19. júní - 19.06.1968, Page 22

SVAVA JAKOBSDÓTTIR:
PPGJÚF
Óhemju orgaði drengurinn.
Þegiðu, hvæsti hún, og illskan í röddinni var
þrungin vanmætti og öfund. Hana langaði sjálfa
til að gráta. En þriggja ára aldursmunur lagði
henni ábyrgð á herðar. Yngri systkini áttu for-
gangsrétt á gráti. Hún varð að leysa hnútinn.
Drengurinn sat á hörðu og hrímguðu grjótinu
á tjarnarbakkanum, bugaður af þreytu og blár af
kulda. Hann var kominn úr öðrum skautaskónum.
Á hinn hafði hlaupið hnútur. Hún kraup á ísn-
um fyrir framan drenginn og baxaði við að leysa
þennan hnút. Óratíma hafði hún glímt við hann
meðan frost harðnaði og myrkur þéttist en því
lengur sem hún þraukaði því vonlausara virtist
verkið. Hendur hennar voru rauðar og þrútnar af
kuldanum, fingurnir svo loppnir að hún fann
ekki lengur til þeirra. Árangurslaust reyndi hún
að beina þeim að reimunum, örva þá enn til átaks,
bara einu sinni enn, fá þá til að toga í, rykkja,
greiða sundur svo þau kæmust heim á þessu kvöldi.
En fingurnir létu ekki lengur að stjórn; stirðir og
sljóir þvældust þeir hver fyrir öðrum af kaldrana-
legu skeytingarleysi frammi fyrir verkefninu líkt
og væru þeir að ögra henni. Þeir vissu að hún
bjó ekki lengur yfir því valdi sem dugði og níst-
andi grátur drengsins var á þeirra bandi: vantraust
þeirra á viðleitni hennar var jafnmiskunnarlaust
og gaddfreðinn rembihnúturinn á skónum.
Allir voru farnir heim. Hver af öðrum höfðu
þeir týnzt burt af tjörninni. Greiðum sporum
gengu þeir heim á leið með bljúga og undirgefna
skautana dinglandi yfir öxlina. Þau voru ein eftir.
Nótt var á næsta leiti. Guð almáttugur var horf-
inn inn í svartan himininn og sat nú og omaði sér
við arinblik stjamanna, heima vom foreldrar
hennar setztir að rjúkandi kvöldborði meðan óleys-
anlegur rembihnútur hélt þeim föstum við ísi-
lagði Tjörnina. Allir voru farnir nema þau tvö.
Og fáeinir amerískir hermenn neðar á bakk-
anum.
Við þá mátti ekki tala.
Og þó var tungan sem þeir töluðu það eina
sem orkaði kunnuglega í eyrum hennar eftir að-
eins hálfsárs dvöl á fslandi. Eftir óralangt ferða-
lag yfir land og haf frá víðfeðmum sléttum Kan-
ada steig hún á land foreldra sinna þar sem allt
var nýtt og framandi: undarleg íslenzk orð sem
þvældust í einni bendu þar til hún greindi ekki
lengur neina merkingu, köld og fjarlæg fjöllin
sem risu valdsmannslega upp úr umhverfi sínu
og byrgðu sýn, berangursleg og brún jörð ger-
sneydd trjám og gróðri. Og um þessa nýju tilvem
léku vindar af söltu úthafi; hér var ekkert sem
minnti á frjósama kanadíska sléttu langt inni í
landi. Samt gerði hún sitt ýtrasta til að fella sig
við þetta nýja land, þessa blásnu tilveru, því að
fsland var þrátt fyrir allt landið hennar. Heim-
kynni hennar voru utan gaddavírsmúranna sem
luktust um braggahverfi hermannanna, þeir áttu
heima fyrir innan.
Af hverju má ekki tala við þá? hafði hún spurt.
Þeir hafa hernumið ísland.
En af hverju má ekki tala við þá?
Það eru óeðlilegir tímar. Það er stríð.
ísland átti í striði. Og sæmd íslands og sigur
var undir því kominn að þegnarnir þegðu. Aðal-
lega konur og þó einkum stúlkubörn. Skildi hún
það? Undir engum kringumstæðum máttu stúlku-
börn gefa sig að þeim. Jú, hiin skildi það og fann
að land hennar lagði henni ábyrgð á herðar. Það
ætlaðist líka til einhvers af henni í þessari styrj-
20
19. JÚNÍ