Morgunblaðið - 31.01.2009, Blaðsíða 22

22 Daglegt lífVIÐTAL
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 2009
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@mbl.is
T
il stóð að ljúka myndun rík-
isstjórnar Samfylkingar og
Vinstri grænna í dag en Fram-
sóknarflokkurinn, sem hyggst
verja stjórnina vantrausti fram að
kosningum í vor, hefur tekið sér tíma til að
skoða betur málefnasamning flokkanna og
vinna eigin hugmyndir. „Við framsóknarmenn
höfum lagt áherslu á það allan tímann, að
þessi nýja stjórn Samfylkingar og Vinstri
grænna sýndi okkur trúverðugar leiðir til að
bæta stöðu heimilanna og koma hjólum at-
vinnulífsins í gang en það hefur ekki gerst,“
segir Sigmundur Davíð Gunnlaugsson for-
maður Framsóknarflokksins.
„Klukkan hálftvö í gær þegar mál-
efnasamningurinn var kynntur fyrir þing-
flokknum fannst okkar skorta að skilgreint
væri hvað ætti að gera og hvernig. Þingflokk-
urinn fundaði síðan með hópi hagfræðinga um
þessi áform stjórnarinnar og þeir voru ein-
dregið þeirrar skoðunar að það vantaði mikið
upp á að þetta væru raunhæfar aðgerðir.
Steingrímur og Jóhanna buðu okkur upp á að
móta okkar eigin hugmyndir og leiðir ásamt
sérfræðingunum. Nú er sú vinna í gangi og
við munum ræða það í þingflokknum og
kynna fyrir þeim.“
Heldurðu að stjórn Samfylkingar og
Vinstri grænna muni taka við eftir helgi?
„Það ætti að geta orðið en við framsókn-
armenn viljum sjá aðgerðir og leiðir. Við er-
um ekki að setja nein ný skilyrði, þetta eru
alveg sömu atriði og í upphafi og þau eru for-
senda þess að við verjum stjórnina vantrausti.
Allir eru sammála um að það þurfti að bæta
stöðu atvinnulífisins og heimilanna í landinu.
Það sem skorti hjá ríkisstjórn Sjálfstæð-
isflokks og Samfylkingar var að menn tækju
ákvarðanir og færu trúverðugar leiðir að því
marki. Þess vegna buðumst við til að verja
minnihlutastjórn falli ef hún færi út í aðgerð-
ir. En við höfum ekki enn séð þessar tilteknu
aðgerðir.“
Hvað á þessi minnihlutaríkisstjórn Sam-
fylkingar og Vinstri grænna að gera?
„Þetta á að vera ríkisstjórn sem situr í sem
allra skemmstan tíma og kosningar eiga að
verða sem allra fyrst. Umboð stjórnarinnar á
að vera mjög takmarkað, hún á eingöngu að
vinna að ákveðnum málum og eftir tilteknum
leiðum. Hugmyndin er sú að verja hana van-
trausti fram að kosningum en við skuldbind-
um okkur ekki til að styðja öll frumvörp sem
ríkisstjórnin leggur fram.“
Hefurðu trú á þeirri ríkisstjórn sem tekur
sennilega við eftir helgi?
„Þetta gæti verið betra.“
Hef alltaf verið miðjumaður
Hvernig Framsóknarflokk vilt þú búa til,
hver á að vera sérstaða flokksins og fyrir
hvað viltu að hann standi?
„Almennir framsóknarmenn trúa á sam-
kennd, samvinnu, jöfnuð og réttlæti. Þessi
gildi eru þau sömu og hafa gleymst í íslensku
samfélagi síðustu árin. Það þarf að byggja
upp Framsóknarflokkinn á grundvelli þessara
gilda og skapa réttlátt samfélag þar sem
þjóðin er ein stór og samhent fjölskylda.
Framsóknarflokkurinn er miðjuflokkur
sem á að meta hlutina á rökréttan hátt hverju
sinni og á að vera óhræddur að leita til sér-
fræðinga á öllum sviðum. Stjórnmálin hafa
verið of lokuð, sem er stór hluti af þeim
vanda sem við erum nú í. Þar voru klíkur sem
vildu halda völdunum algjörlega innan síns
hóps og þorðu þar af leiðandi ekki að leita út
fyrir hópinn eftir ráðgjöf og gagnrýni. Ég vil
að Framsóknarflokkurinn sé óhræddur að
leita út fyrir flokkinn eftir ráðgjöf til sérfræð-
inga sem eru ekki endilega framsóknarmenn.
