Morgunblaðið - 22.01.2009, Síða 6

Vinna Nokkrir smiðir búa í Kjósinni.
HREPPSNEFND Kjósarhrepps,
þar sem 196 manns búa og nokkrir
eru atvinnulausir, hefur þá stefnu
að verja peningum á árinu til að
örva atvinnustig. Sigurbjörn
Hjaltason oddviti segir að ráðgerð-
ar séu viðhaldsframkvæmdir við
hreppsskrifstofu og félagsheimili,
enda fólk úr byggingageiranum á
meðal atvinnulausra.
Þar að auki á hvorki að hækka
gjöld né gjaldskrár, auk þess sem
sett hefur verið upp virk vinnu-
miðlun á heimasíðu hreppsins.
Viðhald húsa og
vinnumiðlun
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
6
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 2009
FRÉTTASKÝRING
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
SVEITARFÉLÖG, stór og smá,
glíma nú við vaxandi atvinnuleysi.
Fjöldinn eykst dag frá degi og
sveitarstjórnarmenn vita að þar
með minnka tekjur hins opinbera,
en ekki síður að iðjuleysi fylgja
andleg og félagsleg vandamál sem
valda vanlíðan og kostnaði í sam-
félaginu.
Hin stærri sveitarfélög á landinu
bregðast hvert við ástandinu með
sínu nefi. Í Reykjanesbæ er hlut-
fall atvinnulausra hátt. Árni Sig-
fússon bæjarstjóri segir samt
margt gert til að bregðast við því,
og hann reiknar með jákvæðri þró-
un upp úr miðju árinu. „Áherslan á
atvinnuuppbyggingu hefur verið
mikil hjá okkur og við eigum von á
því að það skili sér upp úr miðju
ári,“ segir Árni og á þar helst við
álversframkvæmdir við Helguvík.
„Enn í dag er ekkert sem slær loku
fyrir það.“ Þá er menntasamfélagið
Keilir í sókn og mikil ásókn hefur
verið að sögn Árna í háskólabrúna,
námsleið fyrir fólk sem helst hefur
úr lestinni í námi, en vill nú búa sig
undir háskólanám. Þá tók einnig
nýlega til starfa Virkjun – miðstöð
fyrir fólk í atvinnuleit, sem hjálpa á
atvinnulausum að breyta áfallinu í
tækifæri, auk þess að skipuleggja
sjálfsstyrkingu, ráðgjöf og sér-
fræðiþjónustu.
Aðgerðahópar og fram-
kvæmdir
Um áramótin voru 60 atvinnu-
lausir á Seltjarnarnesi. „Þetta eru
2,7% vinnufærra eins og staðan er
núna,“ segir Jónmundur Guð-
marsson bæjarstjóri. „Þegar það
var mest árið 1995 voru um 80 á
skrá. Við búum okkur undir að það
nái því marki og fari jafnvel yfir
það síðar á árinu.“ Fyrir bæjarráði
liggur tillaga um stofnun faglegs
aðgerðahóps sem fær það verkefni
að greina ástandið í þaula, fylgjast
með og gera tillögur til bæjar-
stjórnar um viðbrögð við atvinnu-
leysi og félagslegum vandamálum.
„Bærinn er stærsti vinnuveitand-
inn á Seltjarnarnesi. Ákvörðun
bæjarstjórnar um að halda óbreytt-
um rekstri og þjónustustigi út
2009, má kalla ákveðin viðbrögð við
yfirvofandi atvinnuleysi.“
Í Garðabæ er atvinnuleysi
minna, um 5% eða í kringum 250
manns. Þar verða störf hjá bænum
varin út árið og umsömdum fram-
kvæmdum haldið áfram, svo sem
fimleikahúsi og öðrum áfanga Sjá-
landsskóla. Gunnar Einarsson bæj-
arstjóri segist ekki bjartsýnn á at-
vinnumálin í bænum og sér fyrir
sér að atvinnulausum fjölgi fram á
haust. Þá segir hann að sérstakur
viðbúnaður verði í vor, þegar skóla-
fólk kemur á vinnumarkaðinn. Því
verði þá mætt eftir þörfum. Þá eru
í gangi viðræður um að setja á fót
nýsköpunarmiðstöð í bænum og
viðræður standa yfir um víðtækara
samstarf bæjarins við Vinnu-
málastofnun.
