Fréttablaðið - 15.01.2011, Page 22

22 15. janúar 2011 LAUGARDAGUR
Ó
lafur Örn Haralds-
son þjóðgarðsvörð-
ur tekur á móti
blaðamanni á skrif-
stofu þjóðgarðsins
í Reykjavík. „Ég
hef líka aðsetur á Þingvöllum en
er aðallega hér,“ útskýrir hann
og nær í kaffi. Fyrir rúmu ári var
Ólafur Örn ráðinn til að veita þjóð-
garðinum forstöðu.
„Þetta er náttúrulega afskap-
lega áhugavert og skemmtilegt
starf. Ég hef leitast við að takast
á við það af virðingu og reyni að
vanda mig eins og ég get. Í þessu
starfi er ég líka að fást við mest
allt sem ég hef menntað mig í og
fengist við um ævina,“ segir Ólaf-
ur sem er menntaður í jarðfræði,
sögu og skipulagsfræðum, stofnaði
og starfaði lengi hjá Hagvangi og
Gallup, sat á þingi fyrir Framsókn-
arflokkinn og er núverandi forseti
Ferðafélags Íslands svo fátt eitt sé
nefnt.
„Ég þekki Þingvelli vel, er alinn
upp í nágrenninu, á Laugarvatni
og ég þekki fólk í Grímsnes- og
Grafningshreppi og Bláskóga-
byggð vel. Faðir minn, sem var
doktor í íslensku, kenndi á Laug-
arvatni. Þar á ég enn hús ásamt
systrum mínum. Við erum alin
upp við gömul íslensk gildi, land-
ið, tunguna og söguna,“ segir Ólaf-
ur sem er mikið niðri fyrir þegar
talið berst að stöðu og merkingu
Þingvalla fyrir Íslendinga.
Merkur staður fyrir margar sakir
„Þingvellir eru eign allra Íslend-
inga og öllum á að finnast þeir vel-
komnir þangað. Þing-
vellir eru svo merkur
staður fyrir margar
sakir. Þarna er hjarta
íslenskrar menningar,
þingstaðurinn forni, en
fyrir utan það þá er allt
náttúrfar gríðarlega
merkilegt, og Þingvalla-
vatn eitt merkilegasta
stöðuvatn í heimi. Þing-
vellir eru mikilvæg-
ir fyrir ferðamennsku
hér á landi, þeir eru
einn fjölsóttasti stað-
urinn á Ísland. Ekki
má svo gleyma mann-
lífinu í sveitinni, þar er
merkileg saga,“ segir
Ólafur Örn sem er ekki
alls kostar sáttur við þá
aðstöðu sem ferðalöng-
um á Þingvöllum er
boðið upp á.
„Eins og staðan er
núna þá erum við með
lágmarksaðstöðu til að
taka á móti fólki, þetta
rétt sleppur. En Þing-
vellir sem þjóðgarður
stendur þjóðgörðum í
öðrum löndum langt
að baki. Hér vantar þá
glæsilegu aðstöðu sem þyrfti að
vera til staðar til að geta tekið á
móti þeim fjölda sem kemur í garð-
inn með sómasamlegum hætti.“
Samkomustað vantar á Þingvöllum
Spurður um hvernig bæta mætti og
ætti aðstöðuna á Þingvöllum segir
Ólafur af mörgu að taka:
„Það sem sker mest í augu er að
það er hvergi hægt að taka á móti
hópum í garðinum innandyra. Hér
vantar tilfinnanlega samkomu-
stað fyrir ferðamenn svo ekki sé
minnst á að Alþingi getur ekki
komið saman á þessum merka stað.
Burstabærinn hefur verið notaður
til móttöku á opinberum gestum en
aðstaða þar er mjög þröng. Fyrir
utan þetta mikilvæga mál þyrfti
að taka stíga og merkingar í gegn.
Það þarf að laða söguna og forn-
minjarnar betur fram, upplýsinga-
skiltin mættu vera ítarlegri. Sömu-
leiðis þarf að fara að endurnýja
margmiðlunarsýninguna okkar,
það þarf einnig að bæta salernis-
aðstöðu, hún er ágæt þar sem hún
er en mætti vera víðar,“ segir Ólaf-
ur sem hefur þar fyrir utan ýmsar
hugmyndir um hvernig auka mætti
afþreyingarmöguleika í þjóðgarð-
inum.
„Ég myndi vilja sjá aðstöðu fyrir
stjörnuskoðun og norðurljósaskoð-
un. Síðan sé ég fyrir mér að fólk
ætti að geta komið í þjóðgarðinn
til þess að njóta þeirrar listsköpun-
ar sem Þingvellir hafa verið inn-
blástur að, hér get ég nefnt mynd-
listarmenn á borð við Kjarval og
Ásgrím. Þá hafa Þingvellir verið
sögusvið bóka allt frá Íslendinga-
sögum og til glæpasagna og síð-
ast en ekki síst þarf að opna fyrir
almenningi þá mögnuðu náttúru-
bók sem Þingvellir og nágrenni
geyma.“
Valhallarreitur ekki gallalaus
Ólafur Örn segist ekki hafa mynd-
að sér sterka skoðun á því hvar
bygging fyrir gesti ætti að standa,
Valhallarreiturinn hafi kosti og
galla. „Hann er nálægt vatnsyfir-
borðinu sem eykur mengunarhættu
auk þess sem bygging þar spill-
ir útsýni yfir þingstaðinn forna.
