Bjarmi - 01.03.2004, Blaðsíða 23

um börn og þau önnur sem síður
geta varið sig. Misnotkun á þeirri
aðstöðu er mjög aivarlegt brot
gegn fimmta boðorðinu.
Á ég að gæta bróður míns?
Þeirri sístæðu spurningu úr 4.
kafla I.Mósebókar svarar Jesús
mjög ákveðið játandi í sögunni
um miskunnsama Samverjann
(Lúk. 10:27-37). Að skilningi hans
er bláókunnugt fólk bræður okkar
og systur, náungi okkar sem viö
berum ábyrgð á.
í upphafi 21. aldar farast dag-
lega þúsundir fólks úr hung-
ursneyö og sjúkdómum sem til eru
lyf við og kunnátta til að meö-
höndla en misskipting gæða veld-
ur þvi að systkini okkar um víða
veröld deyja að ástæðulausu.
Við erum samábyrg fyrir þessu
af því að við látum undir höfuð
leggjast að gera ailt sem hægt er
til að breyta ástandinu og bæta
hag þeirra verst settu. Rétt eins
og í sögunni um Kain og Abel
(I.Mósebók 4) hrópar blóð bróöur
okkar til Guðs af jörðinni, kallar á
réttiæti og miskunnsemi. Hverju
svörum viö?
Þú skalt ekki deyða fóstur!
Við íslendingar sjáum fram á það
að vinnandi fólk veröur sífellt
lægra hlutfall þjóðarinnar. Eftir
nokkur ár getur þaö leitt til skerð-
ingar á velferðarkerfinu. Fáum
viröist samt hafa dottið í hug að
staöan væri önnur og betri ef við
færum okkur hægar í fóstureyö-
ingum. Árlega eru höggvin stór
skörö í fæðingarárgangana, svo
stór að á tæpum þrjátíu árum
skipta þau börn tugum þúsunda
sem aldrei fengu að fæðast - af
ýmsum ástæðum.
Um leið og getnaöur hefur átt
sér stað er orðiö til nýtt líf sem
þroskast og dafnar, fyrst i móöur-
lífi og eftir fæðingu utan móður-
lífsins en þó ennþá fyrst um sinn
algjörlega ósjálfbjarga og háö
umönnun annarra.
Vissulega eiga sér staö fóstur-
lát. Oft er eins og náttúran grípi
inn þegar hið nýja líf á ekki von
um eðlilegan þroska. Það er ráð-
stöfun Guös. Við eigum hins vegar
ekki að taka okkur vald hans og
höfum engan rétt til þess.
Þvi miður virðist samtíöin á
köflum ekki gera skýran greinar-
mun á getnaðarvörn og fóstur-
eyöingu. Okkur er ekki ætlaö að
bregðast eftir á við óvelkomnum
getnaði með því að eyða hinu
nýja lifi sem kviknað er.
Þá er afar varhugavert aö fara
að skilgreina verðugt líf og óverö-
ugt eins og tilhneiging er til þegar
rætt er um aö eyöa þeim fóstrum
sem gætu bent til alvarlegrar fötl-
unar. Hver er þess umkominn aö
dæma fyrirfram um líf annarra?
Eða viljum við smám saman losna
við frávik og erfiðleika og rækta
upp fullkomið, lýtalaust mannkyn?
Eins og í tilviki styrjaldarátaka
má hugsa sér að fóstureyðing sé
réttlætanleg þegar valiö snýst um
líf gegn lífi. í öðrum tilvikum er
það hæpiö.
hugsun kemur fram i I.Jóh. 3:15 þar
sem hatri er líkt við manndráp enda
er hugarfariö það sama þótt verkn-
aðurinn hafi ekki veriö framinn.
Af þessu er Ijóst að í kristinni
trú er það litið mjög alvarlegum
augum að koma illa fram við aðra.
Undir þetta fellur að sjálfsögðu
beint og óbeint kynþáttahatur sem
mannkynssagan er því miður full af.
Af sama meiði er einnig
vandamálið einelti sem mikiö er
til umræöu um þessar mundir. Að
gera öðrum lífið óbærilegt með
stöðugri stríðni og leiðindum er
brot á boðorðinu um helgi lífsins.
Viö erum öll sköpuð í mynd Guös
og eigum öll aö fá að njóta þess
lífs án þess að eiga á hættu árásir
á persónu okkar eða félagslega
einangrun vegna kvikindisskapar
annarra.
Má flýta andláti?
Að sama skapi er ekki hægt aö
verja það þegar andláti er beinlin-
is flýtt með lyfjagjöf eða öðrum
aðgeröum.
Annars eðlis er þegar óhjá-
kvæmiieg meðferð tii að lina
þjáningar flýtir hugsanlega and-
látsstundinni og eins þegar ákveö-
ið er að taka úr sambandi tæki
sem aö nafninu til hafa haldið
sjúklingi á lífi þótt heiladauði sé
orðinn. Tæknin má ekki verða svo
harður húsbóndi að reisn og
manngildi verði aukaatriöi.
„Þér hafió heyrt....en ég segi
yður....“(Matt. 5:21-22)
Jesús útskýrði fimmta boðorðið á
þann hátt að reiöi og svívirðingar
væru beint brot gegn þvi. Svipuð
Hver stenst þessar kröfur?
Af framansögðu ætti að vera Ijóst
að það er ekki eins auðvelt að
halda fimmta boöorðiö og viröist
við fyrstu sýn. Öll erum við vist
brotleg en ættum þó að kapp-
kosta að hafa þetta boðorð aö
leiðarljósi, eins og öll hin.
Látum útskýringu Marteins
Lúthers á fimmta boðorðinu hvet-
ja okkur:
„Vér eigum að óttast og elska
Guð svo aö vér eigi meiðum ná-
unga vorn eða vinnum honum
nokkurt mein á líkama hans, held-
ur björgum honum og hjálpum í
allri líkamlegri neyð."
Höfundur er sóknarprestur
i Grensáskirkju
23