Morgunblaðið - 05.07.2009, Blaðsíða 13

13
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. JÚLÍ 2009
umhverfi, af því það hentaði þeim ekki.
Þennan málflutning keypti Ingibjörg Sólrún
þegar hún var utanríkisráðherra og fundaði
með einhverjum evrópusambandsmönnum
og hún sagði eftir þann fund að þetta væri
ekki lagalegt spursmál, heldur pólitískt. Það
taldi ég alltaf og tel furðulegt, því það var
þeirra sjónarmið og hagur, ekki okkar sem réð
þessari afstöðu þáverandi formanns Samfylk-
ingarinnar.
Við hljótum alltaf að velta því fyrir okkur
hvort við erum skuldbundin að lögum til að
greiða annarra manna skuldir. Vitanlega eru
það lögin sem eiga skera úr um það með hvaða
hætti eigi að skera úr um ágreining á milli
þjóða.“
Davíð finnst það sæta nokkurri furðu að
sérstök skýrsla, sem íslensk stjórnvöld hafi
undir höndum, um tryggingamál og inn-
stæðutryggingasjóði, sem hafi verið unnin af
evrópskri nefnd á vegum OECD undir stjórn
núverandi seðlabankastjóra Seðlabanka Evr-
ópu, hafi ekki verið gerð opinber.
„Þessi nefnd á vegum OECD, sem Jean-
Claude Trichet, sem nú er orðinn seðla-
bankastjóri Seðlabanka Evrópu stýrði, segir í
skýrslu sinni að innstæðutryggingakerfið gildi
ekki ef um algjört bankahrun er að ræða í við-
komandi landi. Ég veit til þess að íslensk
stjórnvöld hafa þessa skýrslu og mér finnst
með ólíkindum að þetta skuli ekki hafa verið
birt og þetta notað efnislega í þeim viðræðum
sem átt hafa sér stað undanfarna mánuði. Vit-
anlega er þetta atriði sem skiptir mjög miklu
máli.
Það sem er alvarlegast í þessu máli, af hálfu
viðræðunefndarinnar íslensku og ríkisstjórn-
arinnar, er að Íslendingarnir skuli hafa byrjað
á því að segja við hina erlendu viðsemjendur
sína: Við ætlum að líta þannig á, að við séum
skuldbundin til að borga. Skuldbundin þýðir
það að við séum að fara að lögum. En um leið
og menn segja þetta, þá er þeirra samnings-
staða náttúrlega farin veg allrar veraldar.
Segjum nú svo að Íslendingar vildu vera
góðir við Evrópusambandið, eins og Ingibjörg
Sólrún og Jóhanna, þó það kosti þjóðina mikið,
þá ættum við að nálgast viðfangsefnið með því
að segja: Það er bersýnilega uppi lagalegur
ágreiningur og allar líkur sem standa til þess
að við séum ekki skuldbundin til þess að
borga. En við viljum samt leggja okkar af
mörkum til þess að stuðla að stöðugleika í
bankaumhverfi evrópskra banka og þess
vegna erum við reiðubúin að ganga til við-
ræðna við ykkur, þótt okkur beri engin skylda
til þess.
En um leið og við segjum, eins og sagt hefur
verið, að þetta séu skuldbindingar okkar, sem
við ætlum að standa við, þá erum við búin að
eyðileggja samningsstöðu okkar. Þetta er
staðreynd, eins dapurlegt og það nú er.“
Þarf enga ríkisábyrgð
Davíð spyr hvort menn hafi ekki velt því
fyrir sér hvaða ástæður eru fyrir því að rík-
isstjórnin leggur nú ofurkapp á það að fá Al-
þingi til þess að samþykkja ríkisábyrgð á
skuldbindingum vegna Icesave-samningsins.
„Ef ríkið er skuldbundið að lögum til þess
að greiða þessar upphæðir, hverjar sem þær
svo verða að lokum, til Breta og Hollendinga,
þá þarf enga ríkisábyrgð, svo einfalt er það.
Það að sækjast eftir ríkisábyrgð að kröfum
Breta og Hollendinga, sannar svo ekki verður
um villst að þessir aðilar trúa því ekki að nokk-
ur hlutlaus dómstóll myndi dæma okkur í
óhag.“
– Nú liggur ekkert fyrir um það enn hversu
mikið af Icesave-skuldbindingunum kemur til
með að falla á ríkissjóð. Það ræðst af því
hversu mikið af útistandandi kröfum Lands-
bankans erlendis innheimtist, ekki satt?