Margir eiga hins vegar góðar
minningar þaðan og þær skal ekki
vanmeta,“ segir Ólafur Örn sem
segist gera sér fullvel grein fyrir
að fé til framkvæmda liggi ekki
á lausu. Ýmsar möguleikar til að
auka sértekjur þjóðgarðsins hafi
þó verið vannýttir til þessa.
„Við höfum nú þegar hækkað
lóðaleigu og verð fyrir
veiðileyfi og tjaldsvæði.
Síðan er stefnan að opna
verslun í Fræðslumið-
stöðinni uppi á Hakinu,
þangað kemur fjöldi
ferðamanna ár hvert og
algjör vitleysa að þeim
standi ekki til boða að
kaupa drykki og nauð-
synjar. Það má segja
að þarna hafi evrurnar
trítlað framhjá okkur að
óþörfu. Við ætlum líka
að rukka fyrir aðgang
að salernum, 200 krón-
ur. Það er sem sagt ekki
ætlunin að rukka alla
ferðamenn um aðstöðu-
gjald, heldur bara þá
sem nýta sér þessa
þjónustu. Við verðum
að gera það til að standa
undir kostnaði við fram-
kvæmdir við Hakið, þar
þarf bæði að stækka
planið og sömuleiðis eru
komin þar ný salerni,“
segir Ólafur Örn sem
segir útilokað að rukka
fyrir aðgang að Þing-
völlum, það sé staður í
þjóðareign.
„Við eigum öll þennan stað og
það eiga allir að finna að þeir eru
velkomnir til Þingvalla, hann er
svo ríkur af sögu og menningu að
fólki á alls ekki að finnast hann
vera fyrir fáa útvalda.“
Tekjuöflun á ferðamannastöð-
um hefur verið umdeilt efni.
Ólafur Örn segist sjálfur þeirr-
ar skoðunar að ekkert sé að því
að innheimta aðgangsgjald á vin-
sælustu ferðamannastöðum lands-
ins. Verði frumvarp iðnaðarráð-
herra að veruleika um komugjald
á ferðamenn á leið til Íslands þurfi
ekki að velta vöngum um slík gjöld
í bili. Verði slíkt gjald tekið þá
myndist sjóður til framkvæmda á
vinsælustu ferðamannastöðunum
og ekki sé vanþörf á. Það þekkir
Ólafur vel enda mikill ferðalangur,
hefur ferðast mikið innanlands og
er sömuleiðis forseti Ferðafélags
Íslands og hefur verið um sex ára
skeið. „Við sjáum það í Landmanna-
laugum, þar sem 150 þúsund gest-
ir koma ár hvert að við þyrftum að
geta aukið tekjur staðarins. Eins og
staðan er núna þá borga gestir sem
nýta aðstöðuna 400 krónur en þar
fyrir utan einskorðast tekjumögu-
leikar Ferðafélagsins við gistingu
í skálanum.“
Sér enn eftir Kringilsárrana
Ferðamennska er Ólafi í blóð borin.
Hann ólst upp við mikil ferðalög í
æsku og hefur alla tíð síðan verið
ötull ferðalangur. „Við erum öll í
þessu fjölskyldan, eiginkona Sigrún
Richter og synirnir þrír, Haraldur
Örn, Örvar Þór og Haukur Steinn.
Við höfum farið víða, meðal ann-
ars gengið saman yfir Vatnajökul,“
segir Ólafur Örn sem fór með elsta
syninum yfir Grænlandsjökul 1993
og á Suðurpólinn 1997 en Haraldur
Örn hefur síðan þá farið á Norður-
pólinn og hæstu tinda heims eins og
frægt er orðið.
Áhuginn á ferðamennsku teng-
ist öðru áhugamáli Ólafs sem eru
umhverfismál en þegar hann sat
á þingi fyrir Framsóknarflokkinn
veitti hann umhverfisnefnd forystu
í sex ár og segir það hafa verið afar
áhugavert enda mikilvægir laga-
bálkar sem tengjast þeim mála-
flokki á leið í gegnum þingið.
„Á þessum tíma voru sett nátt-
úruverndarlög, lög um mat á
umhverfisáhrifum og skipulag Mið-
hálendisins var endurskoðað. Sam-
þykkt var að stofna Vatnajökuls-
þjóðgarð og svo mætti lengi telja.“
Ólafur Örn segir það hafa verið
afar gaman og áhugavert að sitja
á Alþingi. Hann hafi kynnst eft-
irminnilegum einstaklingum og
séð mikinn árangur starfans, enda
fulltrúi ríkisstjórnarflokks. Hann
var þó ekki alltaf sammála flokks-
bræðrum sínum, greiddi til að
mynda atkvæði gegn Eyjabakka-
virkjun og greiddi ekki atkvæði
með Kárahnjúkavirkjun og sér enn
eftir landinu sem fór undir lónið,
einkum Kringilsárrana.
