Sameiningin

Árgangur

Sameiningin - 01.05.1913, Blaðsíða 10

Sameiningin - 01.05.1913, Blaðsíða 10
74 sögu liennar hér í Vestrheimi, þarsem vegr hennar hefir mestr verið. Það eru nú liðin um liundrað ár frá því hin nýja guðfrœði tJnítara liófst í Boston og breiddi sig út um Ný-Englands-fylkin. Fremstr í flokki frumherja þeirrar stefnu var valmennið þjóðkunna dr. William Ellery Channing. Eg hefi fyrir mér ritverk eftir liann frá 1815. Þar lýsir hann trúarlegri afstöðu tJnítara- prestanna og kemst meðal annars þannig að orði: „Meiri hluti presta vorra trúir því, að Jesús Kristr sé meira en maðr, að hann hafi verið til áðr en heimr var skapaðr, að liann liafi í hókstaflegum skilningi komið af himnum til að frelsa kyn vort.“ Nokkrir, segir hann, hafni þríein- ing persóna guðdómsins, án þess að hafa gjört sér á- kveðna skoðun um eðli Krists; og enn sé þeir nokkrir í þeirra hóp, en mjög fáir, sem „trúi því, að Kristr hafi verið einungis mannlegr að eðli.“ Þannig var ástatt fyrir Únítörum, er trúmála-óeirðirnar miklu hófust hér í landi. Smámsaman lenti þeim meir og meir saman, nýju guðfrœðingum þeirrar tíðar — Únítörunum — og guð- frœðingum hins gamla skóla kalvínska rétttrúnaðarins, sem frá dögum Jónatans Edward’s liafði ráðið lögum og lofum í Nýja Englandi. Únítarar fœrðu sig upp-á skaft- ið og höfnuðu æ fleirum kenningum kirkjunnar. Komu þá fram í þeirra hópi margir lærðir og ágætir menn, svo sem próf. Andrews Norton, George Biplev, skáldið Emer- son, og einkum Theodore Parker. IJinn síðastnefndi gekk lengra miklu en sjálfr Channing, einkum í því að hafna kraftaverka-kenningum nýja testamentisins og því, sem þar er kennt um yfirnáttúrlega fœðing Krists og lík- amlega upprisu hans. Samt gekk liann þar ekki spori framar en nýju guðfrœðingarnir vorir. Nýtt tímahil í framþróun Únítara-kenningarinnar liefst um og eftir 1840, þá Theodore Parker gaf út merkustu rit sín. Dr. Channing gat ekki samþvkkt kenningar Parker’s. Hann vildi ekki samsinnna kenningum þeim um kraftaverkin, sem Parker liélt fram. Sagði, að ef þeim væri hafnað, þá yrði að hafna Kristi; en hann hélt fast við þá skoðun, að Kristr væri yfirmannleg vera, enda þótt hann hefði hafn- að þrenningar-lærdómi kirkjunnar og endrlausnar-kenn-

x

Sameiningin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sameiningin
https://timarit.is/publication/673

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.