Fréttablaðið - 15.05.2010, Qupperneq 18

18 15. maí 2010 LAUGARDAGUR
Á undanförnum sjö árum hefur starfsemi Hugarafls, félags
notenda geðheilbrigðisþjónustunn-
ar og fagaðila, stuðlað að mikilli
breytingu á viðhorfum fagaðila og
almennings til einstaklinga með
geðraskanir (notenda) og þess sem
þeir hafa fram að færa í umræð-
unni um geðheilbrigðismál. Þessu
hefur félagið áorkað með blaðskrif-
um, sjónvarpsviðtölum, ráðstefnu-
haldi, fræðslu í skólum og fleiru.
Grundvöllur alls þessa er mjög
öflugt innra starf þar sem notend-
ur og fagaðilar vinna á jafningja-
grunni. Hugarafl, sem starfar hjá
Geðheilsu-eftirfylgd Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðis, byggir starf
sitt á valdeflingarhugtakinu (emp-
owerment). Útfærsla þess er sótt
til National Empowerment Center
í Bandaríkjunum. Er það því mikil
lyftistöng fyrir félagið að fá fram-
kvæmdastjóra miðstöðvarinnar,
geðlækninn Daniel Fisher, til þess
að tala á málþinginu „Að læknast af
geðröskun“ sem haldið verður laug-
ardaginn 15. maí kl. 13.00-16.00 í
Háskólanum í Reykjavík í Nauthól-
svík.
Fisher náði bata af geðklofa.
Áður en hann varð geðlæknir lagð-
ist hann nokkrum sinnum inn á geð-
sjúkrahús. Hann er einn fárra geð-
lækna í Bandaríkjunum sem ræðir
opinberlega um hvernig honum
batnaði af geðsjúkdómi sínum og
er fyrirmynd fyrir aðra sem berj-
ast við að ná sér. Hefur hann helg-
að líf sitt því að eyða goðsögninni
um að ekki sé hægt að ná sér af
geðröskunum. Bati hans og starf
á þessu sviði urðu til þess að hann
var valinn í nefnd Hvíta hússins um
geðheilsu.
Fisher hefur verið ötull talsmað-
ur batamódelsins og valdeflingar,
sem hreyfanlegt teymi Geðheilsu-
eftirfylgdar (þrír fagmenn og tveir
notendur) vinnur eftir. Þessi hug-
myndafræði byggir á því að ein-
staklingur nái tökum og valdi á
eigin lífi og geti fundið styrkleika
sína til að takast á við daglegt líf.
Það er trú á bataferlið sem skipt-
ir sköpum og því að það byggi ekki
eingöngu á að losna við einkenni
sjúkdóms. Það er lögð áhersla á
persónulega nálgun og mikilvægi
þess að læra á tilfinningar sínar til
að geta tileinkað sér bjargráð þegar
harðnar á dalnum og til að varðveita
árangur. Nálgunin hefur reynst vel
í starfinu öllu hvort sem um er að
ræða einstaklings- eða fjölskyldu-
vinnu, einnig í hópastarfinu hjá
Hugarafli. Lögð er áhersla á bjarg-
ráð í bataferlinu og stuðningur er
veittur á jafningjagrunni.
Lesandi góður við hvetjum þig til
að mæta á málþing Hugarafls hinn
15. maí, kl. 13.00-16.00. Auk Fishers
munu Auður Axelsdóttir og Stein-
dór J. Erlingsson flytja erindi á
málþinginu. Nánari upplýsingar er
að finna á heimasíðunni www.hug-
arafl.is.
Að læknast af geðröskun
Geðheilbrigðismál
Steindór J.
Erlingsson
vísindasagnfræðingur
Auður
Axelsdóttir
iðjuþjálfi
Eitt af því sem tekið er til umfjöllunar í skýrslu rann-
sóknarnefndar Alþingis er þáttur
fjölmiðla í aðdraganda hrunsins. Í
siðfræðihluta skýrslunnar segir að
fjölmiðlar leiki „lykilhlutverk í lýð-
ræðissamfélagi með því að upplýsa
almenning, vera vettvangur þjóðfé-
lagsumræðu og veita aðhald þeim
öflum sem vinna gegn almanna-
hag“. Er það niðurstaða skýrslu-
höfunda að íslenskir fjölmiðlar hafi
ekki staðið nægjanlega vel undir
þessu hlutverki. Í lokin eru dregnir
fjórir lærdómar, þ.e. ábendingar um
nauðsynlegar úrbætur á íslensku
fjölmiðlaumhverfi:
• Leita verður leiða til að efla
sjálfstæða og hlutlæga fjölmiðlun
með því að styrkja bæði fagleg og
fjárhagsleg skilyrði fjölmiðlunar.
