Morgunblaðið - 11.05.2009, Blaðsíða 7

7
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. MAÍ 2009
Eftir Bjarna Ólafsson
bjarni@mbl.is
HAFA á samráð við aðila vinnu-
markaðarins um gerð svokallaðs
stöðugleikasáttmála, að því er segir
í yfirlýsingu stjórnarflokkanna. Í
því felst m.a. að ná samstöðu um
sköpun skilyrða fyrir lækkun vaxta
og afnámi gjaldeyrishafta og að
skapa fyrirtækjum hagstæð rekstr-
arskilyrði. Ekki munu þó áætlanir
ríkisstjórnarinnar falla öllum í geð.
Er í yfirlýsingunni talað um að
örva beri innlendar fjárfestingar í
atvinnulífinu og stuðla að beinum
erlendum fjárfestingum hér á landi.
Enn er margt á huldu um hvernig
ná eigi þessum markmiðum, en í
100 daga áætlun ríkisstjórnarinnar
segir að ræða eigi m.a. við lífeyr-
issjóði um að koma að eflingu at-
vinnulífs með hinu opinbera. Ekk-
ert er þó sagt um hvernig
samstarfi lífeyrissjóða og ríkis yrði
háttað.
Frekar aðhald en eyðsla
Í skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins frá því í desember síðastliðnum
segir að vegna efnahagsaðstæðna
hér á landi geti bein innspýting fjár
frá hinu opinbera í atvinnulífið haft
minni áhrif en annars staðar. Því
leggur sjóðurinn meiri áherslu á að
jafnvægi verði komið á rekstur rík-
issjóðs en að opinbert fé verði sett
með beinum hætti í atvinnulífið.
Ekki er sagt í yfirlýsingunni að
ausa eigi atvinnulífið opinberu fjár-
magni, en þó er gert ráð fyrir tölu-
verðum útgjöldum, einkum varð-
andi endurfjármögnun banka og
sparisjóða auk stofnunar eignaum-
sýslufélags.
Bankarnir eigi sjálfir að sjá um
úrlausn vanda skuldsettra fyr-
irtækja, en hins vegar á að stofna
opinbert eignaumsýslufélag, sem
kaupa muni og endurskipuleggja
þjóðhagslega mikilvæg fyrirtæki,
sem bankarnir hafi tekið yfir. Ekki
er enn vitað hvar mörkin eiga að
liggja milli athafnasvæða bankanna
annars vegar og þessa eignarhalds-
félags hins vegar.
Innköllun aflaheimilda
Áform stjórnarinnar í málefnum
fiskveiða verða væntanlega tilefni
harkalegra deilna, en leggja á
grunn að innköllun og end-
urráðstöfun aflaheimilda á næstu
20 árum. Auk þessa á að bæta við
ákvæði í stjórnarskrá þess efnis að
fiskistofnar landsins séu sameign
þjóðarinnar og að úthlutun afla-
heimilda sé tímabundin og myndi
ekki eignarrétt. Þá er nefnt að
hugsanlega verði sett útflutn-
ingsálag á óunninn afla til að knýja
á um frekari fullvinnslu hér á landi.
Einnig að framsal á aflaheimildum
verði takmarkað og veiðiskylda
aukin.
Ekki er ofsagt að hér sé um að
ræða algera umbyltingu á þeirri
stefnu, sem ríkt hefur í sjáv-
arútvegsmálum hérlendis í rúm
tuttugu ár og því kerfi sem sjávar-
útvegurinn hefur verið skipulagður
í kringum. Hafa talsmenn útvegs-
manna sagt að hér sé um eign-
arnám að ræða og að með aðgerð-
unum sé framtíð
sjávarútvegsfyrirtækja stefnt í
voða.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sjávarútvegsráðherra Jón Bjarnason mætti glaðbeittur á Bessastaði í gær.
Lækka á vexti, afnema gjald-
eyrishöft og örva fjárfestingu
„MÉR líst afar illa á þær fyrirætlanir að gera aflaheimildir
upptækar,“ sagði Friðrik J. Arngrímsson, framkvæmda-
stjóri Landssambands íslenskra útvegsmanna, við Morg-
unblaðið eftir að hann kynnti sér stjórnarsáttmála nýrrar
ríkisstjórnar. „Það hafa aldrei verið talin mikil búhyggindi
að slátra mjólkurkúnni,“ sagði Friðrik. Hann segir að í sátt-
málanum stangist hvað á annars horn í kaflanum um sjáv-
arútvegsmál „því þar stendur að íslenskur sjávarútvegur
muni gegna lykilhlutverki við þá endurreisn atvinnulífsins sem framundan
er og afar mikilvægt sé að skapa greininni bestu rekstrarskilyrði – en síðan
er valin sú versta leið sem hugsast getur án þess að búið sé að meta áhrif
hennar á rekstrargrundvöll fyrirtækjanna.“ Friðrik sagði að það yrði verk-
efni LÍÚ á næstunni að sannfæra stjórnvöld um að leiðin sem þau hyggist
fara verði ekki neinum til hagsbóta. „Þetta má ekki gerast. Það yrði miklu
betra að stjórnvöld þjóðnýttu bara fyrirtækin í stað þess að eyðileggja þau.“
Stangast hvað á annars horn
„ÞAÐ er margt ágætt í þessu plaggi og fyrir okkur í Sam-
tökum atvinnulífsins er sérstök ástæða til þess að fagna
miklum samstarfsvilja við okkur, varðandi vinnumark-
aðsmál og ýmis önnur hagsmunamál atvinnulífsins,“
sagði Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri SA.
Vissulega væru nokkur mál sem samtökin væru ekki
sammála stjórninni um og þar blasi tvennt við: áform um
eignarhaldsfélag á vegum ríkisins og fyrningarleiðina í
sjávarútvegsmálum. Við fyrstu sýn virtist þó dregið úr mikilvægi eign-
arhaldsfélags á vegum ríkisins miðað við það sem áður hefði komið fram
og flokkarnir nálguðust það sjónarmið sem SA hefði haldið fram; að bank-
arnir yrðu í lykilhlutverki í uppbyggingu atvinnulífsins og stofnuðu á sín-
um vegum eignarhaldsfélög sem héldu utan um þau fyrirtæki sem lentu
hjá bönkunum en skilið yrði á milli bankanna sem þjónustuaðila annars
vegar og eiganda hins vegar.
Fagna miklum samstarfsvilja
„MÉR líst vel á upplegg ríkisstjórnarinnar og er vongóð-
ur um að fyrir miðjan júní verði hægt að koma í gegn
ákvörðunum sem geta dugað til þess að keyra hér niður
vexti eins hratt og frekast er unnt. Jafnframt að ákvarð-
anirnar leiði til þess að fyrirtækin hér fái þrótt og horfi til
framtíðar með jákvæðari augum, uppsögnum linni og fyr-
irtækin geti farið að ráða til sín fólk á ný. Þá fagna ég því
að nú er aðild að Evrópusambandinu loksins komin á dag-
skrá. ASÍ hefur lagt áherslu á það sem mikilvægan þátt í aðgerðaáætlun,
þannig megi ná trúverðugleika inn á okkar fjármálamarkaði og í gegnum
það minnka þrýsting á krónuna,“ segir Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ.
Hann fagnar því að kallað sé eftir auknu samráði við aðila vinnumarkaðar-
ins í ákvarðanatöku um aðgerðir. Það sé enda mikilvægt, því mikill nið-
urskurður sé framundan og aukin skattheimta sé óhjákvæmileg.
Jákvæður í garð nýrrar ríkisstjórnar