Morgunblaðið - 22.01.2009, Blaðsíða 20

20 FréttirERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 2009
arvegi, samleið, sem byggist á gagnkvæmum hagsmunum og
gagnkvæmri virðingu,“ sagði Obama í ræðu sinni og það kom
fram í viðbrögðum múslíma víða, að þeir vænta þess, að upp
muni renna nýir tímar í samskiptum Bandaríkjanna og ísl-
amskra ríkja.
Obama ætlar að skipa George Mitchell
fulltrúa sinn í Mið-Austurlöndum
Sú ákvörðun Obama að hætta herréttarhöldum yfir föngum í
Guantanamo er skref í þá átt en hann nefndi hins vegar ekki
það, sem brennur mest á mörgum múslímum, deilu Ísraela og
Palestínumanna og árásir Ísraela á Gaza.
Talsmenn Ísraelsstjórnar kváðust ekki búast við neinum
breytingum á stefnu Bandaríkjanna gagnvart Ísrael en Obama
ætlar að skipa George Mitchell, sem miðlaði málum á Norður-
Írlandi, fulltrúa sinn í Mið-Austurlöndum. Hann skrifaði á sín-
um tíma skýrslu um deilurnar fyrir Bill Clinton og lagði þá með-
al annars til, að ólögleg landtaka Ísraela á svæðum Palest-
ínumanna yrði tafarlaust stöðvuð. Á það vildu Ísraelar ekki
fallast.
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
FJÖLMIÐLAR og frammámenn um allan heim fögnuðu í gær
embættistöku Baracks Obama og létu í ljós vonir um, að með
honum rynni upp nýr tími í samskiptum Bandaríkjamanna og
annarra þjóða. Binda múslímar miklar vonir við nýja tíma að
þessu leyti. Víða var þó varað við of miklum væntingum. Tím-
arnir væru erfiðir, einkanlega í efnahagsmálunum, og því ekki
hægt að búast við of miklu af einum manni.
„Obama forseti heitir því að endurreisa Bandaríkin,“ var for-
síðufyrirsögnin í New York Times og bresku blöðin voru heldur
ekki að skafa utan af því. „Vonin er endurborin“ og „Barack fyr-
ir framtíðina“ sögðu þau meðal annars og í öllum var því fagnað,
að Bush-tíminn væri liðinn.
Þannig var líka hljóðið í öðrum evrópskum fjölmiðlum en
franska blaðið Le Figaro og fleiri minntu á, að verkefnið, sem
biði Obama, væri risavaxið, að koma í veg fyrir alvarlega, efna-
hagslega afturför í Bandaríkjunum og þar með um allan heim.
„Við viljum eiga samleið með múslímum á nýjum framtíð-
Miklar vonir en verkefnið risavaxið
AP
Fögnuður Í Kenía hefur verið þjóðhátíð í marga daga en þar
eru átthagar föður Obama og þar á hann marga ættingja.
EIGINKONA Baracks Obama, forseta Banda-
ríkjanna, Michelle, forsetinn sjálfur, Joe Biden
varaforseti, eiginkona hans, Jill, Bill Clinton,
fyrrverandi forseti, og eiginkona hans og nýr ut-
anríkisráðherra landsins, Hillary Clinton, syngja
þjóðsönginn á bænasamkomu sem haldin var í
dómkirkjunni í Washington í gær. Meira en
tveggja alda hefð er fyrir slíkri samkomu daginn
eftir embættistökuna.
Reuters
Sungið af innlifun í Washington-borg
FRÉTTASKÝRING
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
ÞAÐ var söguleg stund þegar Bar-
ack Obama flutti ræðu sína á tröpp-
um þinghússins í Washington
frammi fyrir um það bil tveimur
milljónum manna í fyrradag eftir að
hann sór embættiseið forseta
Bandaríkjanna, fyrstur blökku-
manna. Þetta var svo stór stund í
sögu Bandaríkjanna að skilaboð nýja
forsetans hlutu að falla í skuggann.
Fréttaskýrendur eru sammála um
að ræðan hafi verið vel flutt, enda er
Obama annálaður fyrir ræðusnilld.
Flestir fréttaskýrendanna eru þó
þeirrar skoðunar að Obama hafi ver-
ið talsvert frá sínu besta og ræðan
sjálf hafi ekki verið mjög eftir-
minnileg, að minnsta kosti ekki eins
áhrifamikil og minnisstæð og það að
sjá blökkumann ávarpa metmann-
fjölda eftir að hafa tekið við forseta-
embættinu í þinghúsinu sem svartir
þrælar höfðu reist. Í ræðunni var
engin setning sem líklegt er að
margir muni eftir nokkur ár, setning
á borð við fleyg orð Johns F. Kenn-
edys eftir að hann sór embættiseið-
inn: „Spyrðu ekki hvað land þitt get-
ur gert fyrir þig heldur hvað þú
getur gert fyrir landið.“ Eða orð
Franklins D. Roosevelts, sem sagði í
heimskreppunni á fjórða áratug ald-
arinnar sem leið: „Það eina sem við
þurfum að óttast er óttinn sjálfur.“
Jeffrey Toobin, stjórnmálaskýr-
andi CNN, telur ekki að ræðan hafi
verið mjög áhrifamikil. „Mér fannst
að í ræðunni kæmu fram margar
hugmyndir, en það var ekkert þema.
Mestu máli skiptir þó að í ræðunni
voru engin mælskubrögð, engin
setning sem festist í minni.“
„Von“ vék fyrir kreppunni
Fréttaskýrandi The Washington
Post telur hins vegar að alvöru-
þrunginn tónninn í ræðu Obama hafi
verið viðeigandi á viðsjárverðum
tíma í sögu landsins.
