Morgunn - 01.06.1979, Blaðsíða 34

32
MORGUNN
tillögunnar tolja i greingargerð sinni, að islensk tunga eigi
scrstaklega i vök að verjast hvað snertir talað mál, frarnburð
og framsögn, þá liggur vitanlega i augum uppi, að nú er
kominn timi til þess að taka einhverja stefnu i þessum efnum.
Það verður að taka ákvörðun um hváð eigi að kenna.
Þó þess sé ta;plega að vænta að við Islendingar getum allir
orðið ásáttir um það fremur en annað, þá vona ég þó, að slík
ákvörðun eigi ekki eftir að vekja jafnákafa geðshræringu með
mönnum og umræðurnar um islenska stafsetningu, sem alls
ekki verður hér gerð að umræðuefni.
Ég leyfi mér að halda áfram þessari umræðu um mælt mál
á þeim forsendum, að flestum komi saman um það, að ekki
heri að virða algjörlega að vettugi það mikla og kostnaðar-
sama starf, sem þegar hefur verið leyst af hendi til rannsókna
á islensku málfari, sem hafði það að markmiði að samræma
islenskan framburð, svo við gætum eignast fagran og skýran
framburð á móðurmálinu, sem hægt væri að kenna hverjum
sem hann vildi lileinka sér. Hér á ég að sjálfsögðu við hinar
merku málvísindarannsóknir dr. Rjörns Guðfinnssonar. Skal
hér nú aðeins drepið á það hvernig dr. Björn sneri sér í fram-
hurðarmálinu að loknum mállýskurannsóknum sinum, og
verður aðeins minnst á nokkur meginatriði.
III.
Dr. Björn valdi úr 8 mállýskuflokka, en ]>eir voru jiessir:
1) harðmæli — linmæli,
2) rödduð hljóð eða órödduð á undan p, t og k,
3) hv - kv,
4) (íg - j),
5) rn, rl - (r)dn, (r)dl,
6) réttmæli - flámæli,
7) einhljóð eða tvihljóð á undan ng, nk,
8) einhljóð eða tvíhljóð á undan gi (ji).
Þessum mállýskuflokkum lýsir dr. Björn svo í bók sinni
,.Breytingar á framburði og stafsetningu“. Hann kynnir flokk-