Morgunn - 01.06.1979, Blaðsíða 20

18
MORGUNN
herðum ástar og meðaumkvuri ar - hins Kristsfagra kærleika,
eins og vér Vesturlandamenn mættum nefna það, fyrst vér
þekkjum hann, þótt ekki megnaði hann að hefja sál vora til
fagnaðarhæðanna, "Sökum fjötra þeirra, sem kirkjan hlekkjaði
hann í.
Eins og hamstola dýr gröfum vér oss niður í jörðina, gegn-
um aur og urðir og björgin blá til að ná í steina og málma
til að skreyta limi vora og klæði. Sumir missa sál sína niður
í iður undirheima, en koma upp með fangið fullt af glóandi
demöntum og gulu gulli — og þá kallar heimurinn heppna
og sæla. Tagore álítur ekki leyndardóm lifsins í þvi fólginn
að ná og safna, heldur í þvi að þekkja og skilja. En vökulif
nútiðarmannsins eyðist mestmegnis í að eta, vinna, tala og
ferðast. Hugsun flestra manna leitar út á við til hégómans,
en ekki inn á við til helgidóms sálar sinnar.
Vér glimum við náttúruna og herjum hana og tökum frá
henni með valdi gersemar hennar, lifandi og dauðar, en vér
reynum ekki að skilja, að á „milli manns og hests og hunds
hangir leyniþráður“, eins og Matthías kemst að orði, og sama
sálin skín úr auga músarinnar i gildrunni og skáldsins, sem
um hana kveður. hdeð öðrum orðum: vér leitum eigi til nátt-
úrunnar til að skilja hana og finna að „í gegnum lífsins a'ðar
allar“ hreyfast sömu sálaröldurnar — lífsbylgjurnar - eins og
í eigin brjósti. Og ]iað er sama alheimssálin i öllu og yfir
öllu, í hvaða ásigkomulagi og á hvaða stigi sem það kemur
fram í alheiminum.
„Að lifa lífi sinu i sannleika,“ segir Tagore, „er að lifa lífi
allrar jarðarinnar."
Fyrir stuttu siðan spurði einn samtiðarmanna vorra nokkra
bókmenntamenn að þvi, hver sú setning væri, sem þeir hefðu
mestar mætur á. Svar það, sem Tagore gaf, er tekið úr ritn-
ingu Indverja og hljóðar svo: „Leið mig frá ósönnu til sann-
leika; leið mig frá myrkri til ljóss; leið mig frá dauða til lifs.“
Vers Valdimars: „Guð allur heimur, eins í lágu og háu . . .“
og staka Steingríms: „Trúðu á tvennt i heimi . . . “, eru ná-