Bjarmi - 01.03.2004, Blaðsíða 21

steöjar. Foreldrar hafa ekki tíma
eöa gefa sér ekki tíma til þess aö
sinna börnunum sinum eins og
vera skyldi. Afleiðingin liggur fyrir.
Sýna ekki skoðanakannanir aö
mikill meirihluti unglinga á aldr-
inum 13-16 ára óttast ofbeldi í
umhverfi sínu? Er ekki verið aö
bjóöa unglingum áfengi til sölu
allt niöur í 15 ára í opinberum
auglýsingum skemmtistaöa? Og
eru ekki flestir að vinna meö
náminu sem skráðir eru i fram-
haldsskólana án þess aö foreldrar
kippi sér upp viö þaö?
5. Ekki aðeins
meðalfjölskyldur
Ég hef hér fjallað um stööu meö-
alfjölskyldunnar á íslandi í dag.
Margar fjölskyldur eiga auk þess
sem hér hefur veriö talað um í
miklum erfiðleikum bæði fjár-
hagslega og félagslega. Þaö eru
ekki allar fjölskyldur túrbófjöl-
skyldur, sem búnar eru aukakrafti.
Ekki þarf aö fjölyröa um stööu ör-
yrkja, hún er þekkt af öllum. En
þeir eiga víst líka börn. Og hiö
sama má segja um þá sem missa
heilsuna af einhverjum ástæöum.
Fólk sem er frá störfum í langan
tíma vegna veikinda og fer á
sjúkradagpeninga missirgrund-
völlinn undan framfærslu heimil-
isins. Þaö kemur aö sjálfsögöu
niður á börnunum, því sjúklingar
eiga líka börn.
Fátækt ríkir því miður orðið
víöa í samfélaginu okkar. Fátækt
gerir þaö að verkum aö foreldrar
geta ekki veitt börnunum sínum
jafna stööu á viö önnur börn, geta
ekki veitt þeim sjálfsagða hluti
eins og t.d. tónlistarmenntun eöa
tannréttingar.
6. Að styrkja hjónabandið
og fjölskylduna
En hvernig er hægt að leysa úr
þessum vanda og styrkja hjóna-
bandið og fjölskylduna? Viö ætt-
um hæglega aö geta búiö fjöl-
skyldunni og hjónabandinu líf-
vænleg skilyrði á nýrri öld, ein rík-
asta þjóð i heimi.
Aö sjálfsögðu þarf hver og einn
aö byrja heima hjá sér. Við getum
ekki aðeins beðiö eftir því aö
stjórnvöld og fýrirtækin í landinu
taki til á hinum opinbera vettvangi
Gátlisti hamingjunnar
Gefum okkur tíma til þess aö tala viö fjöl-
skyldu okkar um hluti sem i raun og veru
skipta okkur máli. Tökum lika reglulega
þátt í einhverju meö maka okkar og börn-
um sem auðgar fjölskyldulífiö þannig aö
kærleikurinn fái að halda áfram aö vaxa
hjá okkur. Og tölum einlæglega saman, um
samskipti okkar og vandamál hins daglega
lífs. Reynum aö læra aö rækta ástina í
samskiptum okkar, með því að fullnægja
þörfum okkar fyrir hrós, viðurkenningu,
snertingu, hlýju, viröingu og umhyggju.
Þaö er erfitt aö elska þann sem ekki er
hægt aö hlæja með. Skopskynið er stór og
mikilvægur hluti af sameiginlegri tilveru
okkar. Tökum ekki hvert annað of alvar-
lega. Sjáum til þess aö skopskyniö og leik-
urinn fái aö vaxa og dafna.
Aö snerta hvort annaö mikiö og oft
styrkir sambandiö. Það er hægt aö gefa af
sér margar hlýjar tilfinningar meö því aö
strjúka hvort öðru, taka utan um hvort
annað og sýna hvort ööru bliðu, án þess aö
markmiðið sé endilega kynlíf. Snerting er
þögul samskipti, hljóö en hlý rödd er lendir
ekki í þeim gildrum sem oröin geta leitt
okkur í. Meö því að upplifa maka sinn upp
á nýtt í gegnum snertingu fingurgómanna
einna, er hægt aö opna fyrir nýjar leiðir og
endurnýjaö samfélag.
