Morgunblaðið - 31.01.2009, Blaðsíða 28

28 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 2009
M
bl
.is
M
or
gu
nb
la
ði
ð
Samkvæmt könnun MMR um
traust fólks á aldrinum 18–67
ára til fjölmiðla, dagana
19.–23. des.
Íslendingar
treysta Mbl.is og
Morgunblaðinu
64,3%
mikið traust lítið traust
11,4%
64,0%
8,9%
ÞAÐ er skiljanlegt
að marga þyrsti í að
vita meira um rann-
sóknir á vegum Fjár-
málaeftirlitsins í að-
draganda og kjölfar
falls bankanna þriggja.
Þessar línur eru skrifaðar til að
veita þær upplýsingar sem mögu-
legt er innan þess lagaramma sem
Fjármálaeftirlitið starfar en sá
rammi takmarkar möguleika starfs-
manna Fjármálaeftirlitsins til að tjá
sig um mál sem þar eru til skoð-
unar. Þá er einnig sá möguleiki fyr-
ir hendi að opinber umfjöllun um
einstök mál á rannsóknarstigi geti
spillt rannsóknum eða ónýtt mál
fyrir dómi. Fljótlega eftir að bank-
arnir féllu aflaði Fjármálaeftirlitið
gagna um verðbréfaviðskipti í að-
draganda fallsins. Þessi rannsókn
stendur enn yfir og er töluvert um-
fangsmikil enda eru skoðuð öll verð-
bréf útgefin af bönkunum þremur.
Fjármálaeftirlitið kannaði einnig
ábendingar frá ýmsum aðilum.
Sumar þeirra eru enn til athugunar
en aðrar reyndust ekki eiga við rök
að styðjast en tekið skal fram að all-
ar ábendingar eru teknar alvarlega
og skoðaðar.
Þessu til viðbótar hefur verð-
bréfasjóðasvið Fjármálaeftirlitsins
unnið að því að kanna ýmis mál
tengd verðbréfasjóðunum, s.s.
markaðssetningu þeirra og eigna-
samsetningu. Fjármálaeftirlitið
beindi einnig þeim tilmælum til
skilanefnda bankanna að ráða end-
urskoðendateymi til að rannsaka til-
tekna þætti í starfsemi bankanna
þriggja fyrir fall þeirra. Skoðun
þeirra beindist að
ákveðnum þáttum sem
snúa meðal annars að
innri reglum bankanna
og þeim lögum sem
Fjármálaeftirlitið hef-
ur eftirlit með.
Meðal þess sem var
til skoðunar voru
mögulegar óeðlilegar
fjármagnshreyfingar
innan samstæðu eða
milli landa, skil-
málabreytingar lána-
samninga, breytingar
á tryggingum og veðum, meðferð
afleiðusamninga, viðskipti með
verðbréf og hlutdeildarskírteini
verðbréfasjóða og meðferð rekstr-
arfjármuna. Rannsóknir starfs-
manna Fjármálaeftirlitsins og end-
urskoðendateymanna fóru fram
samhliða og voru skipulagðar þann-
ig að ekki yrði um tvíverknað að
ræða.
Fjármálaeftirlitið hélt reglulega
fundi með endurskoðendunum með-
an á athugun þeirra stóð. Á þeim
fundum var ekki rætt um einstök
mál þar sem um þrjú fjármálafyr-
irtæki er að ræða heldur var m.a.
fjallað um aðferðafræði, hvað þyrfti
að skoða og fleira því tengt.
Fjármálaeftirlitinu bárust nið-
urstöður endurskoðendateymanna
um tvo af bönkunum í kringum ára-
mótin. Þær eru mjög umfangs-
miklar en niðurstöðurnar eru mörg
hundruð blaðsíður með fylgiskjölum
og viðaukum. Nú er unnið að grein-
ingu og úrvinnslu þessara gagna.
Þar eru erfiðustu, flóknustu og al-
varlegustu málin sett í forgang.
Fjármálaeftirlitið hefur fengið til
liðs við sig utanaðkomandi lögfræð-
inga og aðra sérfræðinga til að
skoða einstaka þætti skýrslnanna.
Það er gert til að reyna að flýta fyr-
ir niðurstöðum vegna þess fjölda
mála sem er til athugunar eða um-
fjöllunar hjá Fjármálaeftirlitinu. Í
skýrslunum eru einstaklingar og
lögaðilar nafngreindir. Ekki er enn
búið að kanna hvort um sé að ræða
brot á lögum eða reglum. Það væri
óábyrgt af Fjármálaeftirlitinu að
birta nöfn þessara aðila.
