Fréttablaðið - 31.03.2011, Blaðsíða 18

18 31. mars 2011 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Fyrir tæpum þremur árum fóru fram-kvæmdir við álver Norðuráls í Helgu-
vík af stað. Grundvöllur framkvæmdanna
var orkusölusamningar við HS Orku og
Orkuveitu Reykjavíkur. Ári síðar sam-
þykkti Alþingi með góðum meirihluta
fjárfestingarsamning vegna álversins.
Þar með voru öll skilyrði fyrir fram-
kvæmdunum uppfyllt.
Síðan þá hafa framkvæmdirnar tafist
og lent í þrátefli. Sveitarfélögin seldu sinn
hlut í HS Orku og misstu þar með forræð-
ið yfir áformum þess um orkusölu. Nýir
eigendur hafa ekki viljað standa að jafn
mikilli orkusölu og hinir fyrri til álvers-
ins. Norðurál stefndi í kjölfarið HS Orku í
gerðardóm í Svíþjóð. Nú síðast bætast við
erfiðleikar OR og vangeta til að standa við
sinn hlut orkuöflunarinnar.
Mikið er undir í atvinnulegu tilliti, rétt
eins og það skiptir miklu máli að kísil-
verksmiðja Thorsil í Þorlákshöfn verði að
veruleika, en þá þarf að virkja á heiðinni.
Það sem þarf að gerast á næstu vikum
til að framkvæmdirnar fari af stað og
nokkur þúsund störf skapist á nokkrum
mánuðum með þeim afleiðingum að sam-
dráttur í mannvirkjageiranum svo gott
sem sópist í burtu og hið mikla atvinnu-
leysi á Suðurnesjum gangi niður er m.a.:
1. HS Orka og Norðurál nái samningum
og taki málið úr gerðardómi. Það kemur
í ljós í næstu viku þegar fulltrúar móð-
urfélaga þeirra funda í Bandaríkjunum
hvort það takist en nú er til þrautar reynt.
2. Sterkir fjárfestar og/eða Landsvirkj-
un gangi inn í virkjanaáform OR vegna
Helguvíkur og annarra nýframkvæmda.
Taki samninga um túrbínukaup yfir
ásamt orkusamningum við t.d. Thorsil og
Norðurál.
3. Landsvirkjun tryggi orku í þriðja
áfanga álversins með umframorku í
kerfi sínu og þeirri orku sem til ráðstöf-
unar verður eftir að gerð rammaáætl-
unar um nýtingu og náttúruvernd lýkur á
næstunni.
Þetta þarf að ganga fram til að fram-
kvæmdir haldi áfram og nái hástigi. Ég
tók málið upp við formann iðnaðarnefnd-
ar á Alþingi í vikunni og sagði hann að á
næstu dögum myndi nefndin funda með
þeim sem að málum standa og freista þess
að ná jákvæðri niðurstöðu í það.
Mikið er undir og engin ástæða til að
afskrifa orkuframkvæmdirnar þótt tafist
hafi. Nú er lag að koma hlutunum á hreyf-
ingu og framkvæmdum af stað á ný.
Staðan á Helguvík
Atvinnumál
Björgvin G.
Sigurðsson
þingmaður
Samfylkingarinnar
Raddir fólksins
Stefán Einar Stefánsson viðskipta-
siðfræðingur var í gær útnefndur sigur-
vegari formannskosninga í VR og mun
því gegna því embætti næstu tvö árin.
Varla má þó segja að kjör Stefáns
hafi verið sannfærandi, þar sem hann
hlaut alls 977 atkvæði, eða um 20
prósent greiddra atkvæða og skákaði
þannig naumlega Helgu Guðrúnu
Jónasdóttur, sem var með rúm
18 prósent atkvæða.
Enn merkilegra er þó að
kosningaþátttaka VR-félaga
var mjög dræm þar sem 4.867
manns af 28.419 nýttu sér
kosningarétt sinn.
Verðandi for-
maður stærsta stéttarfélags landsins
situr þar með í umboði 3,5 prósenta
allra félagsmanna.
Blessað lýðræðið lætur ekki að sér
hæða – eða jú, stundum.
Kynleg tíðindi
Áhugafólk um baráttu gegn kyn-
bundnum launamismun hlýtur þó að
fagna kjöri Stefáns þar sem hann
telur sig hafa lausn á þeim mikla
órétti sem sannarlega hefur við-
gengist of lengi.
Hann hyggst ræða við forsvars-
menn fyrirtækja og fá þá til að
hætta að gera upp á milli fólks á
grundvelli kynferðis.
Það plan getur ekki klikkað.
Brotthvarf
Þó að sigur Stefáns sé ekki afdrátt-
arlaus er höfnun VR-félaga á sitjandi
formanni nær alger.
