Morgunblaðið - 22.01.2009, Qupperneq 19

Fréttir 19INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. JANÚAR 2009
Í HAUST söfnuðu
starfsmenn Skóg-
ræktar ríkisins á
Suður- og Vestur-
landi 80 kg af full-
hreinsuðu fræi.
Íslensk skógrækt
er nú orðin að
stórum hluta
sjálfri sér næg um fræ til ræktunar.
Ætla má að 6-14 milljón tré fáist úr 47
kg af sitkagreni sem dugar í 2-4 þús-
und hektara af sitkagreniskógi.
Á Suðurlandi var safnað 61 kg en
19 kg fengust frá Vesturlandi. Fræi
var safnað af 17 tegundum af sjö ætt-
kvíslum, mestu af sitkagreni og ís-
lensku birki segir á skogur.is. Að
þessu sinni fengust um 3 kg af
askfræi í Fljótshlíðinni. Fram til síð-
ustu aldamóta sást ekki blóm eða fræ
á íslenskum asktrjám og var talið að
tegundin gæti ekki blómgast hér á
landi. Eftir að hlýindakafli síðustu
ára hófst hefur akur í Fljótshlíð tekið
að blómgast og síðustu ár hafa trén
verið hlaðin frjóu og góðu fræi. Það
þykir því sæta tíðindum að ask-
fræjum hafi verið safnað í haust.
aij@mbl.is
Nánast nóg
af fræjum til
skógræktar
HEILDARAFLAVERÐMÆTI ís-
lenskra fiskiskipa nam 79,7 milljörðum
króna fyrstu tíu mánuði nýliðins árs. Á
sama tíma árið áður, þ.e. janúar-
október 2007, var verðmætið 68,9
milljarðar króna. Verðmætaaukningin
er 15,6% á milli ára. Í október nam
verðmæti aflans 9,3 milljörðum en var
6,1 milljarður í sama mánuði árið 2007.
Í frétt frá Hagstofu Íslands um afla-
brögð og verðmæti kemur fram að
aflaverðmæti botnfisks frá janúar til
október 2008 nam 56,6 milljörðum og
jókst um 9,6% miðað við sama tímabil
árið 2007. Verðmæti þorskafla var 26
milljarðar, verðmæti ýsu nam 12,8
milljörðum, verðmæti uppsjávarafla
nam 17,1 milljarði sem er 35,2% aukn-
ing miðað við fyrstu tíu mánuði ársins
2007. Verðmæti síldaraflans janúar til
október nam tæpum 8 milljörðum.
Loks má nefna að verðmæti makríls
jókst einnig mikið á milli ára, nam 4,6
milljörðum samanborið við 1,6 milljarð
fyrstu tíu mánuði ársins 2007.
aij@mbl.is
80 milljarðar
fyrir fiskinn
  

  
 
!""#
$
%&!
' "