Bestu og færustu menn eiga að koma að mál-
um.“
Það er sagt að Halldór Ásgrímsson hafi
farið með Framsóknarflokkinn til hægri og
Guðni Ágústsson með hann til vinstri. Hvert
ætlar þú með flokkinn?
„Ég hef alltaf verið mikill miðjumaður. Þótt
ég sé framsóknarmaður í fimmta ættlið þá vil
ég trúa því að þótt svo væri ekki þá ætti ég
heima í Framsóknarflokknum vegna þess að
ég hef alltaf verið svo miðjusinnaður. Ég hef
aldrei skilið þegar menn eru að setja alla
hluti inn í fyrirframmótaða hugmyndafræði.
Það þarf að taka á hlutunum af skynsemi og
röggsemi í hverju tilviki. Þannig á Framsókn-
arflokkurinn að vera: flokkur sem metur hlut-
ina rökrétt.“
ESB afsökun fyrir aðgerðarleysi
Hvað með Evrópusambandið? Það er sagt
að þið hafið á flokksþinginu sett svo hörð
skilyrði fyrir aðild að þið mynduð semja
landið út úr EES-samningnum ef ætti að
uppfylla öll skilyrðin.
„Menn greinir á um það. Sigurður Kári
Kristjánsson sagði að nálgunin væri sú að
Evrópusambandið gengi í Ísland. Einn helsti
Evrópusérfræðingur þjóðarinnar, Eiríkur
Bergmann, taldi að ekki yrði vandamál að
semja um þessi skilyrði. Með því að setja
þessi skilyrði erum við að færa umræðuna inn
á þá braut sem mér finnst að hún eigi að vera
á: Hverju erum við tilbúin að fórna og hverju
ekki? Framsóknarflokkurinn er ekki tilbúinn
að fórna ákveðnum hlutum og þá er áhuga-
vert að heyra fulltrúa annarra flokka ákveða
hvort þeir eru tilbúnir að fórna einhverju af
því sem við erum ekki tilbúnir að gefa eftir.
Áður en menn ganga til samninga verða þeir
að vita hversu mikið þeir vilja gefa eftir og
hvað er ómögulegt að láta af hendi.“
Ertu hlynntur aðild að Evrópusamband-
inu?
„Evrópusambandið hefur verið notað sem
afsökun fyrir aðgerðaleysi ríkisstjórnar Sjálf-
stæðisflokks og Samfylkingar gagnvart stöðu
fyrirtækjanna og heimilanna í landinu. Viss
hluti ríkisstjórnarinnar hefur sagt að allt yrði
gott ef við gengjum í Evrópusambandið. En
heimilin og fyrirtækin geta ekki beðið eftir
framtíðarinngöngu í Evrópusambandið. Það
þýðir ekkert að ætla að ganga til samninga
við Evrópusambandið þegar 70 prósent fyr-
irtækja í landinu eru rjúkandi rúst og heim-
ilin geta ekki lengur borgað af skuldum sín-
um. Jafnvel þeir sem vilja ganga sem allra
fyrst inn í Evrópusambandið hljóta að vera
sammála um að við verðum að byrja á því að
taka til hér heima áður en við getum gengið
til viðræðna við Evrópusambandið. Svo verð-
ur að sjá hvað út úr því kemur.“
Samið um Icesave
Þú hefur haldið úti vefsíðu ásamt hópi
manna sem vilja ekki borga Icesave reikn-
ingana, en hvarflar að þér að ný ríkistjórn
muni ekki standa við þær skuldbindingar?
„Það hvarflar ekki að mér að ríkisstjórn
sem situr í tvo eða þrjá mánuði taki end-
anlega ákvörðun um að skuldsetja þjóðina
upp á 700 milljarða. Ein af fjölmörgum
ástæðum fyrir því að við þurfum kosningar
sem fyrst er að þjóðin þarf ríkisstjórn sem
hefur umboð til að taka þessar stóru ákvarð-
anir. Skammtímaríkisstjórn getur hvorki
breytt skattkerfinu né tekið á sig gríðarlegar
skuldbindingar varðandi Icesave. Í þessu,
eins og öðrum málum, legg ég áherslu á að
finna rökréttu nálgunina sem er að mínu mati
sú að segja: Við munum standa við lagalegar
skuldbindingar okkar en við áskiljum okkur
líka rétt til að fá úr því skorið hverjar þær
eru.
