Morgunblaðið - 08.08.2009, Blaðsíða 27

Umræðan 27BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 2009
HELGA Jónsdóttir
bæjarstjóri hefur
skrifað greinar í
Morgunblaðið og
bent á að ekki hafi
tekist að gera Ice-
save-málið skiljanlegt
fyrir Íslendinga. Það
er rétt. Til þess þurfa
allir, ekki síst þeir
sem vegna mennt-
unar og reynslu eru í
bestu færum til þess, að ræða
málið á grundvelli raka, skynsemi
og málefnalegrar gagnrýni.
Helga setur fram fullyrðingar,
sem hún byggir á „rökstuddum
ábendingum … frá viðurkenndum
lögmönnum“ án þess að þau rök
séu tilgreind eða rædd.
Helga hefur aðallega gert
tvennt að umræðuefni. Annars
vegar að samið hafi verið um
minni endurheimtu íslenska
tryggingasjóðsins úr þrotabúi LÍ
en lög standa til og hins vegar að
samið hafi verið um að greiða
vexti af lánum Hollendinga og
Breta frá óeðlilegum upphafs-
degi. Hvort tveggja er rangt.
Hinir viðurkenndu lögmenn
hafa haldið því mjög á lofti að
samningarnir skerði rétt íslenska
tryggingasjóðsins til forgangs að
endurheimtu úr þrotabúi LÍ.
Þessi skoðun hefur ekki verið
studd neinum ákvæðum íslenskra
laga en byggist fyrst og fremst á
því hvað þessir lögmenn telja að
ætti að vera reglan. Slíkt er ósk-
hyggja en hefur ekki lagastoð.
Aðrir lögfræðingar sem skoðað
hafa þetta, hæstaréttarlögmenn,
reyndir skiptastjórar og háskóla-
kennarar á þessu sviði, hafa rak-
ið ákvæði íslenskra laga um þetta
og bent á að engin heimild er í
þeim til að gefa íslenska trygg-
ingasjóðnum þann forgang sem
um ræðir. Þvert á móti kveði þau
skýrt á um jafnan forgang allra
innstæðueigenda. Álitsgerðir og
greinar þessara aðila má finna á
vefnum island.is.
Fullyrðingar um sérstakan for-
gang tryggingasjóðsins voru og
studdar tilvísunum í reglur um
þetta efni í öðrum löndum. At-
hugun sem gerð var á þessu í
Danmörku og Noregi leiðir í ljós
að þetta er tilhæfulaust. Norskar
reglur í þessu efni
eru eins og þær, sem
gengið er út frá í
samningunum, og í
Danmörku er því öf-
ugt farið við það sem
fullyrt var. Þar hafa
eftirstöðvar inn-
stæðna í hendi inn-
stæðueigenda for-
gang umfram kröfur
tryggingasjóðsins.
Sama er upp á ten-
ingnum í Bretlandi.
Gögn sem sýna þetta
eru einnig á vefnum island.is.
Að mati prófessors í lögum,
sérfræðings í Evrópurétti, við há-
skóla í Belgíu myndi forgangur
íslenska tryggingarsjóðsins um-
fram aðra tryggingasjóði vera
brot á EES-samningunum. Álits-
gerð hans er að finna á island.is.
Íslensk stjórnvöld undirrituðu
á síðasta ári yfirlýsingu þess efn-
is að gætt yrði jafnræðis og eng-
in mismunun yrði milli kröfuhafa
og innstæðueigenda við úthlutun
úr þrotabúi íslensku bankanna.
Yfirlýsingu þessa er að finna í 9.
tl. viljayfirlýsingar íslenskra
stjórnvalda vegna aðstoðar frá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum. Þetta
má t.d. finna á vef forsætisráðu-
neytisins og á vef AGS (imf.org).
Af þessu má ljóst vera að eng-
ar lagalegar forsendur eða laga-
leg rök eru fyrir fullyrðingum um
sérstakan forgang tryggingasjóða
í þrotabú. Þær standast ekki
gagnvart ákvæðum íslenskra
laga, eiga sér enga samsvörun
hjá öðrum þjóðum að vitað sé,
brjóta í bága við EES-samning-
inn og samrýmast ekki yfirlýs-
ingum sem íslensk stjórnvöld
hafa gefið á alþjóðavettvangi.