*+   , +
-. +
 /.
 0

+
$
+
1  +
 $
2 +
 

(#
)(#
(
"( )("
(
)(#
( "(
 "(
Í GREIN um sýslumenn og fjár-
nám í Morgunblaðinu í gær
sagði að það væri ekki þeirra að
gefa skuldurum frest. Taka ber
fram að þegar um sýslumenn á
landsbyggðinni er að ræða á það
aðeins við um almenna kröfu-
hafa, þ.e. banka og fyrirtæki.
Sýslumenn úti á landi hafa heim-
ild til að sýna meiri sveigjanleika
í innheimtu opinberra gjalda,
enda sjálfir innheimtumenn rík-
issjóðs. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins eru langflest
mál þeirra 370 einstaklinga á
Suðurlandi sem fjallað var um
tilkomin vegna almennra krafna.
Árétting
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ágúst Inga Jónsson
aij@mbl.is
EFTIR tæpa tvo mánuði hefst á ný
djúpborun við Kröflu. Áætlað er að
holan geti orðið allt að 4.500 metrar
og er um tímamótaverkefni að ræða.
Innlendir og erlendir aðilar standa að
verkinu, sem þegar hefur vakið mikla
athygli víða um heim.
„Þetta verkefni er í rauninni ein-
stakt á heimsmælikvarða,“ segir
Bjarni Pálsson, verkfræðingur hjá
Landsvirkjun Power, en það er LV
sem skipuleggur og hefur umsjón
með verkefninu á Kröflusvæðinu.
„Þarna erum við að prófa að bora
niður á þetta mikla dýpi í eldvirku
svæði með það að markmiði að reyna
að vinna vökva. Í vísindaskyni hefur
verið borað undir virk eldfjöll, en
það hefur aðallega verið til að taka
sýni og rannsaka kvikuna, jarðfræð-
ina eða eitthvað slíkt. Ekki til að
virkja þennan yfirmarkshitaða
vökva, sem er markmiðið að hægt
verði að gera í framtíðinni við
Kröflu,“ segir Bjarni.
Á síðasta ári var hafist handa við
verkefnið er Saga, einn af minni bor-
um Jarðborana, boraði niður á um 90
metra og var þvermál holunnar
óvenju mikið eða um metri. Síðan tók
borinn Jötunn við og boraði niður á
um 800 metra. Reiknað er með að öfl-
ugasti bor Jarðborana, Týr, verði
notaður í þennan þriðja og síðasta
áfanga djúpborana við Kröflu. Heild-
arkostnaður við borun Kröfluhol-
unnar er áætlaður um 20 milljónir
dollara eða tæplega 1800 milljónir
króna.
Nægur tími til að huga
að nýtingu orkunnar
Að sögn Bjarna er alfarið horft á
fyrstu holuna sem rannsóknarverk-
efni og því sé ekki um það að ræða að
orkunni hafi verið ráðstafað. „Menn
leyfa sér ekki slíka bjartsýni við
fyrstu holu,“ segir Bjarni. „Ef vel
tekst til er nægur tími til að huga að
því í framhaldinu, en þá er eftir að
huga að vinnslutækninni og hvernig
menn ætla að framleiða rafmagnið.
Hitastigið er mun hærra og efna-
samsetning kannski önnur en við eig-
um að venjast.“
Djúpborunarverkefnið sam-
anstendur af þremur borholum – auk
Kröfluholunnar verður borað á
Hengilssvæðinu og á Reykjanesi,
væntanlega á báðum stöðum á næsta
ári. Orkufyrirtækin þrjú, Lands-
virkjun, Hitaveita Suðurnesja hf. og
Orkuveita Reykjavíkur, munu láta
bora hvert sína holu niður í um 3,5-
4,0 km dýpi. Síðan nær samstarf allra
fyrirtækjanna þriggja, auk Orku-
stofnunar, Alcoa og StatoilHydro, til
vísindaþáttar verkefnisins en í þeim
þætti felst dýpkun Kröfluholunnar í
um 4,5 km dýpi, kjarnataka á bergi,
prófanir á borholuvökva, blásturs-
prófanir og tilraunaorkuver.
Mesta rannsóknarátakið
verður við Kröflu
Litið er á Kröfluholuna sem aðal-
vísindaholuna í verkefninu, þannig að
mesta rannsóknarátakið verður við
Kröflu. Um 80 rannsóknarhópar víðs
vegar um heim fylgjast með fram-
gangi verkefnisins í gegnum vefsíðu
og hyggjast vinna úr þeim upplýs-
ingum sem aflað verður.
Búið er að fjármagna rannsókn-
arstarfsemina þar, en nú er verið að
fá fleiri aðila að seinni tveimur hol-
unum. Meðal annars hefur verið leit-
að til Evrópusambandsins.
Einstakt verkefni
Haldið verður áfram með djúpborunarverkefnið við Kröflu í marsmánuði
Í HNOTSKURN
»Í heild er áætlað að verjaum 3.500 milljónum
króna til djúpborunar og
tengdra rannsókna á næstu
3-4 árum.
»Með djúpborunarverkefn-inu er gerð tilraun til að
hefja nýjan kafla í nýtingu
háhitasvæða.