Í þessu samhengi skal árétta þá
grunnreglu réttarríkisins að menn
skulu taldir saklausir þar til sekt
þeirra er sönnuð. Þá væri það enn
óábyrgara að koma af stað orðrómi
sem gæti eyðilagt, ekki bara mann-
orð fólks, sem er nógu alvarlegt,
heldur beinlínis fólkið sjálft. Starfs-
menn Fjármálaeftirlitsins eru einn-
ig bundnir þagnarskyldu sam-
kvæmt lögum.
Fyrstu málum vegna fram-
angreindra rannsókna lýkur á
næstu vikum. Hluti þeirra mála sem
eru til skoðunar er flókinn og tekur
rannsókn þeirra því lengri tíma.
Meðal þess sem getur valdið því að
rannsóknir taki tíma er til að
mynda umfangsmikil gagnaöflun ef
mál teygja sig yfir landamæri og
mat á þeim gögnum sem berast. Ef
niðurstaða í málum sem eru til
skoðunar hjá Fjármálaeftirlitinu
teljast lögbrot getur stjórn þess
ákveðið að ljúka þeim með álagn-
ingu stjórnvaldssektar. Meiriháttar
brotum vísar Fjármálaeftirlitið til
lögreglu.
Hvað er að frétta af rann-
sóknum Fjármálaeftirlitsins?
Guðrún Jónsdóttir
gefur hér þær upp-
lýsingar sem hægt
er að veita innan
þess lagaramma
sem FME starfar
» Fjármálaeftirlitinu
bárust niðurstöður
endurskoðendateym-
anna um tvo af bönk-
unum í kringum ára-
mótin. Þær eru mjög
umfangsmiklar en nið-
urstöðurnar eru mörg
hundruð blaðsíður …
Guðrún Jóndóttir
Höfundur er sviðsstjóri á verð-
bréfasviði Fjármálaeftirlitsins.
RAGNHEIÐUR
Arna Arnarsdóttir
heiti ég og rita þetta
bréf fyrir hönd Hug-
listar á Akureyri. Ég
hef sent þetta bréf til
allra fjögurra fulltrúa
sem eru í fram-
kvæmdastjórn FSA,
Halldórs Jónssonar,
Þorvalds Ingvarssonar, Ólínu
Torfadóttur og Vignis Sveinssonar
tvisvar en engin viðbrögð fengið.
Einnig hef ég sent bréf til heil-
brigðisráðherra og þar er sama
sagan, engin viðbrögð. Huglist er
starfandi félag hér á Akureyri
sem vinnur gegn fordómum gagn-
vart einstaklingum sem eiga við
geðræn vandamál að stríða. Starf-
semi okkar felst t.d. í listsköpun,
fræðslu og höldum við félagsfund
tvisvar í mánuði. Okkur var öllum
brugðið við fréttir þess efnis að
loka ætti dagdeild geðdeildar
sjúkrahússins á Akureyri að
Skólastíg 7, því öll höfum við feng-
ið það ómetanlega tækifæri að
vera þar í meðferð. Einn félagi
átti að byrja þar í febrúar og ann-
ar félagi með vorinu, eftir þessar
fréttir er erfitt fyrir fólk í þessari
stöðu að halda áfram lífinu, því
meðferðin á Skólastíg felst m.a. í
því að hjálpa manni að halda
áfram. Það kemur í veg fyrir að
einstaklingur fari svo langt niður
að hann þurfi að leggjast inn á
bráðadeild eða jafnvel taki sitt
eigið líf. Við viljum koma á fram-
færi alvarleika þess að loka jafn-
mikilvægum stað og dagdeildinni á
Skólastíg og víkja frá öllu þessu
frábæra starfsfólki með starfs-
reynslu til margra ára með geð-
fötluðum sem ekki verður lærð í
skóla, ekkert getur komið í stað-
inn fyrir þessa starfsemi.
Fólk með geðræn vandamál
hættir ekki vera til og þurfa að-
stoð þótt niðurskurðarhnífurinn
virðist ætla að skella harðast á
okkur, fólk með sykursýki hættir
ekki að vera til þótt það hætti að
fá insúlín. Það er kannski hart að
líkja því saman, geri það þó hér,
þ.e.a.s. ef krabbameinsmeðferðum
yrði hætt þá hættir krabbamein
ekki að vera til, fólk þarf alveg
jafnmikið á meðferðinni að halda.