„Allt er þetta mjög miklum vafa undirorpið,
svo ekki sé meira sagt. Það er mjög breitt bil
sem rætt er um, þegar talað er um hversu
mikið af útistandandi kröfum Landsbankans
erlendis muni innheimtast. Þar er rætt um allt
frá 40% og upp í 95% sem muni innheimtast.
Spursmálið er þetta: Ef Bretar og Hollend-
ingar tryðu því að 95% af útistandandi kröfum
Landsbankans mundu innheimtast, hvernig
stendur þá á því, að þeir heimta að það sé líka
ríkisábyrgð á þeim útistandandi fjármunum
sem eiga að skila sér? Sú krafa sýnir nú að
þeir hafa ekki mikla trú á innheimtunni.
Það geta líka komið upp lagaflækjur, sem
verður ekki svo auðvelt að greiða úr. Það er
ekkert útilokað að kröfuhafar sem eiga aðrar
kröfur en innstæðukröfur reyni að fá því
hnekkt fyrir dómstólum að innstæðukröfur
séu teknar fram fyrir aðrar kröfur.
Það er ekkert hægt að segja um það nú,
hvort slíkt mál myndi tapast fyrir dómstólum.
Þess vegna er það stórundarlegt og reyndar
stórhættulegt að enginn fyrirvari sé í samn-
ingnum hvað þetta varðar. Það liggur í augum
uppi, að fyrirvari ætti að vera í samningnum, í
þá veru að ef slíkt dómsmál tapaðist af hálfu
ríkisins, að þar með félli ríkisábyrgðin úr
gildi.“
Varnarþing er hér á Íslandi
– Hvaða dómstóll gæti mögulega fjallað um
ágreiningsefni okkar við Breta og Hollend-
inga, ef Alþingi hafnar Icesave-samningnum?
„Við þurfum ekkert að velta því fyrir okkur.
Varnarþingið er hér á Íslandi. Þeir sem vilja
rukka okkur, þeir leita til dómstóls hér á landi.
Íslenskur dómstóll hefur ekki sýnt sig í því að
vera einhver heimadómstóll. Hann bara dæm-
ir að réttum lögum.“
Davíð segir að það hafi legið fyrir af hálfu
breskra og bandarískra lögfræðiskrifstofa fyr-
ir áramót, að sérfræðingar þeirra hafi talið að
Íslendingum bæri engin skylda til þess að
greiða Icesave-innstæðurnar.
„En íslenska samninganefndin og fjár-
málaráðuneytið töldu að það væri of dýrt að
ráða slíka alþjóðlega sérfræðinga, breska og
bandaríska, sér til fulltingis! Of dýrt! Þegar
þessir sömu menn voru að skuldbinda Ísland
til þess að greiða kannski á milli 500 og 1.000
milljarða króna, sem jafngildir því að dæma ís-
lensku þjóðina til eilífrar fátæktar. Að fá slíka
alþjóðlega lögfræðilega aðstoð, hefði kostað
okkur smápeninga, miðað við það sem þessi
skelfing getur kostað okkur.“
Það verður að birta skjöl
– En nú hefur því verið haldið fram að ríkis-
stjórnin komist hvorki lönd né strönd, ef ekki
verður staðið við Icesave-skuldbindingarnar.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn muni hætta við
fyrirgreiðslu við okkur og endurreisn efna-
hagslífsins geti ekki hafist, eins og fjár-
málaráðherra hefur orðað það. Hvað segir þú
við slíkum röksemdum?
„Það er auðvitað með miklum ólíkindum að
halda því fram að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
muni ekki veita okkur fyrirgreiðslu nema við
klárum samninga við Breta og Hollendinga
um Icesave.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn á að sjá til þess,
þegar hann veitir fyrirgreiðslu, að ríkið drekki
sér ekki í skuldafeni. Það eru til skjöl sem
sýna að fulltrúar Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
telja kröfur Breta, Hollendinga og Þjóðverja
og misbeitingu þeirra innan Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins til þess að tengja saman aðstoð Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins við Íslendinga og
einkakröfur þessara aðila umfram lagaskyld-
til ævarandi fátæktar
Morgunblaðið/Ómar