Bjarmi - 01.06.2004, Blaðsíða 14

Maríu Magdalenu og átt barn
meö henni. í Suöur-Frakklandi
hafi afkomendur þeirra stofnað
fjölskyldur og niöjar þeirra meira
aö segja veriö forfeöur frönsku
konungsættarinnar. Miller segir aö
Brown dragi meira og minna allar
samsæriskenningasmíöar inn í bók
sína, sögur um kaþara, musteris-
riddara, rósinkransriddara,
Vatikaniö, frímúrara, - „það vantar
bara snjómanninn,'' bætir svo
Miller viö!
En hvernig kemur Leonardo da
Vinci inn í myndina? Bókin segir
hann meölim i leynifélaginu. En
Leonardo hafi verið stríöinn og því
hafi hann ekki setið á sér aö gefa
eitt og annað í skyn af þessum
mikilvæga leyndardómi. Á hinu
fræga málverki hans af síöustu
kvöldmáltíöinni sýni hann Maríu
Magdalenu á hægri hliö Jesú til
aö sýna aö Jesús hafi verið
kvæntur maður. Augljóst mál, eöa
þaö finnst söguhetjum Da Vinci
lykilsins að minnsta kosti. En
bandaríski listasögufræöingurinn
Elizabeth Lev, sem kennir við
Duquesne-háskólann, segir þetta
firru í grein er hún skrifar fyrir
Tímamótin í Níkeu
Brown hefur rétt fyrir sér að einu
leyti, í sögu kirkjunnar marka fáir
atburðir eins afdrifarik vatnaskil
og kirkjuþingið í Níkeu árið 325.
Þegar Konstantínus, sem þá var
nýlega oröinn kristinn, og nefndist
síðar hinn mikli, kallaði saman
fund biskupa frá öllum hlutum
ríkisins til þings í Níkeu. Þá var
kirkjan á krossgötum í guðfræöi
sinni.
Tilefni þessa þings var að hóp-
ur manna undir forystu guöfræð-
ings frá Alexandríu, sem hét Aríus,
hélt því fram að Jesús hefði veriö
mikilhæfur leiötogi en ekki guö í
holdi. Aríus var snjall fræöimaður,
rökfastur og áhrifaríkur. Hann dró
saman niöurstööu ýmissa biblíu-
texta til aö rökstyöja þaö aö Jesús
gæti ekki veriðjafn Guði föður.
Þar voru textar eins og Jóh. 14.28;
þar sem segir „Faöirinn er mér
meiri". Aríus taldi slíkan texta gefa
þaö í skyn, að Jesús væri ekki
Guös sonur.
I Da Vinci lyklinum lætur
Brown Aríus standa sem talsmann
kristninnar fyrir daga Níkeuþings-
ins. Hann staöhæfir aö fyrir daga
fréttavefinn Zenit. Ástæöan er sú
aö þaö er því miöur Jóhannes,
yngsti lærisveinninn, sem Leon-
ardo setur við hlið Jesú, trúr
myndhefö síns tíma. Jóhannes er
yfirleitt sýndur skegglaus ungling-
ur og mildur á svip innan um
skeggjaöa, öidungslega lærisvein-
ana. Hann hafði sérstööu, „læri-
sveinninn sem Jesús elskaði," en
var vart af barns aldri. Brown not-
ar þetta sem rök fyrir því að hér
sé um konu aö ræöa, Maríu
Magdalenu. - En Lev segist samt
vera alveg viss um þaö aö ein-
hvern staðar hafi María Magda-
lena verið nálæg við þessa mikil-
vægu, siðustu kvöldmáltiö, en alls
ekki í stöðu eiginkonu meistarans.
Nikeu hafi fylgjendur Jesú álitiö
hann dauölegan spámann... mikil-
hæfan og máttugan mann, en
mann, dauðlegan mann. Nikeu-
þingiö hafi gjörbreytt eðli kristn-
innar.
Sannleikurinn er nú annar. í
frumkristni tignuðu menn al-
menntJesú Krist sem upprisinn
frelsara og Drottin. Áöur en kirkj-
an setti fram skilgreiningar trúar-
innar í trúarjátningum, settu leið-
togar trúarinnar fram svo nefnda
„reglu" eða „canon" trúarinnar,
sem mælikvaröa þess hvaö satt
væri og hvað ekki. íreneus biskup
á 2. öld studdist við orö Fyrra Kor-
intubréfs: „þá höfum vér ekki
nema einn Guö, fööurinn, sem all-
ir hlutir eru frá og líf vort stefnir
til, og einn Drottin, Jesú Krist, sem
allir hlutir eru til orönir fyrir og
vér fyrir hann.“(1.Kor. 8.6)
Oröiö sem þýtt er Drottinn, er
á frummálinu, grískunni, Kyrios.
Það orö var notað um goöin, þó
aö dæmi séu til um aö þaö hafi
líka verið heiöursávarp. En í grísku
þýðingu Gamla testamentisins,
sem kallast „sjötíumannaþýðingin”
var þetta orð notaö til að þýöa
hebreska oröiö Jahve, hiö heilaga
nafn Guös.
Rómverjar notuöu þetta orö
lika um keisarann til að undir-
strika guðdóm hans. Og rithöf-
undurinn Jósefus, sem var Gyð-
ingur á 1. öld, segir að Gyðingar
hafi neitaö að nota þann titil eöa
heiti um keisarann, einmitt vegna
þess að Guð einn gæti verið
Drottinn, kyrios.
Kristnir menn notuöu þetta orö
á sama veg um Jesú. Jesús er kyri-
os, Jesús er Drottinn, var fyrsta
kristna trúarjátningin. Ekki aöeins
í helgum ritum sinum, - sem
Brown heldur fram aö hafi verið
soðin saman eftir Níkeuþingiö, -
heldur i elsta kristna riti utan
Nýja Testamentisins, Didache, sem
fræöimenn eru sammála um að sé
rituð ekki síðar en á ofanveröri 2.
öld. í því riti er Jesús nefndur
Drottinn.
Auk þessa eru margvíslegar
sannanir fyrir því aö kristnir menn
fyrir daga Níkeu hafi játaö guð-
dómleik Jesú með því aö biöja
föðurinn í Jesú nafni. Kirkjuleiö-
togar, þar á meðal Jústínus pislar-
vottur, 2. aldar biskup og gáfu-
maður, og einn öflugasti trúvarn-
armaöur kristninnar, skíröi í nafni
föður, sonar og heilags anda, og
þar með viöurkenndi einingu og
jafngildi hinnar þriggja persóna
hins þríeina Guös.
Níkeuþingið batt ekki enda á
deilurnar um kenningar Aríusar,
né heldur innleiddi þingiö nýja
kenningu um guðdómleik Jesú
Krists. Viðstaddir biskupar itrek-
uöu trúmennsku sína viö viðtekin
kristin kjarnaatriöi trúarinnar og
mynduöu sameinaöa fylkingu
gegn tilraunum til aö útvatna
fagnaðarerindið um hinn kross-
festa og upprisna Guðs son og
frelsara.
14