Fólk deyr líka af völdum geð-
sjúkdóma, og hættir að vera virkir
þátttakendur í lífinu ef það fær
ekki sína meðferð. Innlögn á
bráðadeild er bara bráðabirgða-
lausn en þó nauðsynleg, en með
því að hafa stað sem Skólastíg
fækkar sjálfkrafa inn-
lögnum á bráðadeild.
Það er ótalmargt sem
hægt væri að telja
upp sem styður það
sem hér kemur fram,
en þá er ekki víst að
neinn nennti að lesa
alla þá ritgerð. Hlust-
ið á þjóðfélagið, marg-
ir á þessum tímum
eru á ystu nöf, og
flestir vita að þegar
erfiðleikar eins og nú
eru í þjóðfélaginu þarf
fólk aldrei eins mikið á hjálp að
halda. Við vitum að einmitt á
svona tímum brestur ýmislegt í
sálarlífi fólks og sannað er að geð-
sjúkdómar koma einmitt fram
þegar einstaklingar lenda í erf-
iðleikum. Hvers vegna þá að
skerða alla þá aðstoð sem fólk
þarf á að halda.
Að skera niður meðal gam-
almenna og geðfatlaðra er skamm-
arlegt, því það eru einstaklingar
sem eiga einmitt erfitt með að
svara fyrir sig og láta í sér heyra.
Við erum ekki falið, skammarlegt
leyndarmál sem hægt er að sópa
bara undir teppi, við erum FÓLK!
Við óskum eftir skýrum svörum!
Hverjar eru ástæður fyrir lokun á
dagdeild geðdeildar á sjúkrahús-
inu á Akureyri sem skellur á hinn
6. febrúar næstkomandi ?
Opið bréf til
forstjóra FSA
Ragnheiður Arna
Arnarsdóttir skrif-
ar í tilefni lokunar
á dagdeild geð-
deildar á Akureyri
Eagnheiður Arna
Arnarsdóttir
» Að skera niður meðal
gamalmenna og geð-
fatlaðra er skammarlegt
því það eru einstakling-
ar sem eiga einmitt erf-
itt með að svara fyrir sig
og láta í sér heyra.
Höfundur er nemi.
TILLÖGUR frá
Fjórðungsþingi
Austfirðinga og
Fjórðungssambandi
Norðlendinga um
nýja stjórnarskrá
voru sendar út 1949.
Í niðurlagsorðum
tillögunnar segir:
„Íslenska þjóðin býr
nú við svo meingölluð
stjórnarform, að hún er eins og
her, sem er þannig fylkt, að hann
bíður ósigur fyrir sjálfum sér – og
þyrfti kraftaverk til, að hann gerði
það ekki.“
Síðla hausts 1982 komu saman á
Hótel KEA á Akureyri nokkrir
einstaklingar til þess að ræða
stofnun félags um hvert stefndi í
stjórnarskrármálinu. Á þessum
tíma hafði verið fastanefnd á veg-
um Alþingis frá stofnun lýðveld-
isins um endurskoðun stjórn-
arskrárinnar. Á fundinum var
ákveðið að stofna þetta félag og
varð nafn þess Samtök um jafn-
rétti milli landshluta (S.u.J.m.L.).
Aðalverkefnið skyldi vera að út-
búa drög að nýrri stjórnarskrá,
sem kynnt yrði fyrir almenningi í
landinu, og fá álit almennra borg-
ara á því hvernig og hvað þeim
fyndist eðlilegt að kæmi fram í
hinni nýju stjórnarskrá.
Þegar félagið hafði verið stofnað
var fjölmiðlum send tilkynning
þar að lútandi, en því miður var
enginn áhugi fyrir þessu nýja fé-
lagi á höfuðborgarsvæðinu, enda
sögðu fréttamenn að þetta væri
aðeins nýtt félag landsbyggð-
armanna til þess að knýja fram
sín sérstöku málefni
sem Reykvíkingar ættu
að borga. Fréttamenn á
landsbyggðinni voru þó
áhugasamir og voru á
flestum fundum sem
haldnir voru. Þeir
reyndu að koma frétt-
um af fundunum í sína
fjölmiðla en það tókst
afar misjafnlega, vegna
þess að þá eins og nú
voru fréttamenn fyrst
og fremst að tala við
valdamenn og eltast við
forstjóra stórra fyrirtækja, í stað
þess að hlusta eftir þjóðarvilja.
