Stundin - 01.09.1940, Síða 36

36
STUNDIN
Paul Gezanne
Eftir Gunnlaug Scheving, listmálara
Væri spurt að því, hvaða
listamaður hefði haft mesta þýð-
ingu fyrir íslenzka myndíist,
má eflaust svara, að það sé
franski málarinn Paul Cezanne.
Athugi maður verk hinna
beztu íslenzku málara, má sjá,
að margir þeirra hafa orðið
fyrir áhrifum af list hans og
lært af verkum hans.
Vilji maður kynnast íslenzkri
myndlist, er það mjög æskilegt
að þekkja eitthvað til þessa
listamanns og verka hans. Eg
vil ekki hér með gefa í skyn að
svo beri að líta á, að þessi
málari megi kallast faðir ís-
lenzkrar málaralistar, en hitt
er víst, að list hans hefur haft
ómetanlega þýðingu fyrir okk-
ar ungu list, á sama hátt og
hann hefur haft ómetanlega
þýðingu fyrir alla myndlist
seinni tíma.
Eg geri mér auðvitað ekki í
hugarlund að hægt sé að skýra
til nokkurrar fullnustu í þess-
ari stuttu grein frá ævi, verk-
um eða þeirri þýðingu, er Ce-
zanne hefur haft fyrir mynd-
listina í heild En gæti þessi
grein orðið til þess að vekja
fróðleikslöngun listelskandi
manna, þannig að menn vildu
afla sér meiri vitneskju um
myndlist yfirleitt, tel ég betur
farið en heima setið.
Paul Cezanne er fæddur í
Aix-en-Provence í Suður Frakk-
landi árið 1839. Hann var
af efnuðum foreldrum kominn.
Það var ætlunin, að hann lærði
lögfræði, en hugur hans hneigð
ist að málaralist. Faðir hans,
sem sá að hverju stefndi, að-
varaði son sinn, og reyndi að
sýna honum fram á hvílík fá-
sinna það væri að leggja út á
listamannsbrautina. ,,Barn,
barn, hugsuðu um framtíðina,
sá einn getur fengið daglegt
brauð, sem innvinnur sér pen-
inga”, er haft eftir föðurnum,
er hann reyndi að tala máli
skynseminnar við son sinn.
Þessar fortölur urðu árangurs-
lausar, og fyrir atbeina rithöf-
undarins Zola, sem var æsku-
vinur Cezannes, leyfðu foreldr-
arnir, að sonurinn færi til Par-
ísar til þess að leggja stund á
málaralist.
Hann lærði ekki mikið á
listaskólanum, í hinum venju-
lega skilningi. Þegar hann var
kominn til borgarinnar, langaði
hann strax heim aftur, heih til
hins endurlífgandi sambands
við jarðveg átthaganna, eins og
hann komst að orði. Þegar
hann svo var kominn til æsku-
stöðva sinna, þráði hann París.
Faðir hans hafði gefið upp alla
von í sambandi við son sinn, og
lét hann alveg sjálfráðan.
Cezanne fór aftur til Parísar
og byrjaði nú fyrir alvöru að
mála. Þessi fyrstu verk hans
eru, eins og yfirleitt allt frá
hans hendi, með því allra bezta,