Fréttablaðið - 01.07.2010, Blaðsíða 26

26 1. júlí 2010 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Í umræðum um aðild að ESB tekst oftast að sleppa því að ræða það sem mestu skiptir.
Af hverju eru vextir á Íslandi miklu hærri
en í nágrannalöndunum, til mikils tjóns
fyrir almenning og fyrirtæki? Af hverju
þurfum við að búa við verðtryggingu? Af
hverju leiðumst við út í ævintýri á borð við
gengistryggð lán til að forðast hátt vaxta-
stig? Af hverju er erlend fjárfesting bundin
við álver og aðra stóriðju?
Svarið er íslenska krónan. Hún er orsök
skuldavanda heimilanna. Sveiflur hennar
valda háu vaxtastigi og gera það að verkum
að enginn vill veita óverðtryggð krónulán.
Það er krónan sem heldur frá landinu fjöl-
breyttri fjárfestingu og þvingar okkur til
einhæfra kosta í atvinnuuppbyggingu. Það
er krónan sem kallar á endalaus álver.
Sumir nefna nú „sveigjanleika“ krónunn-
ar sem kost í efnahagsstjórninni. Sá „sveigj-
anleiki“ er annað orð fyrir kjaraskerðingu.
„Sveigjanleikinn“ hefur valdið því að kaup-
máttur hefur lækkað um 35% og gengis-
tryggðar skuldir um meira en 100%. Lofg-
jörðin um sveigjanleikann er líkust því að
menn lýsi ánægju með húsbruna, vegna þess
að hann hækki nú hitastig í nágrenninu og
hafi því jákvæð áhrif á loftslagið en horfi
fram hjá eyðileggingunni og eignatjóninu
sem bruninn veldur. Þegar horft er áratugi
til baka dylst engum að tjónið af krónunni er
margfalt á við ávinninginn.
Krónan þvingar okkur til einhæfari
lausna í atvinnumálum. Sveiflur hennar
valda því að enginn erlendur fjárfestir
treystir sér til að fjárfesta í almennum
atvinnurekstri. Einu fjárfestingarkostirnir
eru því fjárfesting erlendra auðhringa í stór-
iðju, því sá rekstur er svo umfangsmikill og
stórkarlalegur að stóriðjufyrirtækin byggja
í reynd sitt eigið hagkerfi, sem er óháð krón-
unni. Sveiflur krónunnar valda ómældu tjóni
á minni atvinnurekstri. Samkeppnisgreinar
kvöldust undan innistæðulausu hágengi
krónunnar. Í fersku minni er hvernig vaxtar-
broddar hugverkageirans þurftu að flýja
land frá 2003-2008. Vöxtur Marels, Össurar
og annarra slíkra fyrirtækja fór fram
erlendis. Við misstum úr landi vel launuð,
græn hátæknistörf vegna krónunnar.
Nú þurfum við að byggja til framtíðar.
Við viljum fjölbreytt og krefjandi störf í
hátæknigreinum og smáiðnaði sem standa
undir háum launagreiðslum til metnaðar-
fulls ungs fólks. Til þess þarf stöðugan
gjaldmiðil, lága vexti og lága verðbólgu.
Krónan mun ekki skapa slíkar aðstæður.
Hún er ávísun á fábreytta atvinnuhætti og
hún veldur því að betur launuð störf flytjast
úr landi.
Fjölbreytt atvinnulíf þarf evru
Evrópumál
Árni Páll
Árnason
félags- og
trygginga
málaráðherra
S
eðlabankinn og Fjármálaeftirlitið telja sig vera að gegna
skyldu sinni, að gæta stöðugleika fjármálakerfisins, með
útgáfu tilmæla til fjármálastofnana í gær um útreikning
gengistryggðu lánanna, sem Hæstiréttur hafði dæmt að
færu í bága við lög.
Þessar tvær eftirlitsstofnanir fjármálageirans telja sig sömu-
leiðis fara að lögum með því að leggja til að lægstu óverðtryggðir
Seðlabankans gildi um lán, sem voru verðtryggð með tengingu
við erlenda gjaldmiðla, en að
lægstu verðtryggðir vextir gildi
um lán, sem hugsanlega verði
bundin við hefðbundna verð-
tryggingu í stað gengistrygg-
ingarinnar.
Um þetta eru þó klárlega
mjög skiptar skoðanir, eins og
komið hefur fram eftir að Seðla-
bankinn og FME gáfu út tilmælin. Stofnanirnar eru gagnrýndar
fyrir að fara ekki að lögum, enda hafa flestir lögfræðingar, sem
hafa tjáð sig um dóm Hæstaréttar, talið að eftir að gengisbind-
ingin var úrskurðuð ólögmæt, stæðu upprunalegir vextir eftir.