Strax eftir stofnun S.u.J.m.L
var hafist handa um útvegun á
stjórnarskrám Evrópuríkja og
Bandaríkjanna. Var þetta gert til
þess að hægt væri að bera saman
gæði stjórnarskrár Íslands og
hinna mismunandi landa, ásamt
samanburði á tillögum frá Fjórð-
ungsþingi Austfirðinga og Fjórð-
ungssambandi Norðlendinga.
Þegar þessari vinnu var lokið
var hafist handa um drög að nýrri
stjórnarskrá og var prentun henn-
ar lokið hinn 11. mars 1986. Með-
an á þessari vinnu stóð voru jafn-
framt haldnir fundir um allt land
til þess að kynna starfið og fá til-
lögur almennings. Því miður
fékkst aldrei neinn fundur í
Reykjavík, þótt boðað væri til
þeirra í nokkur skipti á Hótel
Sögu.
Það er athygli vert að mennta-
menn skuli nú vilja stjórnlagaþing
til þess að gera nýja stjórnarskrá
(vinnureglur fyrir stjórn-
málamenn), en hingað til hafa
stjórnmálamenn viljað gera sínar
eigin reglur um það hvernig þeir
vinni svo og um hvaða laun þeir
eigi að hafa, sem er algjör óhæfa
því hver getur gert slíkt óhlut-
lægt?
Við ykkur sem viljið gera nýja
stjórnarskrá vil ég aðeins segja:
Það tekur langan tíma að semja
þessar grunnreglur samfélagsins,
því vanda skal verk sem lengi skal
standa. Þá vil ég biðja menta-
mennina sem nú vilja kveðja sér
hljóðs á þessum vettvangi: Van-
virðið ekki almenning þegar
grunnlög þjóðarinnar eru samin.
Það verður að halda kynning-
arfundi um allt land, til þess að al-
menningur í landinu geti fylgst
með þeirri vinnu. Þegar vinnunni
er lokið verður að senda drögin á
hvert heimili í landinu, til þess að
fólk viti hvað það er að kjósa um.
Þetta getur aldrei verið starf og
ákvörðun nokkurra fræðimanna,
stjórnarskrá er fyrir alla þjóðina,
þess vegna þarf hún að vera með í
ráðum.
Ný stjórnarskrá
Pétur Valdimars-
son skrifar um
stjórnarskrána
»… vanvirðið ekki al-
menning þegar
grunnlög þjóðarinnar
eru samin.
Höfundur er tæknifræðingur.
Pétur Valdimarsson
Á SÍÐUSTU mánuðum hefur
mikill fjöldi fólks misst vinnuna.
Mikil áhersla er lögð á að bæta
gjaldeyrisstöðuna með auknum
útflutningi og minni innflutningi
þannig að krónan styrkist, verð-
bólga minnki og vextir lækki.
Þetta myndi efla atvinnulífið. Við
þessar aðstæður eigum við án
tafar að taka ákvörðun um að
hefja hvalveiðar. Þar bíða störf
fyrir nokkur hundruð manns,
bæði við veiðar, vinnslu og marg-
háttaða þjónustu. Hvalstöðin í
Hvalfirði getur hafið vinnslu með
nokkurra mánaða fyrirvara og
hrefnuveiðimenn vilja setja upp
vinnslu á hrefnukjöti á Akranesi.
Við sem barist höfum fyrir
hvalveiðum árum saman höfum
jafnan fengið þær viðbárur að
ekki þýði að veiða hval meðan
ekki sé markaður fyrir afurð-
irnar erlendis. Nú gilda þessi
mótrök ekki lengur. Íslenskt og
norskt hvalkjöt er komið á mark-
að í Japan og selst vel. Þá hefur
hrefnukjötið selst mjög vel inn-
anlands.
Kristján Loftsson hefur sýnt
einstaka þrautseigju með því að
halda hvalveiðiskipunum og hval-
stöðinni við þá tæpa tvo áratugi
sem veiðarnar hafa legið niðri.
Fyrir þessa þrautseigju eigum
við nú möguleika á hundruðum
starfa og miklum gjaldeyr-
istekjum. Við skulum hefja hval-
veiðarnar strax í vor.
Guðjón Guðmundsson
Hvalveiðar strax
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.