»Vonast er til að djúpuholurnar geti orðið allt að
5-10 sinnum öflugri en venju-
legar háhitaholur, og gefið
allt að 40-50 MW rafafl hver.
»Slíkur árangur gæti leitttil aukinnar hagkvæmni á
nýtingu háhitasvæða víða um
heim.
»Varað er við of mikillibjartsýni því allmörg ár
munu líða þar til árangur af
verkefninu kemur í ljós.
»Auk innlendra aðila komaAlcoa og StatoilHydro að
verkefninu og erlendir sjóðir.
»Þekking og reynsla fráKröflu verður nýtt í
seinni hluta verkefnisins,
m.a. til að þróa áfram bor- og
vinnslutækni.
»Áætlað er að borað verðiá Hengilssvæðinu og
Reykjanesi á árinu 2010.
»Um 80 rannsóknarhóparvíðs vegar um heim fylgj-
ast með framgangi verkefn-
isins um vef.Ljósmynd/Gunnar Svanberg Skúlason
Týr Einn af nýju borum Jarðborana mun bora djúpu holuna við Kröflu.
„ÞAÐ eru sumir nemendur mjög illa staddir.
Þeir eiga ekki fyrir skólagjöldunum sem þarf
að greiða núna í janúar vegna þess að þeir fá
ekki lán hjá Lánasjóði íslenskra námsmanna í
kjölfar breyttra reglna sjóðsins. Þeir fá held-
ur ekki frekari lánsheimild hjá sínum banka,“
segir Gróa Björg Baldvinsdóttir, varafor-
maður Stúdentafélags Háskólans í Reykjavík,
HR.
Nemendur sem eru í svokölluðu HMV-námi,
háskólanámi með vinnu, við viðskiptadeild HR
fá ekki greiðslu frá Lánasjóði íslenskra náms-
manna, LÍN, nú í janúar hafi þeir ekki lokið 20
einingum á haustönn. Í nýjum reglum sjóðsins,
svokölluðum ECTS-reglum sem eru evrópskir
staðlar og tóku gildi um mitt síðasta ár, segir
að ekkert lán sé afgreitt fyrr en 20 einingum
hafi verið lokið.
HMV-nemendurnir stunda nám sitt á vorin,
sumrin og haustin og er fullt nám á önn 18 ein-
ingar. „Nemendurnir geta fært áfanga af sum-
arönn yfir á hinar annirnar til þess að vera með
20 einingar á önn. Það er ekkert vandamál,“
segir Jóhann Hlíðar Harðarson, upplýsinga-
fulltrúi Háskólans í Reykjavík.
Gróa bendir á að það sé ekki fyrr en í vor
sem nemendur geti verið búnir að bæta ein-
ingum af komandi sumarönn við vorönnina.
„Það verður erfitt í þessu árferði að brúa bilið
þangað til. Við ætlum að skoða þetta mál til
þess að kanna hvað hægt sé að gera með hags-
muni nemenda að leiðarljósi. Þetta var ekki
vandamál áður en reglunum var breytt.“
Hlöðver Bergmundsson, deildarstjóri hjá
LÍN, segir reglurnar skýrar. „Við verðum að
bíða eftir því að fleiri einingar skili sér í hús
hjá þessum nemendum. Þá verður þetta greitt.“
ingibjorg@mbl.is
Illa staddir vegna breyttra reglna LÍN
Nemendur Háskólans
í Reykjavík fá sumir
hverjir ekki námslán
Morgunblaðið/Árni Sæberg
HR Skólagjöldin hjá Háskólanum í Reykjavík eru
137 þúsund krónur á önn fyrir fullt nám.
Alcoa er aðili að íslenska djúp-
borunarverkefninu. Bjarni Páls-
son, verkfræðingur hjá LV, var
spurður hvort það tengdist áhuga
fyrirtækisins á orkufrekum iðnaði
á Norðausturlandi. Hann sagði að
forystumenn Alcoa væru vissu-
lega áhugasamir um þetta verk-
efni. Bæði út af orkuöflun á Ís-
landi og ekki síður víða annars
staðar í heiminum.
Sama væri að segja um Statoil-
Hydro, sem stefnir að því að út-
víkka sína starfsemi til fram-
leiðslu á raforku úr endurnýjan-
legum orkugjöfum. Verkefnið væri
einstakt og ef vel gengi sæju
menn fyrir sér að tæknina og
þekkinguna mætti nota víða um
heim.
Aðilar að verkefninu eru Lands-
virkjun, Hitaveita Suðurnesja hf.,
Orkuveita Reykjavíkur, Orkustofn-
un, Alcoa og StatoilHydro ASA en
einnig hafa fengist styrkir til
verksins frá erlendum vísinda-
sjóðum. Þar á meðal er styrkur
að upphæð 3,1 milljón Banda-
ríkjadala frá Rannsóknarsjóði
Bandaríkjanna (NSF) og 1,7 millj-
ónir dala frá Alþjóðlegum rann-
sóknarsjóði landborana (ICDP).
Undirbúningur framkvæmdanna
hefur að mestu verið unninn af
sérfræðingum hjá Íslenskum
orkurannsóknum (ÍSOR) og verk-
fræðistofunni Mannviti, en einnig
hefur verið leitað í reynslubanka
fjölda sérfræðinga á Íslandi og
víða um heim, t.d. ENEL á Ítalíu.
Tækni og þekking gæti nýst víða um heim