Morgunblaðið - 11.05.2009, Qupperneq 20

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. MAÍ 2009
NÚ HEFUR árs-
reikningur Reykjanes-
bæjar litið dagsins
ljós, með skrautlegri
tölum en áður hafa
sést í ársreikningi
bæjarins og erum við
þó ýmsu vön eftir
stjórnartíð sjálfstæð-
ismanna undir forystu
Árna Sigfússonar frá
árinu 2002.
Í fréttatilkynningu sem bæj-
arstjóri hefur sent frá sér skortir
ekki skýringar á hallarekstrinum.
Það eru reiknaðir liðir eins og tap
Hitaveitu Suðurnesja ásamt geng-
istapi sem eru ástæður þessa
mikla hallareksturs. Og bæj-
arstjórinn fer svo sem ekkert með
neitt fleipur þegar hann heldur
þessu fram, en við skulum þá
halda því til haga að umræddir
reiknaðir liðir hafa verið nýttir til
þess að fegra reksturinn síðustu
ár. Hitaveitan hefur mörg und-
anfarin ár verið rekin með góðum
hagnaði og því hafa reiknaðar
hlutdeildartekjur af henni gert það
að verkum að hægt
hefur verið að sýna
jákvæða niðurstöðu í
ársreikningi þrátt
fyrir að raunin sé
önnur þegar rekstur
Reykjanesbæjar er
skoðaður. Þrátt fyrir
að hafa gengið í
gegnum mesta góð-
æri Íslandssögunnar
stendur Reykjanes-
bær svo tæpt að
hann er kominn á
hnén við fyrsta högg.
Ef við notum aðferð bæjarstjór-
ans sem hentar honum núna að
viðhafa, (þ.e sleppum öllum þess-
um vondu liðum eins og Hitaveit-
unni og vaxtagjöldunum) þá kem-
ur út eftirfarandi niðurstaða:
(Sjá töflu)
Rekstur bæjarsjóðs síðasta árið
er með þeim hætti að gjöld um-
fram tekjur eru tólf hundruð millj-
ónir króna, sem segir okkur að við
þurfum að ráðast í lántöku til þess
að eiga fyrir rekstri sveitarfé-
lagsins, við eigum heldur ekkert
upp í afborganir af lánum og til
greiðslu vaxta og við eigum heldur
ekkert til nýfjárfestinga.
Eigið fé hefur rýrnað um meira
en helming og núvirtar skuldbind-
ingar vegna húsaleigusamninga
nema nú 12 milljörðum króna til
viðbótar við aðrar skuldir sem nú
nema rúmum 16 milljörðum hjá
samstæðu Reykjanesbæjar.
Nú er ekkert lengur til að fela
sig á bak við, hvorki hagnaður af
Hitaveitu Suðurnesja né söluhagn-
aður af fasteignum. Þarf einhver
frekari vitna við?
Þarf frekari vitna við?
Eftir Guðbrand
Einarsson »Rekstur bæjarsjóðs
sl. ár er með þeim
hætti að gjöld umfram
tekjur eru tólf hundruð
milljónir króna, sem
segir okkur að við þurf-
um að ráðast í lántöku
til þess að eiga fyrir
rekstri sveitarfélagsins
Guðbrandur Einarsson
Höfundur er formaður Versl-
unarfélags Suðurnesja og oddviti A-
listans í bæjarstjórn Reykjanesbæjar
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Tekjur 3 025 741 3 169 974 3 560 277 4 131 031 4 968 726 5 684 765 6 580 638
Gjöld 3 326 463 4 035 966 4 070 780 4 350 458 5 300 863 5 952 966 7 776 609
Hagn/tap fyrir fjármagnsliði -300 722 -865 992 -510 503 -219 427 -332 137 -268 201 -1 195 971
Reykjanesbær (bæjarsjóður)
Samtals tap frá 2002-2008 -3 692 953
HVARVETNA í
heiminum í dag er vax-
andi eftirspurn eftir
eftirfarandi gæðum,
sem eru meg-
ingrundvöllur mann-
lífs: Mat, ferskvatni,
orku og rækt-
unarlandi. Á mörgum
stöðum er nú þegar
skortur á þessum lífs-
nauðsynjum. Lönd,
þar sem þéttbýli er
mikið og skortur er á
þessum þáttum auk landrýmis, hafa
m.a. tekið upp á því að leigja rækt-
anleg landsvæði í öðrum löndum til að
framleiða matvörur fyrir eigin heima-
markað til að anna þörfinni þar.
Dæmi um það er Suður-Kórea sem
leigt hefur stór landsvæði á Mada-
gaskar til langs tíma til ræktunar.
Ísland á ofgnótt lífsnauðsynja
Ísland er aftur á móti afar vel sett
að þessu leyti og í mörgu öðru tilliti.