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylk-
ingar féllst á að taka á sig skuldbindingar,
sem eru meiri en hægt er að standa undir, í
þeirri von að í framhaldinu yrði komið til
móts við þjóðina – sem hefur ekki orðið raun-
in. Það heyrist að mikil harka sé í gangi og
það eigi að láta Íslendinga borga töluvert háa
vexti.
Það var óþarfi að þetta færi svona. Ég og
fleiri í þessum hópi sem þú nefnir erum í
mjög nánum tengslum við Bretland og mörg
önnur Evrópuríki. Við höfum verið í sam-
skiptum við diplómata frá þessum ríkjum og í
sumum tilvikum báru þeir sig eftir því að tala
við okkur vegna þess að þeir skildu ekki á
hvaða vegferð íslensk stjórnvöld væru.
Í Bretlandi varð allt vitlaust út af Icesave
og á forsíðum blaðanna voru stríðsfyrirsagnir
um að Íslendingar hefðu stolið peningunum
frá Bretum. Það stefndi í samskonar umfjöll-
un í Hollandi og hingað komu fulltrúar hol-
lenskra sparifjáreigenda með alla hollensku
pressuna í eftirdragi. Þeir vildu fá svör frá ís-
lenskum stjórnvöldum um stöðu sína en það
gekk erfiðlega. Þeir höfðu samband við okkur
og við sátum með þeim klukkutímunum sam-
an, ræddum málin og veittum hollensku
fréttamönnunum viðtöl og útskýrðum stöðuna
fyrir þeim. Á endanum varð fjölmiðlaumfjöll-
unin í Hollandi nánast öll á jákvæðum nótum
fyrir Ísland og kröfuhafarnir lýstu því yfir að
þeir ætluðu að fara samningaleiðina gagnvart
Íslendingum. Þetta gerðist vegna þess að það
var talað við menn og staðan útskýrð fyrir
þeim. Íslensk stjórnvöld hafa ekki lagt sig
fram við að leysa þetta mál með því að tala
við menn og útskýra sjónarmið Íslendinga og
það hefur komið þjóðinni í ógurlegt klandur.“
Ef Framsóknarflokkurinn kæmist í rík-
isstjórn eftir kosningar yrði þá gengið í
þessi mál?
„Já, þá myndum við leita samninga.“
Horft til vinstri
Framsóknarflokkurinn hefur síðustu árin
verið tengdur við spillingu, sagður hafa af-
hent sínum mönnum eignir og áhrif í við-
skiptalífinu. Hver eru þín tengsl inn í við-
skiptalífið?
„Þau eru lítil sem engin. Það hefur hins
vegar stundum verið reynt að tengja mig við
viðskiptalífið í gegnum föður minn. Það er allt
Viljum sjá
aðgerðir
» „Ég held að allir íslenskir stjórnmálaflokkar hafi veriðspilltir án þess að gera sér grein fyrir því, menn héldu að
svona ætti pólitík að vera, þannig væri bara menningin í pólitík-
inni. Þetta er auðvitað bara ómenning sem þarf að uppræta.“
» „Það er hins vegar alveg ljóst að í Framsóknarflokknum ermikill vilji til þess að gefa Sjálfstæðisflokknum frí frá rík-
isstjórn og líta til vinstri, þótt ekki væri nema í ljósi þess hvern-
ig mál hafa þróast í samfélaginu síðustu árin.
» „Stjórnmálin hafa verið of lokuð, sem er stór hluti af þeimvanda sem við erum nú í. Þar voru klíkur sem vildu halda
völdunum algjörlega innan síns hóps og þorðu þar af leiðandi
ekki að leita út fyrir hópinn eftir ráðgjöf og gagnrýni.“
S i g m u n d u r D a v í ð G u n n l a u g s s o n f o r m a ð u r F r a m s ó k n a r f l o k k s i n s