Morgunblaðið - 25.04.2009, Blaðsíða 51

Umræðan 51BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2009
Í ÚTLEGGINGU
hagfræðinnar á
kostum mynt-
bandalags og göll-
um við ýmsar
ástæður segir, að
því aðeins sé
myntbandalag
heppilegt, að
gangur efnahags
sé samstiga í ein-
stökum hlutum bandalagsins. Þetta
er stutt dæmum. Merkasta dæmið
mundi nú vera evrusvæði Evrópu-
sambandsins. Til þess var stofnað án
tillits til þessa skilnings, og nú er þar
mikill kyrkingur í sumum hlutum
þess, en ekki alls staðar, og kyrking-
urinn helst og magnast, þar sem
gengi evrunnar er ekki lækkað í þágu
atvinnulífs kreppulandanna. Hér
verður rakið, hvernig áhrifaöfl hér á
landi, sem mælt hafa með mynt-
bandalagi af ýmsu tagi eða öðrum
gjaldmiðli, hafa hunsað þessa meg-
inforsendu kenningarinnar um mynt-
bandalag.
Í haust hélt sá, sem nú er fjár-
málaráðherra, því fram, að ráð gæti
verið að gera norsku krónuna að
gjaldmiðli hér á landi. Ekki hefur
verið sýnt, að efnahagur Íslands og
Noregs hafi verið samstiga. Hins
vegar eru fjármálaráðherrar land-
anna samstiga eins og er, að minnsta
kosti á góðri stund.
Samband ungra sjálfstæðismanna
leggur nú til, að Ísland hafi mynt
Bandaríkja Ameríku (BA). Ekki hef-
ur verið sýnt, að efnahagur Íslands
og BA hafi verið samstiga. Hins veg-
ar hafa ungir sjálfstæðismenn oft
verið samstiga stjórn BA.
Alþýðusambandið vill hafa evru
gjaldmiðil á Íslandi. Ekki hefur verið
sýnt, að efnahagur Íslands og evru-
svæðisins hafi verið samstiga. Þá
mætti það vera sérstakt athugunar-
efni Alþýðusambandsins, hvernig at-
vinnuástand verður, þegar efna-
hagur lítils hluta evrusvæðisins er
ekki samstiga voldugri hlutum þess.
Það knýr vafalaust mest á, að slík-
ar hugmyndir eru settar fram, að
Samtök atvinnulífsins og Við-
skiptaráð vilja annan gjaldmiðil. Fé-
lagsmenn þar búa við stöðug óþæg-
indi af sveiflum, sem ýmist varða
viðskiptasvæði landsins eða eru af
innlendum toga.
Nú síðast (3. apríl) hefur Við-
skiptaráð ákallað stjórnvöld að taka
upp annan gjaldmiðil. Þar er bent á
þau vandræði, sem fylgja gjaldeyr-
ishöftum, sem voru hert í örþrifum.
Lausnin má þá ekki vera sú að leiða
efnahagslífið í aðra fjötra, þá fjötra,
sem leiða af gjaldmiðli, sem sveigist
að efnahagslífi, sem ekki er samstiga
efnahag Íslands.
Merkilegt við þá afstöðu, sem hér
hefur verið sagt frá, er, að þar eru
samtök, sem haft hafa hagfræðinga í
miklum metum, en nú snúast þau
gegn hagfræðinni. Ég kalla á há-
skólahagfræðinga að láta það ekki
ganga yfir hagfræðina, að hag-
fræðileg rök í örlagamáli séu huns-
uð, eins og reyndin er hér. Það er
skylda háskólahagfræðinga að halda
fram hagfræðilegum rökum, þótt
það geti verið óþægilegt að við-
urkenna þau í hversdagsbasli fyr-
irtækja, eins og nú er. Hér hafa há-
skólahagfræðingar brugðist og tekið
sjálfir þátt í umræðu um mynt-
bandalag án þess að brýna fyrir
mönnum meginforsendu slíks
bandalags, að efnahagur einstakra
hluta þess sé samstiga.
BJÖRN S. STEFÁNSSON
stendur fyrir Lýðræðissetrinu
í Reykjavíkurakademíunni.
Frá Birni S. Stefánssyni
Björn S. Stefánsson
Hagfræðingar
gegn hagfræði
AFhverju leggur
þú svo mikið
upp úr ESB þótt
þú vitir að með
inngöngu gætu
allar auðlindir
landsins horfið
úr eigu þjóð-
arinnar? Örugg-
lega allar orku-
lindirnar sem
þið minnist aldrei á. Ekki strax,
en innan fárra ára. Það þarf ekki
mikið að yfirsjást í samningagerð
til þess að svo gæti farið. Þar fyr-
ir utan missum við allan eigin rétt
til samninga við aðrar þjóðir. Við
afsöluðum fullveldi okkar end-
anlega. Við yrðum eins og dropi í
þjóðahafinu. Yrðum týnda þjóðin
sem bjó með reisn frá því að hún
hlaut alvöru sjálfstæði eftir
margra alda kúgun. Jóhanna, við
erum bara þrjú hundruð þúsund.
Ekki gleyma því. Vægi svo lítils
hóps er ekkert í þeim alþjóðlega
hrærigraut eiginhagsmuna þyrstra
milljóna þjóða.
Vinir, vandamenn og fólkið sem
ég umgengst og kosið hefur flokk
okkar í gegnum árin ætlar margt
að kjósa VG eða Borgaraflokkinn,
af ótta við of mikil völd Samfylk-
ingarinnar. Fólk hræðist blinda
trú ykkar á ESB eftir margra ára
áróður. Það geri ég líka. Innganga
í ESB er okkar litlu þjóð algjört
feigðarflan. Fleiri en þið reiknið
með álíta að hægt sé að tengja
krónuna sterkum gjaldmiðli, til
dæmis dollara, ef vilji er til þess.
ALBERT JENSEN,
fv. húsasmíðameistari.
Til Jóhönnu
Frá Albert Jensen
Albert Jensen
Orð og gerðir
Frá Guðrúnu Ágústu
Steinþórsdóttur
ER FÓLKI ekki nóg boðið, jafnvel
ofboðið? Á undangengnum mánuðum
hefur verið opinberað að valdhafar
þjóðarinnar hafa gersamlega brugð-
ist hlutverki sínu ýmist vegna vald-
hroka, óheiðarleika, þekkingarskorts
eða hreinlega hugleysis.
Ekki fóru saman orð og gerðir. Á
sama tíma og verið var að setja lög
um framlög í kosningasjóði og
gegnsæi í fjármálum stjórn-
málaflokkanna, fóru fulltrúar þeirra
á svig við lögin sem þau voru að enda
við að samþykkja. Spilling, ja alla
vega óheiðarleiki.
Fremstur fór sá stjórnmálaflokkur
sem lengst af hefur verið stærstur
hér á landi síðan í upphafi 20. aldar.
Og hefur hvað oftast setið við stjórn-
völinn.
Þessi stjórnmálaflokkur sá í botn
gullkistu sinnar árið 2006. Skortur á
fé takmarkar getuna til að afla at-
kvæða. Koma á framfæri skoðunum
sínum. Slíkt má ekki gerast. Fylla
þarf kistuna á ný.
Gera má því skóna, að komi
óbreyttur Jón heim úr sumarleyfi,
örlítið kvíðinn vegna hefðbundins ís-
lensks kortafyllirís, og finnur á
reikningi sínum háar fjárhæðir sem
hann kann ekki skil á, þá spyr hann
sig spurninga og leitar skýringa.
En ekki forysta stærsta stjórn-
málaafls þjóðarinnar.
Flestir þekkja söguna af Litlu gulu
hænunni. Hún vann öll verkin, eftir
að kötturinn sagði „ekki ég“, hund-
urinn sagði „ekki ég“ og svínið sagði
„ekki ég“.
Hver er litla gula hænan í þessu
samhengi? Er það fráfarandi for-
maður þessa stjórnmálaflokks?
Maður sem dregið hefur sig í hlé frá
opinberri pólitík og liggur á sjúkra-
beði í öðru landi (þykir því kannski
tilvalinn blóraböggull).
„Þakka“ flokkssystkin hans hon-
um störfin með þessum hætti?
Mannfræðin kennir að öll sam-
félög manna séu borin uppi af þrem-
ur meginstoðum, þ.e. hagkerfi,
stjórnkerfi og trúarkerfi.
Allir vita að hagkerfið er hrunið,
stjórnkerfið virðist víða rotið, og
trúarkerfið hefur alltaf verið veikt
(sbr. bókin Pælingar eftir Pál Skúla-
son, fyrrverandi rektor HÍ).
Eftir nokkra daga eru kosningar.
Hjúin þurfa ekki lengur að kjósa
eins og húsbóndinn. Tímabært er að
þjóðin leiti sjálfstætt að sannleik-
anum. Lúti ekki lengur feðraveldinu,
hefðarvenjum og hagsmunahyggju
úreltra tíma.
Fyrir margt löngu sagði vitur
maður. „Vald spillir. Algjört vald
spillir algjörlega.“
Mætum öll í kjörklefana og látum
upplýsta þekkingu, hyggjuvit og
samvisku stýra gerðum okkar, en
ekki lýðskrum kostað af illa fengnu
fé.
GUÐRÚN ÁGÚSTA STEIN-
ÞÓRSDÓTTIR,
Hólagötu 29, Njarðvík.
ÉG SAT kosn-
ingafund í Jóns-
húsi í Kaup-
mannahöfn
kvöldið 16. apríl.
Þar var margt
fróðlegt að heyra
og mæltist
fulltrúum fram-
bjóðenda vel.
Eitt vakti þó sér-
staka athygli mína. Fulltrúi Borg-
arahreyfingarinnar sagði eitthvað á
þá leið, að brýnt væri að halda
stjórnlagaþing til að endurskoða ís-
lensku stjórnarskrána, þótt því
hefði nú verið frestað. En hreyfing
hans vildi ekki láta kjósa til þessa
stjórnlagaþings, heldur ætti að
velja af handahófi úrtak úr þjóð-
skránni til að sitja það. Síðan
mættu þeir fulltrúar kveðja sér-
fræðinga sér til ráðgjafar, og ein-
hverjar fleiri krúsidúllur komu til,
sem ég nam ekki á fluginu.
Þetta er að snúa hlutunum á
hvolf. Til að semja stjórn-
arskrárbreytingar á ekki að kveðja
til Gunnu á Bakka, Jón Jónsson og
fólk eins og mig, sem aldrei höfum
fengist við slík málefni og þekkjum
ekki til þeirra. Auðvitað á að
kveðja til þess fólk sem hefur sett
sig inn í málin. Sérmenntaða lög-
fræðinga, framáfólk úr stjórn-
málaflokkum og stjórnsýslu, og
gjarnan sérfræðinga eins og Björn
Stefánsson í Reykjavíkurakademíu
sem árum saman hefur rannsakað
ýmis form lýðræðis. Hvernig á að
velja þetta fólk? Besta aðferðin er
væntanlega að óska eftir fram-
boðum og kjósa úr þeim. Svo þegar
stjórnlagaþing hefur gert sínar til-
lögur – gjarna með valkostum sem
velja á úr – þá á að leggja tillög-
urnar fyrir almenning í þjóð-
aratkvæðagreiðslu.
Ýmislegt má finna að atvinnu-
stjórnmálamönnum sumum hverj-
um. En þessi fáránlega tillaga
Borgarahreyfingarinnar sýnir þó
að atvinnustjórnmálamenn eru
miklu fremri stjórnmálafúskurum
og lýðskrumurum.
ÖRN ÓLAFSSON,
bókmenntafræðingur
í Kaupmannahöfn.
Borgara-
hreyfingin
og stjórn-
lagaþing
Frá Erni Ólafssyni
Örn Ólafsson
NÚ Í aðdraganda
alþingiskosning-
anna er ljóst að
stjórnmálamenn
eru tæpast sam-
mála um neitt ef
þeir þá vita til
hvaða ráða verð-
ur að taka í þeim
vanda sem við
þjóðinni blasir.
Enn eru til aðilar
sem eru í afneitum frá því sem orðið
hefur þótt þeim fækki eftir því sem
fleira lítur dagsins ljós af gjörðum
manna, stjórnmálamanna sem aðila
viðskiptalífsins, á undanförnum ár-
um. Upplýsingar úr bókum
stjórnmálaflokkanna að undanförnu
er varða styrkveitingar frá fjármála-
lífinu hafa ekki náð að auka traust á
stjórnmálamönnum heldur þvert á
móti, þótt umræðan um opnari
rekstur þeirra megi lofa góðu til
lengri tíma. Kosningarnar nú eru
svar stjórnmálanna við kröfu al-
mennings eftir hrun bankakerfisins
og efnahagslífsins á liðnu hausti en í
það svar vantar þó nánast allt annað
en að fólki er boðið að fara inn í kjör-
klefann og kjósa gömlu flokkana. Ný
trúverðug framboð hafa ekki komið
fram.
Umræðu- og átakamál næstu
vikna, mánaða og jafnvel ára verða
hvernig koma eigi fjármálakerfi
þjóðarinnar og þar með atvinnulífi
hennar á fót að nýju. Spurt verður í
hverskonar þjóðfélagi fólk vill búa og
hvaða leiðir verða farnar til að ná
nauðsynlegum markmiðum. Hið op-
inbera er að eignast meira og meira
af atvinnufyrirtækjum vegna þess að
þau hafa farið í þrot. Ekki átt leiðir
út úr þeirri skuldasöfnun sem varð
að tímabundnu eldsneyti athafnalífs-
ins. Verður vilji fólks sá að ríkið
verði einn aðalatvinnurekandi lands-
ins með flesta þræði í sínum höndum
eins og var á árum áður eða á að
koma þessum rekstri út til fólks og
fyrirtækja að nýju. Því miður hræða
spor undanfarinna ára ýmsa frá hinu
frjálsa atvinnulífi en tæpast getur
ríkisvæðing orðið að veruleika
framtíðarinnar. Viðkvæmt og vanda-
samt verkefni bíður því nýrra stjórn-
valda að þessu leyti sem öðru.
Evrópumálin kljúfa stjórnmála-
flokkana og einnig eru skoðanir al-
mennings mjög skiptar hvað fulla
Evrópusambandsaðild varðar. Sum-
ir telja hana fulla bót flestra meina
en aðrir mega ekki heyra minnst á
Evrópusambandið. Ljóst er að ræða
verður þetta mál með nýjum hætti
og nýjum áherslum þar sem upplýs-
ingar koma í stað tilfinninga. Hafa
má í huga orð Matthíasar Johann-
essen, skálds og fyrrum ritstjóra, í
þessu efni þegar hann sagði heila
sinn huga að Evrópuaðild og hjartað
legðist gegn henni. Ætla má að
Matthías hafi náð að mæla fyrir
munn margra með þessum orðum.
Hverjir sem sigur bera úr býtum í
kosningunum verður ekki um margt
að velja. Evrópuaðild eða forsjá Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins er á meðal
þess sem stjórnmálamenn framtíð-
arinnar standa frammi fyrir. Lítt
mun því stoða fyrir þá að deila stöð-
ugt um keisarans skegg eins og þeir
hafa gert að undanförnu. Þeir verða
að snúa sér beint að þeim brýnu mál-
um sem bíða úrlausnar. Margar
sveitarstjórnir hafa að undanförnu
sýnt gott fordæmi að þessu leyti. Al-
þingismenn mega taka þær sér til
fyrirmyndar. Þeir eiga val um trú-
verðugleika eða að fórna framtíðinni
á altari þröngra flokkshagsmuna
sem óvíst er hverju skila. Hvorki í
bráð eða lengd.
ÞÓRÐUR INGIMARSSON
blaðamaður og ritstjóri.