Á Akureyri eru um 700 manns
atvinnulausir, en 5,2% atvinnuleysi
er á Norðausturlandi öllu. Sigrún
Björk Jakobsdóttir bæjarstjóri
segir að bærinn muni skapa allt að
140 störf á árinu, m.a. með fram-
lengingu framkvæmda. Þá er á
nýrri fjárhagsáætlun afmörkuð
upphæð, enn óútfærð, sem fer í
sérlegar aðgerðir gegn atvinnu-
leysi. Fyrir lok árs er reiknað með
að aflþynnuverksmiðja með um 80
störfum verði orðin fullvirk, en það
dregur úr niðursveiflunni á Ak-
ureyri.
Alltaf í atvinnumálunum
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri
á Ísafirði, segir bæinn berjast gegn
atvinnuleysinu rétt eins og mörg
undanfarin ár, enda fyrirtæki lagt
upp laupana síðustu árin. Í fyrra
var meira að segja sérstakt at-
vinnusköpunarátak, sem ekki gekk
nógu vel. Þá er atvinnumálanefnd á
Ísafirði og atvinnuþróunarfélag á
Vestfjörðum. Allt þegar tilorðin úr-
ræði frá fyrri árum. 2009 verði far-
ið í viðhaldsátak á opinberum
byggingum, til viðbótar við sam-
gönguframkvæmdir á vegum rík-
isins á Vestfjörðum. Þrátt fyrir allt
sé svæðið enn tengt sjávarútvegi
og gengi hans á árinu skipti miklu
máli fyrir atvinnustigið.
Allir reikna bæjarstjórarnir með
því að atvinnumálin verði erfið á
árinu. Mörg sveitarfélög hafa verið
eftir á með fjárhagsáætlanir sínar,
en nú þegar þær líta dagsins ljós er
óútfært í mörgum þeirra af hvaða
mætti og útsjónarsemi verður tekið
á atvinnuleysinu.
Atvinnuleysi Þess eðlis að þegar mest er knýjandi að leysa það eru stjórnvöld einmitt verst til þess fallin. Fólk þarf samt líka að muna að hjálpa sér sjálft.
Eiga að hjálpa sínu fólki
 Sveitarfélög eru mörg og ólík en stríða við sameiginlegt vandamál á þessu ári
 Atvinnuleysið sækir á en forgangsröðun og hugmyndaauðgi skilar lausnum
LÍTIL sveitarfélög hafa lítið bol-
magn til að takast á við atvinnu-
leysi og afleiðingar þess upp á eigin
spýtur. Ekki síst ef fjárhagsstaða
þeirra er slæm eins og víða á við
núna. Hins vegar má segja að í
litlum sveitarfélögum er atvinnu-
leysi stundum spurning um eina til
tíu manneskjur. Við þær aðstæður
er þó svigrúm fyrir bæjaryfirvöld
til að beita persónulegum lausnum
fyrir hvern og einn ef til eru úrræði
eða fjármagn. Mannaflsfrekar
framkvæmdir þurfa hvorki að vera
stórar né dýrar til að geta jafnvel
útrýmt atvinnuleysinu.
Í Akrahreppi í Skagafirði er eng-
inn atvinnulaus sem stendur. Komi
til þess stendur hugur hrepps-
stjórnar þó til lagningar ljósleiðara
um sveitina síðar á árinu, sem gæti
þá komið sér vel.
Lítil byggðarlög
geta líka veitt hjálp
Í ÁRSLOK 2007 var Sigríður Margrét
Gísladóttir í grunnmenntaskóla á veg-
um Símenntar, fyrir fólk sem ekki
hafði lokið framhaldsnámi. Hún var þá
atvinnulaus en var bent á þennan
möguleika af starfsfólki Símenntar. Í
framhaldinu ætlaði hún sér að sækja
um vinnu, en þá vildi svo til að nið-
ursveiflan, undanfari kreppunnar,
byrjaði og vinnu var ekki auðvelt að fá.
Sigríður ákvað samt að sitja ekki auð-
um höndum heldur skráði sig í Fjöl-
brautaskóla Suðurnesja síðasta haust í undirbúningsnám,
en er nú nýbyrjuð á sjúkraliðabraut við sama skóla. Þar að
auki leggur hún stund á nám í höfuðbeina- og spjald-
hryggjarmeðferð.
„Ég er einstæð með tvö börn, svo þetta tekur alveg á.