Kristinn Örn Jóhannesson hlaut
rétt innan við 10 prósent atkvæða,
og varð í sjötta sæti af sjö fram-
bjóðendum.
Framboð hans kom nokkuð á
óvart, enda ekki ofsagt
að hann hafi ekki setið
á friðarstóli. Hann
taldi sig eiga ókláruð
verkefni. Félagsmenn
voru greinilega ekki á
sömu skoðun.
thorgils@frettabladid.is
K
rafa Samtaka atvinnulífsins, um að afstaða ríkisstjórnar-
innar til framtíðarfyrirkomulags fiskveiðistjórnunar
liggi fyrir áður en gerð verður lokatilraun til að ná
kjarasamningum til þriggja ára, mætir litlum almenn-
um skilningi. Hvað kemur fiskveiðistjórnunin eiginlega
kjarasamningum við? spyrja margir.
Í þeim hópi eru forystumenn ríkisstjórnarinnar, sem skilja
ekkert í þessum hamagangi í atvinnurekendum. Í dag er von á
yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar um aðgerðir af hálfu ríkisins til að
greiða fyrir kjarasamningunum. Jóhanna Sigurðardóttir forsætis-
ráðherra kvað upp úr með það í gær að í þeirri yfirlýsingu yrði
ekkert um sjávarútveginn.
En hvað kemur fyrirkomulag
fiskveiðistjórnunar almennum
kjarasamningum í landinu við?
Stjórnkerfi fiskveiða getur
haft gríðarlega þýðingu fyrir
afkomu og vöxt greinarinnar.
Við skulum ekki gleyma að hér
á landi er sjávarútvegurinn ein af undirstöðuatvinnugreinunum og
skapar stóran hluta af gjaldeyristekjum þjóðarinnar. Hann er ekki
ríkisstyrkt atvinnugrein, rekin með félags- og byggðasjónarmið í
huga eins og í mörgum nágrannalöndum okkar.
Á meðan allt er á huldu um það hvaða breytingar á að gera á
stjórn fiskveiða, halda sjávarútvegsfyrirtækin að sér höndum. Þau
ráðast ekki í nýjar fjárfestingar. Þau panta ekki vörur eða þjónustu
frá öðrum fyrirtækjum umfram það nauðsynlegasta. Það eitt þýðir
að sjávarútvegurinn leggur ekki það af mörkum sem hann gæti til
að koma atvinnulífinu aftur í gang.
Núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi hefur stuðlað að mikilli hag-
ræðingu og bættri afkomu greinarinnar. Menn hljóta að fara var-
lega í breytingar, sem geta haft áhrif til hins gagnstæða. Innköllun
veiðiheimilda getur haft neikvæð áhrif á stöðu sjávarútvegsfyrir-
tækja gagnvart lánardrottnum og birgjum. Verði áhrifin þau að
tekjur sjávarútvegsfyrirtækja minnki, getur það haft sín áhrif á
gengi krónunnar og þar með lífskjör almennings.
Af öllum þessu ástæðum kemur fyrirkomulag fiskveiði-
stjórnunar almennum kjarasamningum í landinu við.
Ekki er þar með sagt að hagsmunaaðilar eigi að ráða stefnu
stjórnvalda. En vinnubrögðin í kringum þá „sátt“ sem ríkisstjórnin
segist vilja skapa um sjávarútveginn hafa verið undarleg. Fyrst
var sett á fót nefnd, þar sem náðist víðtækt samkomulag um svo-
kallaða samningaleið. Í stað þess að vinna með þá niðurstöðu fyrir
opnum tjöldum, hafa stjórnvöld unnið bak við luktar dyr að frum-
varpi sem enginn veit hversu langt gengur. Sjávarútvegsráðherra
lét ekki svo lítið að mæta á fund með forystumönnum stjórnar-
flokkanna og forsvarsmönnum fyrirtækjanna, sem höfðu beðið
um slíkan fund mánuðum saman til að fá skýr svör.
Forsvarsmenn atvinnulífsins hafa ekki farið fram á óbreytt kerfi
fiskveiðistjórnunar. Þeir hafa þvert á móti lýst sig reiðubúna að
gera talsvert miklar breytingar. Það er eiginlega ekki nema sjálf-
sögð kurteisi að gera þeim grein fyrir því, þegar menn standa
frammi fyrir því að skuldbinda fyrirtækin í landinu til þriggja ára,
hvaða breytingar eigi að gera á rekstrarumhverfi einnar helztu
atvinnugreinarinnar. Í þessu eins og mörgu öðru er óvissan verst
– og óvissuþættirnir eru nógu margir nú þegar.
Hvað koma sjávarútvegsmál kjarasamningum við?
Óvissan er verst
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN