Morgunblaðið - 31.01.2009, Blaðsíða 47

Menning 47FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. JANÚAR 2009
Heldri borgarar
...eru betri en aðrar
sumarferdir.is
Verð á mann m.v. 2 fullorðna í íbúð
29. aprílParque Santiago
129.900 kr.frá
Tenerife 3 vikur
Verð á mann m.v. 2 fullorðna í íbúð
25. aprílGran Hotel Bali
114.900 kr.frá
Benidorm 2-3 vikur
Verð á mann m.v. 2 fullorðna í íbúð
22. aprílCorona Blanca
129.492 kr.frá
Kanarí 5 vikur
DREKAR, hestar og hlykkjóttar lín-
ur Valþjófsstaðarhurðarinnar eru
meðal þess sem ratað hefur í afleiddri
mynd inn í sýningarrýmið 101 Proj-
ects á Hverfisgötu 18 b. Þar sýnir nú
Davíð Örn Halldórsson málverk undir
yfirskriftinni „Væmin natúr og
dreki“. Verkin eru ýmist unnin beint
á vegg og súlur sýningarsalarins eða
á fundnar tréplötur og er ein myndin
máluð á gamla landslagsljósmynd.
Útskurðamynstrið á Valþjófsstað-
arhurðinni telst rómönsk skreytilist
en myndheimur Davíðs Arnar er
raunar ofin úr þráðum sem dregnir
eru úr ólíkum miðlum og úr ýmsum
áttum: t.d. myndmáli teiknimynda-
sagna, tölvugrafíkur, prenttækni,
graffitílistar, útsaums- og vefn-
aðarmynstra – myndmáli sem á rætur
í ólíkum menningarheimum eða
menningarkimum, í sjónmáli samtím-
ans jafnt sem fornum stefjum. Úr
þessum bræðingi hefur listamann-
inum tekist að skapa persónulegt og
sjálfstætt myndmál þar sem nokkurs
konar formræn fantasía ræður ríkj-
um.
Myndirnar eru nosturslega unnar,
af listfengi og hugmyndaríki. Lista-
maðurinn notar ýmsan efnivið sem á
vegi hans verður og má því segja að
útlit verkanna ráðist að einhverju
leyti af tilviljun: það sem þekur þenn-
an efnivið – t.d. málning, túss eða lím-
band – er ýmist matt eða glansandi,
stundum er lit úðað á flötinn, eða
hann borinn á með stensiltækni, eða
þá að málning er þurrpensluð, o.s.frv.
Tæknibrögð eru semsagt fjölbreytt
og yfirborðið eftir því marg-
breytilegt, en þar á einnig stóran þátt
litaspil, sem byggist á fremur hrein-
um litaflötum, og samspil hvassra for-
ma og bylgjulaga lína. Slík línu-
meðferð er áberandi, stundum svo að
minnir á myndræna útfærslu of-
skynjunaráhrifa frá 8. áratug síðustu
aldar, eða jafnvel á innviði líkamans.
Verkin eru sjónrænt aðlaðandi – og
tengingin út í rými sýningarsalarins
er vel til fundin (þ.e. í þrívíðum eig-
inleikum málverkanna og með vegg-
málverkunum). Aðdráttarafl þeirra
er ekki síst fólgið í ytri vísunum og
því hvernig verkin leiða hugann í
ýmsar áttir – en grafa jafnharðan
undan allri merkingarmyndun og
skírskotunum til þekkjanlegra forma
(fyrir utan einstaka dreka, hest eða
„natúr“, sem sést á myndunum).
Form stórrar, litríkrar veggmyndar
minnir á bros – og er kannski einmitt
ætlað að undirstrika glettni þessa
listræna leiks.
Formræn fantasía „Myndirnar eru nosturslega unnar, af listfengi og hug-
myndaríki,“ segir m.a. í dómi. Menjar experiment nefnist þetta verk.
Mynstrað
malerí og bros
MYNDLIST
101 Projects
Til 22. febrúar 2009. Opið mi.-lau. kl. 14-
17. Aðgangur ókeypis.
Davíð Örn Halldórsson – Væmin natúr og
dreki
Anna Jóa
KONA er nefnd Helga Þóra Björg-
vinsdóttir. Hún er fiðluleikari og hef-
ur hingað til ekki verið áberandi í ís-
lensku tónlistarlífi. Enda er hún ekki
nema 24 eða 25 ára gömul.
Á tónleikum Sinfóníunnar á
fimmtudagskvöldið lék hún einleik í
tiltölulega sjaldheyrðum fiðlukonsert
nr. 2 eftir Bohuslav Martinu, og gerði
það með glæsibrag.
Tónlist Martinus, sem er einskonar
bræðingur tékkneskra þjóðlaga og
djasstónlistar í nýklassískum ramma,
er ekkert sérstaklega aðgengileg og
má lítið út af bera til að hún verði
beinlínis leiðinleg. En túlkun Helgu
Þóru var ávallt fersk og einbeitt;
tæknilegt öryggi gerði að verkum að
tónlistin fékk að flæða óheft og kom
stöðugt á óvart.
Hljómurinn í fiðlunni var líka fal-
legur og áreynslulaus – og það var
eitthvað sjarmerandi við látlausa
sviðsframkomuna. Óhætt er að full-
yrða að Helga Þóra hafi heillað áheyr-
endur þarna um kvöldið.
Fleira tékkneskt var á dagskránni
og því var öllu saman stjórnað af
tékkneskum hljómsveitarstjóra,
Tomas Hanus.
Forleikurinn að Seldu brúðinni,
frægustu óperu Smetana, var ein-
staklega hátt gíraður, alveg eins og
hann átti að vera.