En þetta er skemmtilegt,“ segir hún. Það gangi ágætlega
að skipuleggja heimilishald samhliða náminu. Fjárhagur-
inn nær saman með aðstoð frá Reykjanesbæ. Fyrstu önn-
ina í náminu, síðasta haust, fékk Sigríður fullar atvinnu-
leysisbætur en hlutfall þeirra lækkar eftir því sem líður á
námið. Þetta segir hún ákveðinn galla á kerfinu. Hins veg-
ar nýtur hún aðstoðar frá Reykjanesbæ, sem færir tekjur
hennar upp í skilgreind lágmarkskjör með styrkveitingu.
Sigríður hrósar Virkjun, samstarfsverkefni fyrirtækja,
sveitarfélaga á svæðinu og Vinnumálastofnunar, í hástert.
Hún segir það mjög jákvætt framtak og býst við því að
sækja þjónustu og ráðgjöf þangað.
Mikilvægt að láta ekki deigan síga
Aðspurð segir Sigríður það hafa verið ákveðið áfall að
mæta í Fjölbrautaskólann síðasta haust, 26 ára gömul, og
setjast á skólabekk með sér yngra fólki. Hún sér hins veg-
ar ekki eftir því, auk þess sem á sjúkraliðabrautinni er ald-
ursdreifingin breiðari. „Maður hefði orðið þunglyndur á
því á endanum,“ segir hún þegar blaðamaður spyr hvernig
það hefði verið að sitja kyrr og þiggja atvinnuleysisbæt-
urnar. „Maður þarf á því að halda að gera eitthvað. Nýta
tímann og finna sjálfan sig. Þetta eru ekki endalokin að
missa vinnuna, heldur upphafið fyrir sumt fólk,“ segir
hún.
Hún hyggst klára námið sem hún er í og fá sér svo
vinnu, annaðhvort við heilbrigðisstofnun eða opna eigin
stofu við höfuðbeina- og spjaldhryggjarmeðferð.
onundur@mbl.is
Skellti sér í Fjölbraut
 „Að missa vinnuna sína eru engin endalok heldur upphaf“
 Nýtir tímann í tvenns konar nám á meðan vinna býðst ekki
Sigríður Margrét
Gísladóttir
Hvílir lagaskylda á sveitar-
félögum í atvinnumálum?
Ekki er að minnsta kosti að finna í
sveitarstjórnarlögum stafkrók um
atvinnuleysi eða atvinnumál. Hins
vegar finna sveitarstjórnir yfirleitt til
ábyrgðar sinnar á því að vernda at-
vinnustig. Lægra atvinnustig þýðir
líka lægri útsvarstekjur til sveitar-
stjórnar og meiri vanskil á gjöldum,
svo þau hafa innbyggðan hvata til að
grípa til aðgerða til að vernda at-
vinnustigið og halda því uppi.
Hvar er atvinnuleysi mest?
Mest er það á höfuðborgarsvæðinu
ef mið er tekið af fólksfjölda, 7.656
manns. Þar er meðaltalsatvinnuleys-
ið rúmlega 5%. Hins vegar er hlut-
fallið hæst á Suðurnesjum, þar sem
1.450 manns eru án vinnu, eða um
10%. Í sumum fámennum sveitar-
félögum er atvinnuleysi ekkert.
S&S
HREPPSNEFNDIR ættu líka að
hvetja fólk og fyrirtæki áfram í at-
vinnumálum, að nýta sér þá mögu-
leika sem í boði eru á almennum
vinnumarkaði eða hjá ríkinu.
Ásahreppur hefur 182 íbúa, en
þar eru þrír skráðir atvinnulausir.
Eydís Þorbjörg Indriðadóttir odd-
viti segist hvetja það fólk til þess að
nýta tímann í niðursveiflunni til að
sækja sér menntun. Ekki síður að
fyrirtæki semji við Vinnumála-
stofnun um að ráða til sín fólk sem
þiggur atvinnuleysisbætur. Í því
geti líka falist tækifæri fyrir fyr-
irtæki, þar sem þröngt er í búi.
Hvatning til góðra
verka hjálpar líka
SAMKVÆMT vef Vinnumálastofn-
unar voru 12.137 manns á atvinnu-
leysisskrá á landinu seint í gærdag.
Þeim hefur farið stigfjölgandi síð-
ustu daga. Sem fyrr eru karlmenn í
meirihluta atvinnulausra, 7.656
talsins, en konur 4.481. Skiptingin
var í gær nákvæmlega sú sama á
milli höfuðborgarsvæðis og lands-
byggðarinnar.
Atvinnulausir að nálgast
12.200 á landinu öllu
Atvinnumál í brennidepli
Hringdu í síma 569 1317 eða
sendu póst á ritstjorn@mbl.is
Þekkir þú til?