Þeir eru afar lágir og yfirleitt miðaðir við vexti í þeirri mynt,
sem lánin voru upphaflega bundin við, en ekki hina háu vexti
sem gilt hafa um skuldbindingar í íslenzkum krónum. Þrátt fyrir
niðurstöðu Hæstaréttar liggur fyrir að enginn hefði fengið lán á
slíkum vöxtum án verð- eða gengistryggingar þegar lánin voru
tekin og enginn fengi lán á slíkum kjörum í dag.
Arnór Sighvatsson, aðstoðarseðlabankastjóri, hefur bent á að
miðað við 8,5% óverðtryggða vexti séu þeir sem tóku gengis-
tryggðu lánin mun betur settir en miðað við upphaflegu gengis-
trygginguna. Þeir eru hins vegar að sjálfsögðu verr settir en ef
upphaflegu vextirnir giltu eingöngu, án nokkurrar annarrar við-
miðunar. Arnór hefur sömuleiðis bent á að verði eingöngu samn-
ingsvextirnir látnir gilda þýði það áfall fyrir fjármálafyrirtækin,
sem geti komið niður á almannahagsmunum. Skattgreiðendur
geti neyðzt til að veita fjármálakerfinu enn frekari stuðning og
högg á fjármálakerfið kæmi efnahagslífinu í heild sinni illa.
Það jákvæða við tilmæli Seðlabankans og Fjármálaeftirlits-
ins er að fjármálastofnanir geta tímabundið samræmt viðbrögð
sín við dómi Hæstaréttar og allir lánþegar fá þannig sömu með-
ferð í þeirri óvissu, sem enn ríkir. Þau eru sömuleiðis viðmiðun,
sem tryggir ákveðinn stöðugleika þar til úr þeirri óvissu verður
greitt.
Það blasir hins vegar við að dómstólar verða aftur að koma
til skjalanna og úrskurða meðal annars um hvort tilmæli Seðla-
bankans og Fjármálaeftirlitsins eigi sér lagastoð. Á endanum
verður það Hæstaréttar að úrskurða um endanlegan útreikning
og vaxtaviðmiðun myntkörfulánanna.
Stjórnvöld þurfa öll að leggjast á eitt til að tryggja að sú niður-
staða fáist sem allra fyrst.
Mjög skiptar skoðanir eru um tilmæli Fjármála-
eftirlitsins og Seðlabankans um gengislán.
Enn þarf Hæsti-
réttur að úrskurða
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Nýjar
Kiljur!
SkeifunNi 11
104 Reykjavík
S. 533 1010
Taktu með þér góða bók í fríið
1990 kr
Æðsta valdið hundsað
Gísli Marteinn Baldursson hyggst
ekki bregðast trausti kjósenda með
því að víkja sem borgarfulltrúi.
Samþykkt landsfundar flokksins um
að þeir sem hafi þegið háa styrki frá
félögum víki úr sætum sínum breytir
engu þar um. Einstakir styrkir til hans
hafi enda ekki verið á meðal
hæstu styrkja. Nafn Gísla var
hins vegar sérstaklega tiltek-
ið í ræðu með tillögunni,
sem og nafn Guðlaugs Þórs
Þórðarsonar, sem hefur ekki
látið ná í sig síðan. „Lands-
fundur hefur æðsta vald í
málefnum flokksins,“
segir í skipulags-
lögum hans. Það á greinilega ekki
við um styrki Gísla Marteins eða
Guðlaugs.
Hvar er ályktunin?
Það er reyndar allrar athygli vert að
skoða heimasíðu Sjálfstæðisflokks-
ins. Líkt og hjá öðrum stjórnmála-
flokkum er þar ýmislegt fróðlegt
að finna um stefnu og málefni
flokksins. Sem og fréttir af
landsfundinum. Ályktun lands-
fundarins um styrkþegana er
hins vegar hvergi þar að finna.
Ekki hægt, of flókið
Aðstoðarmaður borgarstjóra, Heiða
Kristín Helgadóttir, segir að Jón Gnarr
hafi ekki framkvæmt loforð sín þar
sem stjórnsýslan sé mun flóknari en
hann hafði gert sér grein fyrir. Þess
vegna sé enn grasker á Lækjartorgi.
Hætt er við að stjórnsýslan
sé jafn flókin í umfangs-
meiri málefnum en lúta
að graskerinu. Vonandi er
ekki að renna upp fyrir
borgarstjóranum að hún sé
svo flókin að hann geti ekki
betur en forveri hans.
kolbeinn@
frettabladid.is