Og Nýja heims sinfónían eftir Dvo-
rák var sérlega stílhrein og glæsileg,
og yfirleitt hnökralaust spiluð af
hljómsveitinni.
Helst mátti finna að dálítið grófum
málmblástursleik undir lok sinfóní-
unnar, en margt annað var frábær-
lega af hendi leyst.
Óbóleikarinn Matthías Nardeau
átti t.d. frábæra spretti og yfirleitt
voru strengirnir þéttir og áferðarfal-
legir, bæði í veikróma og háværum
köflum. Fínleg blæbrigði voru nost-
ursamlega mótuð og allir megindrætt-
ir verksins voru skýrir og samsvöruðu
sér vel. Stígandin var jafnframt mark-
viss og spennuþrungin.
Auðheyrt var að stjórnandinn hafði
fengið tónlistina með móðurmjólk-
inni, hún var svo úthugsuð og hnit-
miðuð í meðförum hans. Svona á róm-
antísk tónlist að hljóma!
Kom á óvart
TÓNLIST
Háskólabíó
Verk eftir Smetana, Martinu og Dvorák.
Stjórnandi: Tomas Hanus. Einleikari:
Helga Þóra Björgvinsdóttir. Fimmtudagur
29. janúar.
Sinfóníutónleikarbbbbm
Jónas Sen
YFIRLEITT fær maður velgju af
skefjalausri dýrkuninni á Mozart.
Hún dúkkar oft upp þegar hann á
afmæli. Ég veit ekki hvernig á henni
stendur. Kannski vegna þess að stór
hluti tónlistar Mozarts er í rauninni
bara notalegt verksmiðjupopp. Hún
er lífleg, lagræn, laus við ómstríða
hljóma og rennur ljúflega niður. Slík
músík skapar vissulega góða stemn-
ingu, en hún ristir ekki djúpt.
Mozart var enginn bylting-
armaður á sviði tónlistar. Hann var
ekki eins og Haydn sem fullmótaði
klassíska sónötuformið og hafði með
því ómæld áhrif á þróun sinfóníunn-
ar. Ekki heldur eins og Beethoven
sem stokkaði sónötuformið upp og
byrjaði nýtt tímabil í tónlistarsög-
unni. Nei, hann samdi fyrst og
fremst fagra, hlustendavæna tónlist,
stundum með það eitt að markmiði
að gleðja áheyrendur og yfirboðara.
Auðvitað er ekkert að því. Og
auðvitað er Mozart skemmtilegur.
Tónlist hans verður samt að vera vel
spiluð. Það á náttúrlega við um flest
tónverk, en vandamálið við Mozart
er að músíkin hans er svo viðkvæm
og brothætt að hún bjagast fljótt ef
tæknileg atriði eru ekki á hreinu. Og
þá verður hún skelfilega leiðinleg.
Mozart átti afmæli á þriðjudaginn
og af því tilefni voru flutt nokkur
verk eftir hann á Kjarvalsstöðum.
Ég verð að viðurkenna að ég fékk
ekki mikið út úr Divertimentói í Es-
dúr, sem var fyrsta verkið á dag-
skránni. Samt á það að vera ósvikin
skemmtitónlist. Þótt Þórunn Ósk
Marinósdóttir víóluleikari og Sig-
urður Bjarki Gunnarsson sellóleik-
ari hafi spilað vel var fiðluleikur
Laufeyjar Sigurðardóttur varfærn-
islegur og ófókuseraður. Það hafði
þær afleiðingar að glansinn sem átti
að einkenna tónlistina var ekki fyrir
hendi.
Kvartett í C-dúr fyrir flautu,
fiðlu, víólu og selló var aðeins betri.
Þar bættist Martial Nardeau flautu-
leikari í hópinn. Leikur hans var ná-
kvæmur og hreinn, en skorti spennu
og lífsgleði. Útkoman var fremur lit-
laus og dauðyflisleg, þótt ágætir
sprettir væru hér og þar.
Bestur var kvintett í C-dúr sem
var heimsfrumflutningur á umritun
Dereks Smiths á konsert fyrir
flautu, hörpu og hljómsveit. Í umrit-
uninni var hljómsveitin aðeins þrír
strengjaleikarar. Þeim tókst að
skapa hæfilega umgjörð utan um til-
finningaríkan hörpuleik Elísabetar
Waage. Það var ekki valtað yfir
hörpuna eins og heilli hljómsveit
hættir til að gera. Nei, útsetning
Smiths var bæði smekkleg og hug-
vitssamleg, jafnvel betri en frum-
útgáfan! Einnig hér hefði þó túlk-
unin mátt vera líflegri.
Það er ljótt að segja það, en sá
sem stal senunni á tónleikunum var
hvorki útsetjarinn né hljóðfæraleik-
ararnir. Það var Einar Jóhannesson
klarinettuleikari og samt spilaði
hann ekki einn einasta tón. Hann
var kynnir og talaði um afmæl-
isbarnið. Vissulega af aðdáun – og
maður óttaðist á tímabili að það færi
út í oflof. Sem betur fer gerðist það
ekki, því Einar var svo afslappaður
og fyndinn. Það var fyllilega við
hæfi, því Mozart sjálfur hafði mikla
kímnigáfu. Verst að húmorinn rat-
aði ekki inn í tónlist hans þetta
kvöld.
Auglýst eftir skemmtilegheitum
TÓNLIST
Kjarvalsstaðir
Tónlist eftir Mozart. Flytjendur: Laufey
Sigurðardóttir, Þórunn Ósk Mar-
inósdóttir, Sigurður Bjarki Gunnarsson,
Martial Nardeau og Elísabet Waage.
Þriðjudagur 27. janúar.
Kammertónleikarbbnnn
Jónas Sen