• Styrkja þarf sjálfstæði ritstjór-
na og setja eignarhaldi einkaaðila á
fjölmiðlum hófleg mörk. Skylt ætti
að vera að upplýsa hverjir séu eig-
endur fjölmiðla á hverjum tíma svo
almenningur geti vitað hverjir eigi
fjölmiðil og lagt mat á hvort þar sé
fylgt fram sjónarmiðum eigenda.
• Efla þarf menntun blaða- og
fréttamanna og skapa þeim skilyrði
til sérhæfingar í einstökum mála-
flokkum. Brýnt er að stétt blaða- og
fréttamanna efli faglega umræðu
og fagvitund meðal félagsmanna.
• Koma þarf á faglegu eftirliti
með fjölmiðlum sem hafi það að
markmiði að tryggja að þeir ræki
af ábyrgð hlutverk sitt í lýðræðis-
ríki og verndi almannahagsmuni.
Í byrjun mars mælti ég fyrir
frumvarpi til laga um fjölmiðla en
með því er ætlunin að setja í fyrsta
sinn heildarlöggjöf um fjölmiðla og
starfsemi þeirra hér á landi. Einn
tilgangur frumvarpsins er að inn-
leiða evrópsku hljóð- og myndmiðl-
unartilskipunina frá árinu 2007 en
þegar sú vinna var langt komin var
ákveðið að endurskoða prentlögin
líka sem hingað til hafa heyrt undir
dómsmálaráðuneyti. Það er m.a.
gert til að samræma lög og regl-
ur sem gilda um hljóð- og mynda-
miðla annars vegar og prentmiðla
hins vegar og tryggja að blaðamenn
á ólíkum miðlum njóti sömu rétt-
inda. Ýmis nýmæli eru í frumvarp-
inu sem koma til móts við sumar af
þeim ábendingum sem settar eru
fram í rannsóknarskýrslunni.
Í frumvarpinu er kveðið á um að
ávallt sé upplýst með skýrum hætti
fyrir almenning hvernig eignar-
haldi fjölmiðla sé háttað. Þá er einn-
ig ákvæði í frumvarpinu um að skip-
uð skuli nefnd með fulltrúum allra
þingflokka til að kanna samþjöpp-
un á eignarhaldi á fjölmiðlamarkaði
hér á landi og gera þá tillögur um
viðeigandi takmarkanir á eignar-
haldi. Nefndin á að skila niðurstöð-
um fyrir 1. september á þessu ári.
Þá kveður frumvarpið á um að fjöl-
miðlar skuli setja sér og birta opin-
berlega reglur um ritstjórnarlegt
sjálfstæði þeirra starfsmanna sinna
sem sinna fréttum og fréttatengdu
efni. Skulu slíkar reglur samdar í
samráði við viðkomandi starfsmenn
og eftir atvikum starfsmannafélag
þeirra. Auk þess er ákvæði í frum-
varpinu sem tryggir vernd heimild-
armanna skýrar en verið hefur.
Til að hafa faglegt eftirlit með
fjölmiðlum og veita þeim aðhald á
að setja á fót sérstaka stofnun, Fjöl-
miðlastofu, sem leysir útvarpsrétt-
arnefnd af hólmi. Hún verður sjálf-
stæð gagnvart framkvæmdavaldinu
í starfi sínu. Henni er ætlað að
vinna að því að efla fjölmiðlalæsi og
fjölbreytni í fjölmiðlum og standa
jafnframt vörð um tjáningarfrelsi
og frelsi til upplýsinga.
Verði frumvarpið að lögum er að
mörgu leyti komið til móts við þær
ábendingar sem settar eru fram í
skýrslu rannsóknarnefndar Alþing-
is. Eitt og sér mun það þó ekki leysa
þá erfiðu stöðu sem íslenskir fjöl-
miðlar eru í. Eftir standa stórar
spurningar um hvernig fjárhags-
leg og fagleg skilyrði íslenskra
fjölmiðla verða tryggð til framtíð-
ar. Það er aðkallandi að svara þeim
á næstu misserum. Mikilvægt er að
stjórnvöld, fjölmiðlar og fræðimenn
vinni saman að bættum skilyrðum
fyrir íslenska fjölmiðla þannig að
hér megi verða gróskumikið fjöl-
miðlaumhverfi til framtíðar.
Framtíð íslenskra fjölmiðla
Snjólfur Ólafsson prófessor í við-skiptafræðideild Háskóla Íslands
bregst ókvæða við í Fréttablaðinu
í gær vegna greinar sem ég skrif-
aði 10. maí um að ef til vill þurfi
að endurskoða endurskoðendurna í
ljósi þess sem þeir lokuðu augunum
gagnvart í starfsháttum bankanna
og fyrirtækja á borð við FL-group
– og þáðu laun fyrir. Í greininni
nefndi ég að fram hefði komið að
viðskiptahættir mannsins sem
braskaði með bótasjóð Sjóvár hefðu
verið kenndir gagnrýnislaust í við-
skiptafræði við Háskóla Íslands.