Obama notaði orðið „kreppa“ fjór-
um sinnum í ræðunni, einu sinni oft-
ar en orðið „von“, sem honum var
miklu tamara í kosningabaráttunni.
Buddy Howell, sem hefur sérhæft
sig í rannsóknum á ræðum forseta
Bandaríkjanna, segir að uppbygg-
ingu ræðunnar svipi til predikunar
presta. „Hann nefnir það sem við
hörmum, hvetur okkur til að taka
aftur upp gömlu, sönnu gildin, og
lýkur ræðunni með iðrunarboðskap
inn í framtíðina.“
Að sögn Howells minnir uppbygg-
ingin meðal annars á ræður Martins
Luthers Kings yngri. Talið er þó að
Barack Obama, ráðgjafar og ræðu-
ritarar hans hafi komist að þeirri
niðurstöðu að mikið mælskuflug á
þessari sögulegu stund þjónaði ekki
pólitískum hagsmunum hans.
„Ég held að hann hafi talið að boð-
skapurinn kæmist best til skila með
raunsærri, alvöruþrunginni ræðu,“
sagði Julian Zelizer, sagnfræðingur
við Princeton-háskóla. „Aðal-
skilaboðin voru þau að kosningabar-
áttunni væri lokið og nú væri kominn
tími til að láta verkin tala.“
Spar á mælskubrögðin
 Ræða Obama ekki eins áhrifamikil og vænst hafði verið  Alvöruþrunginn
tónninn talinn vera viðeigandi á viðsjárverðum tíma í sögu Bandaríkjanna
Í ræðu sinni staðfesti Barack
Obama að horfið yrði frá stefnu
George W. Bush í veigamiklum
málum, snupraði hann kurteislega
og hikaði ekki við að beina athygl-
inni að ágreiningi þeirra, m.a. um
Íraksstríðið og loftslagsmál. Hann
boðaði m.a. samstarf við múslíma-
lönd sem byggðist á gagnkvæmri
virðingu. Fréttaskýrandi The New
York Times, David E. Sanger, segir
að enginn nýr forseti í Bandaríkj-
unum hafi hafnað stefnu forvera
síns jafneindregið í innsetning-
arræðu frá árinu 1933 þegar
Franklin D. Roosevelt tók við af
Herbert Hoover og hvatti til sið-
ferðislegrar „endurreisnar“ í
Bandaríkjunum. „Upptalning
Obama á því hversu mikið hefði
farið úrskeiðis var sérlega athygl-
isverð í augum þeirra, sem fylgd-
ust með kosningabaráttu Bush
fyrir fjórum árum þegar hann lét
þau orð falla að verkefni hans væri
„að leysa vandamálin, ekki að
skilja þau eftir handa næstu for-
setum og kynslóðum“.“
Bush snupraður kurteislega
KÍNVERSK stjórnvöld ritskoðuðu
ræðuna, sem Barack Obama flutti
við embættistökuna í Washington í
fyrradag. Felldu þau út þá hluta
hennar þar sem talað var um
kommúnisma og yfirvöld, sem ekki
leyfðu tjáningarfrelsi.
„Minnumst þess, að gengnar
kynslóðir lögðu að velli fasisma og
kommúnisma og ekki aðeins með
eldflaugum og skriðdrekum, held-
ur ekki síður með því að standa
saman og hvika hvergi frá sann-
færingu sinni,“ sagði Obama. Þeg-
ar hann nefndi orðið „kommún-
isma“ var útsending kínverska
sjónvarpsins rofin og á skjáinn
kom þulur, sem brosti heldur vand-
ræðalega og augljóslega óundir-
búinn.
Í annað sinn var útsending rofin
er Obama nefndi stjórnvöld, sem
ekki þyldu andstæðar skoðanir, og
með þessum úrfellingum var ræð-
an birt í dagblöðum.
Kínversk stjórnvöld hefðu þó lík-
lega átt að láta þetta ógert því að
strax á eftir var mikil ásókn í ræð-
una á netinu.
Embættistaka Obama var stóra
fréttin um heim allan í gær og
fyrradag en ekki í Norður-Kóreu.
Þar var frá henni greint í dagblaði
stjórnvalda með nokkrum orðum
en ekki í útvarpi eða sjónvarpi.
svs@mbl.is
Kínverjar
ritskoðuðu
ræðu Obama
GEORGE W. Bush lauk í fyrradag
átta ára valdatíð sinn sem forseti
Bandaríkjanna með því að kveðja
fyrrverandi sam-
starfsmenn sína
en að öðru leyti
var til þess tekið
hvað hann var
hljóður síðasta
hálfa daginn
sinn í embætti.
Einn sam-
starfsmanna
Bush sagði, að
hann hefði sagst
vera „þakklátur og ánægður“ og
sáttur við að verða óbreyttur
borgari á ný. Héldu þau hjónin
síðan til Waco í Texas þar sem
þúsundir manna fögnuðu honum
og einnig í Midland þar sem hann
ólst upp.
„Það er merkileg lífsreynsla að
vera forseti Bandaríkjanna en
samt er ekkert til, sem jafnast á
við sólarlagið í Texas,“ sagði Bush
við mikinn fögnuð fólksins.
Arfur Bush-áranna er m.a. sá,
að Bandaríkjamenn eiga í átökum
á tvennum vígstöðvum, í Írak og
Afganistan, og kreppan nú er sú
mesta frá Kreppunni miklu
snemma á fjórða áratug síðustu
aldar. svs@mbl.is
Bush fagnað
við heimkomu
Bush og Laura
komin heim.