Fréttablaðið - 15.01.2011, Blaðsíða 12

12 15. janúar 2011 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
E
kki er nema von að fólk furði sig á flestu sem fram hefur
komið í máli hjónanna og sonar þeirra sem bíða þess á
Indlandi að komast heim til Íslands. Fjórar vikur eru síðan
Fréttablaðið flutti fyrstu fréttir af málinu. Þá var að skilja
að vandinn væri sá að íslensk stjórnvöld viðurkenndu ekki
drenginn sem íslenskan ríkisborgara. Daginn sem fréttin birtist
samþykkti Alþingi að veita honum slíkan rétt en enn er fjölskyldan
ytra.
Ekki er með öllu gott að segja
til um hvort hrein og klár stjórn-
sýsluleg málefni ráði þeirri stöðu
sem uppi er í málinu eða hvort
pólitísk sjónarmið stjórni för.
Að sönnu er grundvallaratriðið
– staðgöngumæðrun – umdeilt
og vandmeðfarið. Og upprifjun á
afstöðu aðstoðarmanns ráðherr-
ans til málefnisins, sem fram kom í blaðagrein fyrir fjórum árum,
var ekki til að draga úr efasemdum og jafnvel ásökunum um að
seinagangurinn væri vegna skoðana.
Því verður hins vegar ekki trúað að svo sé. Því verður ekki trúað
að ráðherrar og embættismenn láti stjórnast af öðru en lögum og
reglum í máli sem þessu, hvað sem skoðunum þeirra eða aðstoð-
armanna líður.
Innanríkisráðherrann fullyrti enda í Fréttablaðinu í gær að málið
hefði ekki strandað í ráðuneyti hans heldur í „indverskri stjórn-
sýslu“. Hér á landi er ekki rík þekking á innviðum indverskrar
stjórnsýslu og fáir hafa af henni reynslu. Það væri helst að forseti
lýðveldisins vissi eitthvað um það gangverk. Kannski hann ætti að
beita sér í málinu. Hann hefur jú lagt Íslendingum lið á erlendum
vettvangi í embættistíð sinni.
Annað sem innanríkisráðherrann sagði í gær og vekur vonir
um að úr málinu leysist var að ráðuneytið legði mjög ríka áherslu
á að barnið kæmist til Íslands sem allra fyrst. Þarna glitti í það
húmaníska hjartalag ráðherrans sem landsmenn þekkja svo vel.
Í gegnum sína pólitík og verkalýðsbaráttu hefur hann ekki mátt
neitt aumt sjá.
Sendiherra Indlands í Reykjavík sagði það sama. Raunar stendur
hann í þeirri trú að málið leysist hið fyrsta. Ekki kom þó fram – sem
er lykilatriði – hvaða skilning ráðherrann og sendiherrann leggja
í orðin „allra fyrst“ og „hið fyrsta“.
Þetta mál er snúið í alla staði. Ljóst er að hjónin héldu utan án
þess að hafa vissu fyrir því hver nákvæm framvinda yrði. Þeim
mátti vera ljóst að þau voru að taka talsverða áhættu og að þau ættu
talsvert undir málshraða stjórnkerfa Íslands og Indlands. Við bætt-
ist full vitneskja um ólögmæti staðgöngumæðrunar á Íslandi.
Hvað sem því líður standa stjórnvöld í löndunum tveimur frammi
fyrir orðnum hlut. Þeirra er að búa svo um hnúta að fjölskyldan
geti komist til síns heima. Sem allra fyrst. Í þeim orðum felst að
hjónin geti stigið upp í flugvél á Indlandi með litla drenginn sinn
innan örfárra daga.
Sé ekki öðru til að dreifa eru orð umboðsmanns barna í Frétta-
blaðinu í gær leiðarvísir íslenskra stjórnvalda í málinu. „Barnið er
íslenskur ríkisborgari og íslenska ríkið er bundið af barnasáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Ríkinu ber að gera það sem barninu er fyrir
bestu,“ sagði umboðsmaður.
Því er fyrir bestu að komast til Íslands og það strax.
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
SKOÐUN
Björn Þór
Sigbjörnsson
bjorn@frettabladid.is
Grundvallarstefna VG ligg-ur svo langt frá hinum flokkunum að málamiðl-anir reynast því þyngri
þraut en öðrum. Andóf vinstri-
vængsins í VG verður að skoða í
þessu ljósi. Fram til þessa hefur
hann haft fullnaðarsigur innan
flokksins og í stjórnarsamstarfinu
á sviði orkunýtingar. Samfylking-
in hefur þurft að kyngja því að þau
ákvæði í efnahagsáætluninni hafa
ekki orðið að veruleika.
Vinstrivængurinn gerði síðan
aðventuuppreisn gegn fjárlögun-
um. Krafa um meiri ríkissjóðs-
halla og lántök-
ur var rökstudd
með minni hag-
vexti en AGS-
áætlunin gerði
ráð fyrir. Helsta
ástæðan fyrir
minni hagvexti
er hins vegar
andstaða VG
við orkunýtingu
og erlenda fjár-
festingu.
