orð um menntun
Ejtir María Þorsteinsdóttur
Margt er ritað og rætt um þjóölíf vort nú á
tímum og þann auð, sem við allt í einu eigum
erlendis. Virðast menn ekki á eitt sáttir, hvernig
verja skuli honum. Virðast sumir vilja fram-
kvæma einhverjar raunhæfar umbætur, aðrir að
hann verði sparifé burgeisanna og enn aðrir virð-
ast vilja láta hann gufa upp, svo að hann verði
engum að þrætuefni eða til ásteitingar. Þetta er
nú allt fyrir utan og ofan minn skilning, þó að ég
hafi einstöku sinnum hlustað á það. En þegar ég
hef verið að hlusta á umræður um alla þessa
auðlegð, sem okkar fyrrum svo fátæka þjóðfélagi
hefur fallið í skaut, hefur sú spurning hvarflað
að mér, hvort við hefðum nú ekki loksins ráð á
að kosta ofur litlu meira til að mennta æskulýð-
inn en hingað til hefur verið gert. Ég hef oft
hugsað um það, hve okkar litla þjóðfélag væri
fjarskalega miklu betur statt, ef það væri betur
menntað. Ef hver einasti einstaklingur væri svo
menntaður, að hann gæti unnið eitthvert ákveðið
starf í þágu þjóðfélagsins. Ég hef átt tal um þetta
við allmarga og virðist mér sem flestir séu sam-
mála um þetta. Furðar mig mjög á því, að ég
skuli hvergi hafa heyrt neinar tillögur, sem að
þú komst fyrir sex árum til þess að taka Ólaf
frá mér. Þú vannst samþykki mitt með blíðmæl-
um þínum og kvaddir mig svo. Sjálf stóð ég eftir,
öllu svipt, eins og rjúpa yfir rændu hreiðri. Við
dyr mínar heyrði ég þig hlæja. Síðan hef ég ekki
getað grátið. Ég hlæ, þegar aðrar konur gráta.
Höslculdur: Getur ekki verið, að fleiri hlæi
með harm í brjósti?
Melkorka (skjálfrödduð): Ég átti eina fyrir-
ætlun, eina ósk, þá að koma Ólafi utan á fund
föður míns. Sú ósk magnaði vilja minn, þegar
hún mætti mótþróa þínum. Ég hét að koma Ólafi
utan, og það hef ég efnt.
þessu lúta. — Mér finnst til dæmis, að kven-
félögin ættu að láta þetta mál til sín taka, ég
segi kvenfélögin, af því þau hafa svo margar
mæður innan sinna vébanda, og mæðrunum hlýt-
ur að vera þetta sérstakt áhugamál, ef þær átta
sig á því. Að vísu mun spor vera í þessa átt
stigið, ef tillögur þær, er kennaraþingið sam-
þykkti, ná fram að ganga. En mér finnst þær til-
lögur ná of skammt. Það er ekki nóg að fram-
lengja skólaskylduna til 16 ára aldurs, hún þarf
að vera til 18 ára a. m. k. Mér er auðvitað Ijóst,
að þetta yrði talsvert átak fyrir þjóðina, í fyrstu
a. m. k. En myndi það ekki borga sig samt? Mér
er að vísu ljóst, að þessum málum verður aldrei
komið í gott horf fyrr en í sósíalistisku þjóð-
félagi, en megum við vera að bíða eftir að það
komi? Ég er þess líka fullkomlega sannfærð, að
því upplýstara og menntaðra sem fólkið er, því
betur skilur það þjóðfélagsmálin og því heil-
brigðari verða sjónarmið þess gagnvart þeim. En
það er ekki nóg að setja lög um skólaskyldu, það
þarf líka að sjá um, að aðstæður séu til að fram-
fylgja þeim. Mér er það vel Ijóst, að margir eru
mildu færari en ég til þess að útbúa tillögur um
þetta mál, en ég ætla nú samt að setja hér þær
tillögur, sem ég hef hugsað um yfir grautarpott-
unum og gólfskúringunum: Ríkið kostar skólana
algerlega, þar með taldar bækur, sem fylgdu þá
auðvitað hverjum skóla, en yrðu ekki í einkaeign
eins og nú er. Saumastofa yrði einnig starfrækt
í sambandi við hvern skóla og saumaði hún ódýr
föt á nemendur. Á ég þá sem sagt við, að fæði,
húsnæði og bækur yrðu nemendum algerlega
frítt. Gegn þessu væru svo nemendur skyldaðir
til að vinna að framleiðslustörfum tvo mánuði á
hverju sumri, t. d. frá 13 ára aldri til 18 ára eða
þarlilskólavist lyki,því aðauðvitað yrðisvofram-
leiðslan að bera hitann og þungann af þessu með
sköttum. Nú dettur ef til vill einhverjum í hug,
MELKORKA
69