Vandasamt verkefni
Frá Þórði Ingimarssyni
Þórður
Ingimarsson
KÆRU lands-
menn. Nú líður að
kosningum og
eftir niðurstöður
skoðanakannana
undanfarna daga
get ég ekki leng-
ur orða bundist í
þeirri von að
vekja fólk til með-
vitundar því að ég
held svei mér þá
að það séu mjög margir sem ekki sjá
nema mjög stutt fram í tímann. Það
sem ég á við er fylgi flokkanna, sér-
staklega á Norðurlandi, Austurlandi
og svo Suðurnesjum, á öllum þessum
stöðum tapa sjálfstæðismenn. Það
skil ég alls ekki því ég hef ekki orðið
var við annað en að á þessum stöðum
berjist fólk við mikið atvinnuleysi og
horfi vonaraugum til stóriðjufram-
kvæmda og stóriðjurekstrar með til-
heyrandi atvinnuuppbyggingu og
samlegðaráhrifum á allt atvinnulíf í
kring.
Þarna er fólk búið að leggja á sig
mikla vinnu og baráttu, t.d. fyrir ál-
verinu á Bakka við Húsavík og sama
er hægt að segja um Suðurnesja-
menn vegna Helguvíkur en ef allt
fer eins og skoðanakannanir segja
þá er barátta þessa fólks til einskis.
Þessar framkvæmdir verða blásnar
af með öllu og erlendir fjáfestar
svældir í burtu eins hratt og hægt er
ef vinstri stjórnin fær að sitja áfram
og á því höfum við alls ekki efni nú á
þessum tímum.
Á Austurlandi er komið álver og
hefur það verið mikil bót fyrir at-
vinnulífið og samfélagið þar sem fólk
sat áður fast í verðlausum eignum og
atvinnulaust jafnvel líka en hefur nú
vinnu og von um betri tíð. Vinstri
grænir voru einnig á móti þessu og
börðust mikið, eða er fólk búið að
gleyma því, þar til íbúarnir kusu um
álverið og voru fylgjandi að miklum
meirihluta, en nú fær þessi flokkur
stóraukið fylgi í þessum kjördæmum
og er ekki hægt að botna neitt í því.
Ég hélt að fólk vildi þessa uppbygg-
ingu en svo virðist ekki vera sam-
kvæmt fylgi vinstri flokkanna nú.
Ég held að fólk ætti nú að skoða
þetta betur og hætta að reyna enda-
laust að finna sökudólga fyrir núver-
andi ástandi heldur horfa á það sem
þarf að gera hérna og hverjum er
helst treystandi til að takast á við
það verkefni.
Sömu sögu er að segja um þá at-
vinnuuppbyggingu sem á sér stað nú
í sambandi við hvalveiðar, þessu eru
Vinstri grænir einnig á móti þrátt
fyrir að stofninn sé orðinn sjálfbær
og miklu meira en það. Heyrst hefur
að Steingrímur ætli að stöðva þetta
á næsta kjörtímabili og setja þá 200-
250 manns á atvinnuleysisbætur fyr-
ir utan gjaldeyristekjurnar af þessu
sem náttúrlega hverfa líka.
Kæru landsmenn, nú hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn endurnýjað fólkið í
brúnni og axlað sína ábyrgð og er
tilbúinn til nýrra átaka og frekari at-
vinnuuppbyggingar í landinu, þó að
flokkurinn mætti endurskoða af-
stöðu sína til Evrópusambandsins að
mínu mati. Mín skoðun er sú að
besta stjórnin fyrir fólkið, atvinnu-
lífið og framtíðina sé sjálfstæð-
ismenn og Samfylking saman en
mér skilst að Samfylkingin sé búin
að útiloka það. Þar fór nú hugsjónin
um að bjarga Íslandi fyrir augna-
bliks vinsældir.
RAGNAR ÞÓR JÖRGENSEN,
rafvirki.
Halló, halló, Íslendingar
Frá Ragnari Þór Jörgensen
Ragnar Þór
Jörgensen