Morgunblaðið - 11.05.2009, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. MAÍ 2009
Ný ríkisstjórn
FRÉTTASKÝRING
Eftir Bjarna Ólafsson
bjarni@mbl.is
E
itt af meginverkefnum
nýrrar ríkisstjórnar í
efnahagsmálum er að
ná aftur jafnvægi í
rekstri ríkissjóðs, að
því er segir í samstarfsyfirlýsingu
stjórnarflokkanna.
Óhætt er að segja að þetta muni
reynast krefjandi verkefni, svo ekki
sé tekið dýpra í árinni. Gert er ráð
fyrir 150 milljarða króna halla á
rekstri ríkissjóðs í ár og alvarleg
skuldastaða hins opinbera þýðir að
vaxtagjöld margfaldast á milli ára.
Í nýjustu útgáfu Peningamála
Seðlabankans segir að nauðsynlegt
sé til að grípa til aðgerða til að draga
úr hallarekstri ríkissjóðs. Opinber
fjármál megi ekki við frekari skulda-
söfnun. Steingrímur J. Sigfússon
fjármálaráðherra hefur einnig tekið
í sama streng og sagt að nauðsyn-
legt sé að jafna stöðu ríkissjóðs svo
vextir uppsafnaðra skulda beri ríkið
ekki ofurliði.
Markmiðið er, samkvæmt yfirlýs-
ingunni, tvíþætt. Annars vegar er
stefnt að því að jafnvægi verði komið
á rekstur ríkissjóðs fyrir árið 2013.
Hins vegar að frumgjöld ríkissjóðs,
þ.e. útgjöld án vaxtagjalda, verði
ekki hærra hlutfall af landsfram-
leiðslu en verið hefur á und-
anförnum árum.
Verulegur niðurskurður
Hvað hlutfall frumútgjalda varðar
er rétt að benda á að þar er talað um
að hlutfallið næstu fjögur ár verði í
heildina svipað fyrri árum.
Á árunum 2006-2008 nam þetta
hlutfall um 28-29%. Miðað við að
gert sé ráð fyrir 11% samdrætti
landsframleiðslu í ár þyrftu frum-
útgjöld ríkissjóðs að dragast saman
um 13%, eða 56,6 milljarða, á árinu
til að þetta markmið næðist. Sam-
kvæmt fjárlögum er hins vegar gert
ráð fyrir því að frumútgjöldin aukist
um 7,8% eða 34 milljarða króna.
Verða þau því um 38,4% af vergri
landsframleiðslu í ár.
Miðað við þennan mun á áætl-
uðum útgjöldum ríkisins á þessu ári
og markmiðið um óbreytt hlutfall
frumútgjalda má því ljóst vera að
verulega þarf að skera niður í út-
gjöldum á árunum 2010-2013. Rímar
það við spá Seðlabankans, sem gerir
ráð fyrir því að afkoma ríkissjóðs
verði bætt um 45 milljarða árið 2010,
aðra 40 milljarða árið 2011 og um
tæpa 10 milljarða árið 2012.
Ljóst má vera að til að brúa þá 150
milljarða króna gjá, sem í ár er milli
tekna og gjalda ríkissjóðs, þarf að
auka tekjur og draga úr gjöldum.
Svipuð skattbyrði
Í áætluninni er hins vegar lítið um
áþreifanlegar yfirlýsingar um
hvernig ná eigi fram þessum mark-
miðum. Lesa má þó úr henni að bú-
ast megi við auknum hátekju- og/eða
neyslusköttum. Hins vegar er gert
ráð fyrir því í yfirlýsingunni að
skattbyrðin verði svipuð eða minni á
tímabilinu en hún hefur verið á síð-
ustu árum.
Þá má lesa úr henni að reynt verði
að draga úr útgjöldum frekar með
hagræðingu og aðhaldi en beinum
flötum niðurskurði. Ekki er t.d. gert
ráð fyrir uppsögnum opinberra
starfsmanna. Gert er ráð fyrir því að
áætlun í ríkisfjármálum verði lögð
fyrir Alþingi innan 100 daga.
Mikil þrautaganga framundan
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Tími Steingrímur J. Sigfússon mun keppa við tímann í viðleitni sinni til að koma jafnvægi á ríkisfjármálin.
 Markmið nýrrar ríkisstjórnar er að ná jafnvægi í ríkisfjármálin ekki síðar en 2013  Auka á tekjur
og draga úr útgjöldum  Hins vegar er gert ráð fyrir svipaðri skattbyrði og verið hefur undanfarin ár
Í HNOTSKURN
»Í samstarfsyfirlýsingustjórnarflokkanna segir
að lykilatriði sé að aukin
skattheimta leggist frekar á
þá sem betur geti axlað hana.
»Þó megi hún ekki dragaúr möguleikum fólks til
að vinna sig út úr þeim erf-
iðleikum sem framundan eru.
»Stefnt er að því að útgjöldatvinnulífs og sveitarfé-
laga vegna eftirlits og reglu-
gerðarákvæða verði lækkuð.
»Reynt verður að násparnaði í velferðarþjón-
ustu með samþættingu og að-
haldi.
Ljóst er að erfitt verk bíður rík-
isstjórnarinnar, sem sett hefur
sér það markmið að afmá halla-
rekstur ríkissjóðs. Búast má því
við skattahækkunum, en óvíst er
hvar hækkanir ber niður.