Síðara atriðið sem Helgu er hug-
leikið er sótt í sömu smiðju. Það
er fordæming á því að greiddir
skuli frá 1. janúar 2009 vextir af
því láni sem tekið var hjá Hol-
landi og Bretlandi. Það ætti ekki
að vera ókunnugt að venja stend-
ur til og annað er nánast óþekkt
en að vextir séu reiknaðir frá því
að lán er tekið og það er greitt
út. Í því tilviki sem um ræðir var
lánið tekið í október 2008 þegar
íslensk stjórnvöld viðurkenndu
skulbindingu sína og lánveitend-
urnir, Hollendingar og Bretar,
greiddu út innstæður við-
skiptavina LÍ. Eðlilega gerðu
þessir aðilar kröfu um að fá vexti
af fé sínu samkvæmt venjulegri
reglu , þ.e. frá útgreiðsludegi
lánsins. Rök fyrir síðari upphafs-
degi vaxtareiknings eru þau helst
að ekki hefði verið skylt að
greiða innstæðurnar út fyrr en
eitthvað seinna. Það er tæknilega
rétt en ekki mjög frambærileg
rök við þær aðstæður sem ríktu á
þessum tíma. Flestar þjóðir
heims gripu á þessum óróatíma
til þess ráðs að tryggja inn-
stæður, m.a. að gera þær að-
gengilegar strax og eftir þeim
væri leitað. Íslendingar gerðu
það einnig með því að færa inn-
stæður hér á landi í nýjar banka-
stofnanir. Sá maður er trúgjarn
sem heldur að það hafi verið
raunhæfur möguleiki að draga
það fram á vorið 2009 að borga
hátt á fjórða hundrað þúsund
innstæðueigendum í Hollandi og
Bretlandi út fé þeirra, sem ís-
lensk stjórnvöld höfðu þegar við-
urkennt að þeim bæri að borga.
Til að forðast þá ólgu sem því
hefði fylgt og einnig hefði beinst
að Íslendingum ákváðu bresk og
hollensk stjórnvöld að greiða inn-
stæðurnar út þegar í stað en þau
höfðu fallist á að lána fé til þess.
Eigi að síður var því sjón-
armiði að heimilt hefði verið að
fresta greiðslu ásamt því að
ákvarðanir í þessu efni hafi verið
teknar án aðildar íslenska trygg-
ingasjóðsins haldið fram með
þeim árangri að sæst var á að
fara millileið og miða upphaf
vaxtareiknings við 1. janúar 2009.
Bókstafstrú á reglugerð í þessu
efni hefði ekki verið skyn-
samlegri en sanngjörn mála-
miðlun.
Rökstutt svar
Eftir Indriða H.
Þorláksson » Af þessu má ljóst
vera að engar laga-
legar forsendur eða
lagaleg rök eru fyrir
fullyrðingum um sér-
stakan forgang trygg-
ingasjóða í þrotabú.
Indriði H. Þorláksson
Höfundur er aðstoðarmaður fjár-
málaráðherra og sat í samninganefnd
um Icesave-samningana.
RÍFA þarf sal gamla Sjálfstæð-
ishússins þar sem skemmtistað-
urinn Nasa er nú rekinn. Salurinn
er í upprunalegu horfi, er meira en
hálfrar aldar gamall og þrunginn
sögu. Tilgangurinn er að koma fyr-
ir fimm hæða hóteli við Vall-
arstræti. Einnig á að færa tvö
gömul hús, Vallarstræti 4 og Að-
alstræti 7, inn á Ingólfstorg sem er
samkomustaður almennings. Þetta
kemur fram í tillögu að breytingu á
deiliskipulagi sem nú er í kynn-
ingu.
Hafi undirrituð skilið kynning-
argögnin rétt kemur ekki fram til
hvers kjallari nýja hótelsins er ætl-
aður, hvort þar eigi að vera bíla-
kjallari eða annað. Innakstur í
kjallarann er heldur ekki sýndur á
nýju tillögunni, hvorki á teikn-
ingum né í texta. Því verður að
gera ráð fyrir að aðkoman sé
óbreytt frá eldri tillögu sem kynnt
var í fyrra.