Þar er til ofgnótt ferskvatns, raforku
og ónýttra möguleika til raforkuöfl-
unar. Þar er fyrirliggjandi þekking
og afkastageta fyrir framleiðslu á
miklu meira magni af matvörum en
þjóðin getur torgað, bæði í landbún-
aði og sjávarútvegi. Ræktanlegt land
og landrými er ríkulegt og pláss er
fyrir miklu fleiri íbúa en núverandi
fjölda. Þar að auki hefur stjórnarfarið
almennt verið stöðugt, séð í al-
þjóðlegu samhengi, og öryggi þegn-
anna hefur sömuleiðis verið gott fé-
lagslega séð og með því besta í heimi.
Þá eru ótalin ýmis önnur gæði lands-
ins, eins og t.d. tiltölulega hreint loft,
ýmsir einstæðir kostir fyrir ferða-
þjónustu og margt fleira.
Ísland þarf ekki að biðla til
umheimsins
Þegar öll þessi grundvallaratriði
eru skoðuð í heild og í samanburði við
aðstæður annarra landa, bæði í Evr-
ópu og Ameríku, að ekki sé talað um
Afríku og Asíu, blasir eftirfarandi
staða við: Ísland á yfir að ráða ofgnótt
náttúruauðlinda á þeim sviðum sem
lífsnauðsynleg eru íbúum jarðar til
daglegs lífs, þ.e. drykkjarvatn, mat-
vörur og orku, auk möguleika á að
auka framleiðslu á þess-
um vörum margfalt frá
því sem nú er til útflutn-
ings.
Til lengri tíma litið
getur heimsmark-
aðsverð á þessum afurð-
um aðeins farið hækk-
andi vegna vaxandi
eftirspurnar erlendis, til
bóta fyrir viðskiptakjör
landsins og þar með
hagsbóta fyrir þjóðina.
Það er því ekki furða,
eins og nú er ástatt, að
lönd í t.d. Evrópu fýsi að
fá Ísland í félag við sig til að komast í
nánara samband við lífslindir þess.
Heimanmundur og
undirlægjuháttur
Þegar staða landsins er að styrkj-
ast stórkostlega hvað þessi atriði
varðar má spyrja sig hvort einmitt þá
sé viturlegast að kasta þessum auði
eins og heimanmundi og í und-
irlægjuhætti upp í gráðugt ginið á
soltnum og þyrstum og óprúttnum
viðskiptablokkum sem á móti bjóða
eitthvað allt annað en ómengaðar lífs-
lindir; allt vegna misskilnings Íslend-
inga á aðstæðum og samningsstöðu
sinni!
Íslendingar þurfa ekki, til lengri
tíma litið, að óttast skort á innflutn-
ingsvörum, eins og olíu fyrir fiskiskip
sín og landbúnaðartæki né aðra
tengda hluti til að halda fram-
leiðslukerfi sínu og samgönguneti
gangandi. Útflutningsverðmæti
landsins mun fyllilega standa undir
slíkum grundvallarvörum og þjón-
ustu erlendis frá. Útlönd verða háðari
Íslandi en Ísland þeim og samnings-
staða landsins því sterk og batnandi.
Þá eru ótaldar hugsanlegar olíu-
auðlindir við landið og vinnsla þeirra í
náinni framtíð, sem væru bara bónus
við það sem framar er talið.
Spurning um lifnaðarhætti
og lífsstíl
Háð því hvernig mál þróast og
hvaða stefna verður tekin af Íslend-
ingum á þessum sviðum þá munu lifn-
aðarhættir og lífsstíll landsmanna í
framtíðinni vissulega mótast af því.
Ætlum við að láta það ráðast af um-
hverfinu og hagsmunum annarra
þjóða, eða ætlum við að ráða vegferð
okkar og framtíðarhag sjálf, t.d. með
meiri áherslu á sjálfbærni við nýtingu
landsins gæða en hingað til?
Áður en við hugsanlega óskum eft-
ir inngöngu í viðskiptablokkir skulum
við að minnsta kosti gera okkur grein
fyrir raunverulegu verðmæti auð-
linda og möguleika okkar í framtíð-
inni og vega og meta mismunandi val-
kosti varðandi lifnaðarhætti og lífsstíl
og stöðu okkar í samfélagi þjóðanna í
því ljósi.
Íslenskar lífslindir og lífsstíll
Eftir Kristin Snæv-
ar Jónsson »Umheiminn skortir
lífsnauðsynjar sem
Ísland á ofgnótt af.
Þurfum við samt að
biðla til umheimsins um
björgun? Hvernig vilj-
um við lifa?
Kristinn Snævar
Jónsson
Höfundur er cand.merc. og guð-
fræðinemi.
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla útgáfudaga aðsendar umræðugreinar frá
lesendum. Blaðið áskilur sér rétt til að hafna greinum, stytta texta í samráði
við höfunda og ákveða hvort grein birtist í umræðunni, í bréfum til blaðsins
eða á vefnum mbl.is. Blaðið birtir ekki greinar, sem eru skrifaðar fyrst og
fremst til að kynna starfsemi einstakra stofnana, fyrirtækja eða samtaka eða
til að kynna viðburði, svo sem fundi og ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að
nota innsendikerfi blaðsins. Formið er undir liðnum „Senda inn efni“ of-
arlega á forsíðu mbl.is. Einnig er hægt að slá inn slóðina www.mbl.is/
sendagrein.
Móttaka aðsendra greina