„Ég fylgdi minni sannfæringu og
lenti í andstöðu við flokkinn. Inn-
anflokkserjur eru það leiðinlegasta
við stjórnmálastarfið en ég tel að
það sé afar mikilvægt fyrir stjórn-
málaflokka að menn hafi svigrúm
til þessa að fylgja sinni sannfær-
ingu. Síðan verða menn auðvitað að
lúta lýðræðislegri niðurstöðu meiri-
hlutans.“
Stofnaði Gallup
Ólafur Örn sat á þingi á árunum
1995 til 2003. Þar áður hafði hann
verið framkvæmdastjóri Gallup
en hann var stofnandi þess fyr-
irtækis. Þar áður vann hann hjá
Hagvangi og var þar líka í stofn-
endahópi. „Við hjá Hagvangi sinnt-
um ráðgjafaverkefnum, aðallega
fyrir ríkis fyrirtæki og sveitarfé-
lög. Þarna var góður hópur auk
mín, Ásmundur Stefánsson, Sig-
urður Helgason síðar hjá Flugleið-
um og fleiri. Svo stofnaði ég Gallup
sem sinnti skoðanakönnunum og
ýmiss konar fyrir tækjaráðgjöf.
Eftir átján ára starf í umhverfi
sem sannarlega tók stakkaskipt-
um á tímabilinu var ég farinn að
svipast um eftir nýjum verkefnum.
Mig langaði í stjórnmál og tók boði
um að fara í prófkjör Framsóknar-
flokksins fagnandi,“ segir Ólafur
Örn sem hefur þó ekkert skipt sér
af stjórnmálum síðan hann hætti
á þingi.
Hann kvartar samt ekki yfir
verkefnaskorti, auk þess að vera
forseti Ferðafélagsins sinnir hann
ýmsum félagsstörfum og er til að
mynda formaður nefndar sem á að
fara yfir tryggingamál í tengslum
við náttúruhamfarir. „Eins og stað-
an er núna er allt utandyra ótryggt,
garðar, stéttir, heitir pottar. Ríkið
hefur komið til móts við tjónþola
í náttúruhamförum undanfarið,
Suðurlandsskjálftum og gosinu í
Eyjafjallaljökli en hugmyndin er
að skyldutrygging nái einnig yfir
þessar eignir.“
Það er því í nógu að snúast. Næst
á dagskránni er hins vegar að fá
skoðun almennings á uppbyggingu
á Þingvöllum en Ólafur Örn segir
að í vor verði opnaður hugmynda-
banki á netinu sem gerir almenn-
ingi kleift að láta sína skoðun á
þjóðgarðinum í ljós. „Við eigum
öll þennan stað og eigum öll að
hafa eitthvað um uppbygginguna
í honum að segja.“
BÚSTAÐIR, BARRTRÉ OG BÍLASTÆÐI
Sumarbústaðir í landi þjóðgarðsins eru reglulega fréttaefni. Ólafur segir framkvæmdir við bústaði
í þjóðgarðinum í samræmi við tilskilin leyfi. „Það
má vissulega deila um hvort rétt hafi verið að gefa
leyfin í upphafi en þau voru veitt. Þess má svo geta
að samningar um lóðaleigu hafa verið endurnýjaðir
til tíu ára og undir þá eru eigendur sumarbústaða að
rita um þessar mundir,“ segir Ólafur Örn og bendir
á að framtíð sumarbústaða í þjóðgarðinum hafi ekki
verið tekin til umfjöllunar.
„Sumarbústaðaeigendur eru að inna okkur eftir
svörum um hana en um þessi mál hefur ekki verið
rætt. Þess má geta að Heimsminjaskráin hefur gert
athugasemd við þrjá þætti í þjóðgarðinum, sumar-
bústaðina, barrtrén og bílastæðin við Peningagjána.
Það er ekki þannig að verið sé að setja okkur úrslita-
kosti en við þurfum að hafa gætur á þessum þremur
þáttum.“ Ólafur Örn segir það liðna tíð að hægt sé
að reikna með því að vera inni á Heimsminjaskrá
Sameinuðu þjóðanna að eilífu, nýlega hafi þjóðgarð-
ur í Þýskalandi til að mynda dottið út af skránni
eftir að hraðbraut var lögð í gegnum hann.
Þingvellir þurfa
samkomuhús
Fyrir réttu ári var Ólafur Örn Haraldsson ráðinn í starf þjóð-
garðsvarðar Þingvalla. Hann segir mikilvægt að bjóða upp á
betri aðstöðu fyrir ferðamenn á þessum merka stað. Ólafur Örn
ræddi við Sigríði Björgu Tómasdóttur um þjóðgarðinn, ferða-
mennsku og viðburðaríkan feril í atvinnulífi og stjórnmálum.
Ég fylgdi
minni sann-
færingu og
lenti í and-
stöðu við
flokkinn.
Innanflokks-
erjur eru
það leiðin-
legasta við
stjórnmála-
starfið …
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA