Melkorka - 01.05.1947, Qupperneq 10

greidd laun hjá atvinnurekenda. Þeir, sem
starí'a sjálfstætt eða hafa launþega í þjónustu
sinni, eiga rétt á bótum frá og með sjöttu
veikindaviku, í 26 vikur samtals á ári. Þetta
eru aðaldrættirnir í sjúkrabótakaflanum,
með ýmsum takmörkunum þó og ákvæðum,
sem kveða nánar á um mismunandi tilfelli.
Um slysabœtur er sérstakur kafii með
mörguni sundurgreindum ákvæðum um
ýmis tilfelli. Er ekki hægt að telja það allt
upp liér. Skal aðeins sagt frá því, að allir
sem slasast við tryggingarskylda vinnu eiga
rétt til dagpeninga, verði þeir fyrir vinnu-
tjóni af slysinu. Dagpeningar eru kr. 7.50
á dag og greiðast í 26 vikur, og í vissum til-
fellum lengur, álíti Tryggingarstofnunin
þess þörf. Dagpen. greiðast þó ekki fyrstu
7 dagana eftir slysið og ekki nema hinn slas-
aði hafi verið í 10 daga óvinnufær. Verði
varanleg örorka, kemur hinn slasaði undir
kaflann um örorku og fer eftir mati læknis
um bæturnar, en hámark bóta er kr. 1200.00
á ári.
Dánarbœtur Jreirra, sem farast af slysum,
eru kr. 3000.00 til ekkju eða ekkils, og til
foreldra kr. 1000.00—3000.00, eftir því að hve
miklu leyti foreldrar voru á framfæri hins
látna. Sama gildir um börn eldri en 16 ára,
sem sökum veikinda eða örorku voru á fram-
færi hins látna, er slysið bar að. Börn innan
16 ára njóta aðeins barnalífeyris sem önnur
börn, sem misst hafa föður sinn. Sambýli
veitir sama rétt til bóta og hjónaband, hafi
sambýlið varað minnst í 18 mánuði, eða
])au hafi eignazt barn saman.
Þetta eru helztu bæturnar, sem fólk á rétt
á samkvæmt lögum. Ýmislegt getur þó tak-
markað réttindi fólks til bótanna eða rýmk-
að þau. Um Jrað eru nánari ákvæði í lögun-
um, en munu þó verða sett alveg sérstaklega
í reglugerð, sem enn er ekki komin fyrir
almenningssjónir.
-K
Veila lögin fullt öryggi gegn skorti? í út-
varpsumræðum frá Alþingi í fyrra, þegar
lögin voru samþykkt, sagði þáverandi for-
sætisráðherra meðal annars, að með lögun-
um um almannatryggingar væri fyrir Jrví
séð, að enginn pyrfti að liða skort í þessu
landi, væri gott til Jjess að vita, jafnvel þótt
tryggingarnar kostuðu ])jóðina mikið fé.
Satt er Joað, að ekki J^arf að líta langt aft-
ur í tímann til samanburðar, til þess að sjá,
að miklar réttarbætur felast í Jressari löggjöf
og þá einnig aukið öryggi. í fljótu bragði
gæti fólki virzt, að svo vel sé fyrir öllu séð,
að hver maður hafi nú fullt öryggi, hvað sem
að höndum ber, annað en atvinnuleysi. En
við nánari athugun vaknar þó fljótt sterkur
efi um að svo sé.
Hámark elli og örorkubóta eru kr. 100.00
á mánuði í grunn. Sé sú upphæð margföld-
uð með vísitölunni 310, sem nú gildir, verð-
ur það kr. 310.00 á mánuði. Og maður hlýt-
ur að spyrja: Getur nokkur maður fengið
húsnæði, fæði og klæði fyrir þá upphæð nú?
Og svarið verður neikvætt. Það er ljóst, að
bótaupphæðin er of lág til þess að hægt sé
að lil'a af henni, komi ekki eitthvað til við-
bótar. Sé bótaþegi sjúkur eða þurfi af öðr-
um orsökum sérstakrar hjúkrunar, bætast
40% við bæturnar. Er ]:>að til mikilla bóta.
Þá hygg ég, að flestum muni virðast ald-
urstakmarkið 67 ár of hátt. Minnstur hluti
af fólki hefur lieilsu til að vinna fram á þann
aldur fulla vinnu, allra sízt menn, sem vinna
erfiðisvinnu í annarra þjónustu, svo og kon-
ur, sem fram um og yfir miðjan aldur hafa
unnið húsmóður- og heimilisstörf, en verða
eftir þann tíma að fara að vinna fyrir sér
með lausavinnu utan heimilis, vegna Jjess
að „fyrirvinnan" og heimilið er horfið.
En örorkubæturnar? Eiga Jrær ekki að
koma þarna til? í sannleika sagt veita
lögin öryrkjum, sem hafa orkutap fyrir neð-
an 75% mjög lítinn rétt. Öryrkjavinnustof-
urnar eru ekki til enn og þær eiga að verða
björg Jæssa fólks. En til þess að læknar
meti orkutap manns 75% verður hann bein-
línis að vera sjúkur eða svo hefur reynzt
undanfarin ár i mörgum tilfellum. Það, sem
6
MELKORKA