Eftir að aðventuuppreisnin rann
út í sandinn hefur vinstrivængur-
inn fyrir hvatningu Heimssýnar
endurnýjað kröfuna um að undið
verði ofan af samkomulagi stjórn-
arflokkanna í Evrópumálum. Í
byrjun vikunnar upplýsti Svav-
ar Gestsson að Ögmundur Jónas-
son hefði átt hugmyndina að þeirri
samkomulagslausn. Sú skýring
fylgdi með að hún hafi verið snilld-
arleg.
ESB-lausnin fólst í því að Alþingi
samþykkti aðildarumsókn, þjóðin
tæki afstöðu til hugsanlegs samn-
ings á undan Alþingi og VG yrði
eftir sem áður á móti aðild. En er
þetta sú lýðræðislega „snilldar-
lausn“ sem af er látið?
„Snilldarlausn“
Flokksmenn VG vita að andstaðan við NATO er málstaður sem tapaðist fyrir löngu. Enginn gerir
því kröfu um að þeirri formlegu
stefnu sé fylgt. Öðru máli gegn-
ir um ESB. Þar er ekki unnt að
kyngja ákvörðun sem aðrir hafa
áður ábyrgst. „Snilldarlausnin“
felst í því að ábyrgjast umsóknina
en láta líta svo út sem utanríkis-
ráðherra beri síðan einn ábyrgð á
samningaferlinu og hugsanlegum
samningi.
Þetta gengur ekki upp af tveim-
ur ástæðum. Í fyrsta lagi er smám
saman verið að taka ákvarðanir í
viðræðunum sem eru skuldbind-
andi fyrir Ísland með fyrirvara um
að á endanum verði samkomulag
um alla þætti. Þessar ákvarðanir
snerta valdsvið allra ráðherra og
eru á ábyrgð hvers og eins. Í öðru
lagi getur utanríkisráðherra ekki
sett stafina sína undir samning
þegar þar að kemur nema meiri-
hluti Alþingis taki pólitíska ábyrgð
á þeim gerningi. Það er grundvöll-
ur þingræðisreglunnar.
Ætli VG eftir þá stjórnarathöfn
að lýsa yfir andstöðu við samning
sem gerður er á pólitíska ábyrgð
þess birtist tvöfalt siðgæði þing-
manna þeirra og ráðherra nakið
fyrir almenningssjónum. Sam-
starfsmenn vinstrivængs VG í
Heimssýn komu fljótt auga á þenn-
an veikleika. Þeir hafa því komið
því inn hjá vinstrivængnum að
aðildarviðræðurnar séu eitthvað
allt annað en Alþingi samþykkti.
Sú staðhæfing styðst ekki við nein
rök.
Öllum mátti vera ljóst hvert
eðli aðildarviðræðna er. Það er
ekki vandinn. Hann liggur þvert á
móti í eðli þeirrar „snilldarlausn-
ar“ sem setja átti niður ágreining
stjórnarflokkanna. Samkomulag
sem felur einungis í sér gagn-
kvæma ábyrgð á upphafi máls en
ekki ferli þess og lyktum er ekki
sátt um málið í heild. Þar af leið-
andi dugar hún ekki.
Eða tvöfalt siðgæði?
Veruleikinn er sá að báðir stjórnarflokkarnir þurfa að gangast undir sameig-inlega ábyrgð á samn-
ingaferlinu öllu. Aðrir kostir eru
að hætta við eða slíta samstarf-
inu. Það er blekking að þjóðarat-
kvæðagreiðsla sé sjálfgefin. Án
þingmeirihluta sem ábyrgist und-
irskriftina, með þegjandi sam-
þykki ef svo víkur við, verður
enginn samningur og engin þjóð-
aratkvæðagreiðsla. Millileikur er
því ekki til.
Vinstrivængur VG krafðist ekki
sérstakrar atkvæðagreiðslu um
framlög til aðildarviðræðnanna
við afgreiðslu fjárlaganna. Ástæð-
an er trúlega sú að þeir reikna ekki
með að hafa meirihluta. Utanríkis-
ráðherra ætti því að láta atkvæði
ganga strax eftir helgi um tillögu
sem tekur af öll tvímæli um fram-
haldið.
Sósíalistaflokkurinn fórnaði
nýsköpunarstjórninni á sínum tíma
vegna Keflavíkursamningsins.
Það var fyrir þá daga að feluleik-
ur var talinn til „snilldarlausna“.
Báðir vængir VG virðast nú ófúsir
að fórna ríkisstjórninni fyrir mál-
staðinn. Í því ljósi er án efa þrauta-
minnst fyrir báða að axla ábyrgð
á aðildarviðræðunum skref fyrir
skref því að það er í raun og veru
feluleikur „snilldarlausnarinnar“
sem gerir það að málflutningur
þeirra nær ekki betri fótfestu en
belja á svelli.
Árni Þór Sigurðsson sagði í
Fréttablaðsviðtali í vikunni að meta
yrði stöðuna eftir framvindu við-
ræðna og eftir atvikum hvort við-
ræðum yrði á einhverju stigi slit-
ið. Hér kveður við annan tón. Með
gagnályktun má ráða að fyrir liggi
pólitísk ábyrgð VG á hverju skrefi
meðan ekki er stoppað. Það er á
sinn hátt ábyrgt. Svo kann þetta að
vera hótun. Óvissan veikir ríkis-
stjórnina inn á við og út á við.
Atkvæði verði látin ganga
ÞORSTEINN
PÁLSSON
Stjórnsýslan og fólk:
Fyrir bestu
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871