Þetta segir Snjólfur vera þvætting.
Hann vill að ég taki þetta aftur og
biðjist opinberlega afsökunar.
Heimild mín fyrir þessari kennslu
er frétt í DV þann 26. apríl síðastlið-
inn. Þar segir undir fyrirsögninni
„Fræði Karls Wernerssonar voru
kennd í Háskólanum“ að ein spurn-
ing í prófi á námskeiðinu „Stjórn-
un og skipulagsheildir“ árið 2008
hafi verið á þessa leið: „Stjórnar-
formaður Milestone Karl Werners-
son hefur útvíkkað starfsemina og
farið inn á ný athafnasvið og stuðl-
að að fjölbreytingu (fjölþættingu)
í rekstri Milestone. Nefndu dæmi
um annarsvegar tengda og hinsveg-
ar ótengda fjölbreytingu (fjölþætt-
ingu) sem Milestone hefur farið í
síðan það var stofnað?“ Í framhald-
inu dregur blaðamaðurinn, Ingi Vil-
hjálmsson, þá ályktun að nemendur
hafi verið látnir kynna sér viðskipti
Karls og læra af þeim, og þykir það
til marks um þá lotningu sem hafi
ríkt gagnvart útrásarvíkingum
þegar sá dans dunaði.
Ég reyni í minni grein að draga
úr því að hér hafi verið um sið-
blindu eða heimsku einstakra kenn-
ara að ræða, heldur tengi tíðaranda
og ríkjandi hugmyndafræði þess
tíma en læt þess getið að eitthvað
hljóti að vanta í nám þar sem slíkt
sé „kennt með velþóknun“. Þetta er
partur af viðleitni minni til að leita
rótanna að ófarnaði Íslendinga á
síðustu árum til að reyna að læra
af þeim: kannski var alveg út í hött
að láta sér detta í hug að einhver
svör kynni að vera að finna í við-
skiptadeildum Háskólanna þar sem
það fólk lærði unnvörpum, sem lék
íslenskt efnahagslíf jafn grátt og
raun ber vitni.
Sé frétt DV úr lausu lofti grip-
in er að sjálfsögðu auðsótt mál að
biðjast afsökunar á því að hafa haft
Viðskiptadeild HÍ fyrir rangri sök.
Eigi fréttin við rök að styðjast fell-
ur grein Snjólfs um sjálfa sig.
Undir lok greinar sinnar lætur
Snjólfur á sér skilja að þau sem
gagnrýni mest séu yfirleitt á svip-
uðum villigötum og hann segir mig
vera; hann gerir m.ö.o. lítið úr þeim
gagnrýnisröddum sem víða hljóma í
samfélaginu um þessar mundir. Við
skulum endilega gæta þess að garga
ekki mikið hvert á annað en ég held
hins vegar að við þurfum gagn-
rýni – heiðarlega, beitta, hófstillta
og uppbyggilega gagnrýni. Meira
að segja hákirkjur á borð við Við-
skiptafræðideild Háskóla Íslands
þurfa gagnrýni.
Eða þarf kannski ekkert að end-
urskoða hjá endurskoðendunum?
Ekkert sem vantað hefur í námið í
viðskiptafræðinni?
Athugasemd
Snjólfi Ólafssyni svarað
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Fjölmiðlalög
Katrín
Jakobsdóttir
mennta- og
menningarmálaráðherra
Aðalfundur SPOEX 2010

38. aðalfundur Samtaka psoriasis- og exemsjúklinga verður haldinn
miðvikudaginn 19. maí í Fundarsal Örykjabandalagsins Hátúni 10.B
Vesturturni.9 hæð og hefst fundurinn kl. 20.00.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundastörf.
Kosning Formans og eins varamans í stjórn
Kaffi veitingar í boði
Mætið öll og fræðist um málefni samtakanna.
Stjórnin.
ÞÁTTUR
MANNAUÐSSTJÓRNUNAR
Í BANKAHRUNINU
Hádegismálstofa þriðjudaginn 18. maí kl. 12:00 – 13:30,
í Háskólanum í Reykjavík við Nauthólsvík (stofa: Bellatrix).

DAGSKRÁ:
12:00 – 12:30 Studdi mannauðsstjórnun
við ranga stefnu bankanna?
Ásta Bjarnadóttir, Háskólanum í Reykjavík.
12:30 – 12:50 Studdi mannauðsstjórnun ekki
við rétta stefnu eftirlitsstofnana?
Arney Einarsdóttir, Háskólanum í Reykjavík.
12:50 – 13:10 Hvaða lærdóm getur mannauðsstjórnun
dregið af hruninu?
Gylfi Dalmann Aðalsteinsson, Háskóla Íslands.
13:10 – 13:30 Fyrirspurnir og umræður.
Allir velkomnir!
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki