Sameiningin - 01.06.1908, Blaðsíða 16

112
Verk Guðmundar höfðu sætt hörðum dómum lijá
þessum ritdómara, og líka liafði liann álasað stjórninni
fyrir að hafa veitt honum styrk. Svo kom út um þessar
mundir skáldsaga, sem óljóst var um höfundinn að. Sá,
sem hana samdi, kallaði sig Jón Trausta, sem var gerfi-
nafn. Bitdómaranum, sem nú var minnzt á, gazt vel að
þeirri bók og liann lauk á hana mesta lofsorði. Lagði
liann sérstaka áherzlu á það, hve mjög liöfundr liennar
bæri af Guðmundi Magnússyni og hve réttmætara væri,
að stjórnin stvrkti slíkan mann lieldr en Guðmund.
En svo kom það upp úr dúrnum, að þessi Jón
Trausti var enginn annar en Guðmundr Magnússon!
Svona getr skýrustu nútíðarmönnum skjátlazt um
nútíðar-bókmenntirnar. Llvers má maðr þá vænta um
það, sem engu gleggri menn eru að segja oss um Móses-
bœkr ?
En þeir þykjast einvaldir í því ríki og kalla allar
sínar getgátur vísindalegar sánnanir.
Og svo eru kirkjunni gefnar þungar áminningar
fyrir það, hve sein hún sé á sér að taka við „þekking-
unni‘% þessarri „sönnu“ niðrstöðu vísindanna.
Nei, kirkjunnar mönnum er rniklu meiri hætta bixin
af því, að þeir verði of auðtrúa og láti afvega leiðast af
staðhœfingiun þeirra manna, sem sjálfa skortir öll þekk-
ingar-skilyrði, en byggja það, er þeir ota fram sem vís-
indalegum sönnunum, á lítilfjörlegum getgátum annarra.
Fyrir fáum vikum var hér á ferð landi vor Vilhjálmr
Stefánsson, á rannsóknarferð norðr til Eskimóa-byggða
á norðr-útkjálkum í Canada og eyjanna norðr af megin-
landi þessu.
Hann er maðr vel menntaðr og sérfrœðingr eða vís-
indamaðr í mannkynsfrœði (ethnology) og liefir unnið
sér all-mikið álit í þeirri grein meðal vísindamanna við
Harvard-liáskóla og víðar.
Þetta er önnur ferð lians norðr í þær villimanna-
bvggðir. Eg ias í blaði einu liér í bœnum ágrip af sam-
tali, sem liann liafði átt við fréttaritara þess. Hann
lýsti þar nokkuð reynslu sinni í hinni fyrri ferð þar
norðr frá og áætlan sinni nú. Hann gat þess, að lengi