Þögnin getur bæöi veriö jákvæö og
neikvæð. Þaö er sameiginlegt einkenni hjá
flestum pörum sem hafa lent í gildru van-
ans og leiðans aö þau segja „við erum
hætt aö tala saman". Þaö er staöreynd aö
par sem viðheldur ástinni talar mikið sam-
an. Samtaliö er fyrir sambúöina eins og
blóðið fyrir líkamann. Án samtals getur
sambúöin ekki lifaö af, eins og líkaminn
lifir ekki án blóðsins. Finniö ykkur stundir
til aö tala saman ein.
Gott kynlíf er hornsteinn sérhvers sam-
bands. Kynlífið getur viðhaldið sambandinu
þó aö margt annað bregöist. Og á sama
hátt getur gott samband lent í erfiöleikum
ef kynlífið dofnar. Þaö eru allt of margir
sem nota rúmiö til aö gera út um málin,
svona rétt fyrir svefninn. Afleiöingin verður
sú að kynlífinu hrakar, vandamálin leysast
ekki og andvökunætur auka á erfiöleikana í
sambúðinni. Því ættu pör aö reyna að
sættast fýrir nóttina i stað þess aö breyta
hjónarúminu í dómssal.
Að gefa hvort öðru litlar og stórar
gjafir er ein aðferðin sem nota má til að
sýna að maður taki eftir og sé aö hugsa til
maka sins. Gjafir gefnar meö jákvæöu hug-
arfari, sem tákn ástar og umhyggju, styrkja
sambandiö og efla, sama hversu mörg árin
verða.
En umfram allt skulum við gefa hvort
öðru tíma. Meö því aö „gefa" tíma látum
við maka okkar vita aö þaö erum „viö" sem
höfum forgang. Venjum okkur á að byggja
upp fjölskylduna með þvi að segja hvernig
okkur líöur í sambandi okkar, i staö þess að
brjóta niður meö þögninni. Fyrirgefum
hvert ööru og okkur sjálfum. Og biðjum
Guö um aö fylla samband okkar af kær-
leika og krafti.
og forgangsraði með hag fjölskyld-
unnar í huga. Viö þurfum líka aö
forgangsraöa hvert og eitt heima
hjá okkur. Gætum viö ekki verið
opnari fyrir þörfum hvert annars á
heimilinu, sýnt hvert öðru meiri
hlýju og viröingu, hrósaö hvert
öðru meira, hlegiö meira saman?
Og umfram allt, gætum viö ekki
gefið fjölskyldunni og börnunum
okkar meiri tíma? Mig langar til aö
enda þessar vangaveltur á lista yfir
nokkur hagnýt atriöi sem hvert og
eitt okkar getur gert til aö auka
hamingjuna á heimilinu, hvort sem
viö erum í sambúð eöa einstæðir
foreldrar, rík eða fátæk. Ég kalla
þennan lista „Gátlista hamingjunn-
ar". Þetta er eins konar minnismiði
sem viö getum hengt á ísskápinn
heima hjá okkur og lesið saman.
Viö ættum siöan aö spyrja okkur
sjálf hvert og eitt hvað viö getum
gert fyrir ástina í sambandinu okk-
ar við maka okkar og börn, en ekki
bara bíöa eftir því aö hinir í fjöl-
skyldunni geri eitthvaö fyrir okkur.
Þá endum viö eins og karlinn sem
vildi skilja við konuna sína af þvi
aö hún geröi aldrei neitt skemmti-
legt og datt aldrei neitt í hug.
Sjálfur hafði hann ekki hugsaö út í
það að e.t.v. þyrfti hann aö líta í
eigin barm.
Flöfundur er prestur við Hafnarfjaröar-
kirkju og MA I trúarbragðafræðum.
theimis@simnet.is
21