Það þýðir að innakstur í bíla-
kjallara verði gegnt hinu lágreista
húsi Innréttinganna í Aðalstræti
10, sem telst elsta hús Reykjavík-
ur. Svæðið liggur í hjarta gamla
bæjarins. Þar er upphaf byggðar
og þar liggur elsta gatan. Í ná-
grenninu hafa fjölmörg hús verið
gerð upp fallega og fagmannlega.
Þar hafa einnig því miður í gegnum
árin verið teknar vondar ákvarð-
anir, m.a. um niðurrif húsa sem
áttu ómetanlega sögu. Einnig um
nýbyggingar sem ekki falla að svip-
móti heildarinnar og eiga þar ekki
heima.
En hvað segir þessi tillaga okk-
ur? Erum við enn að feta braut
samhengislausra verktakaóska?
Skilaði hún engu sú almenna og
kröftuga umræða síðustu ára sem
fram fór um skipulag gamla bæj-
arins, og vernd hans frá ofríki
byggingaspekúlanta? Er Minjasafn
Reykjavíkur sammála tillögunni?
Nær það einhverri átt að rífa upp-
runalegar byggingar og innviði eins
og Nasa-salinn, og smíða strax eft-
irlíkingar? Nær það einhverri átt
að þröngva allt of stóru húsi niður í
gamla miðbænum? Nær það ein-
hverri átt að bæta fleiri hótelum á
þennan teig með aukinni bílaum-
ferð við birgðaöflun, losun úrgangs
og farþegaflutninga? Í viðkvæmum
bæjarhlutum í Evrópu er reynt að
draga úr bílaumferð og auka mögu-
leika fyrir gangandi vegfarendur.
Stóð ekki til að marka stefnu fyrir
umhverfisvernd borgarinnar?
Heildarstefnu sem tengist skipu-
laginu? Stefnu sem felur í sér
skýra sýn og hefur óvírætt lög-
formlegt gildi? Hvað varð um
hana?
Allar ákvarðanir um niðurrif,
byggingar og breytingar á inn-
viðum og húsum, mannvirkjum og
skipulagi í elstu hverfum Reykja-
víkurborgar eiga að sjálfsögðu að
falla undir slíka stefnu. Þeir sem
vilja gera athugasemdir við ofan-
greinda tillögu um breytingar á
deiliskipulagi þurfa að senda þær
til skipulags- og byggingarsviðs
Reykjavíkurborgar fyrir 14. ágúst
nk. Þeir sem gera það ekki teljast
nefnilega samþykkir tillögunni.
GUÐRÍÐUR ADDA
RAGNARSDÓTTIR,
atferlisfræðingur,
býr í Reykjavík.
Á að rífa Nasa-salinn?
Frá Guðríði Öddu Ragnarsdóttur:
Í SAMTÖLUM við
grunnskólakennara
kemur fram að þeir
upplifa sumir að
kennslan sé streitu-
valdur í þeirra lífi.
Sumum þeirra finnst
þeir ekki valda sínu
starfi þegar einn eða
fleiri einstaklingar
með ADHD (athygl-
isbrest og ofvirkni)
eru í hópnum. Þeim finnst þeir
ekki hafa þekkingu til að sinna
börnum með ADHD og aðstæður í
skólanum geri þeim heldur ekki
kleift að sinna sínu starfi eins og
best verður á kosið. Hjá for-
eldrum grunnskólanema koma fyr-
ir kvartanir vegna „hinna“ sem
eru með ADHD. Aldrei sé friður í
bekknum, kennarinn geti ekki
sinnt nemendum sem vilja læra
því hann eigi fullt í fangi með að
hafa hemil á snarvitlausum krökk-
um, sérstaklega strákum, sem
engu hlýði. Börnin þeirra líði fyrir
ástandið. Foreldrar barna með
ADHD hafa margir kvartað sáran
undan augljósum þekkingarskorti
og úrræðaleysi starfsfólks grunn-
skólanna. Þeir hafa margir mætt
fordómum, bæði frá starfs-
mönnum grunnskól-
anna og öðrum for-
eldrum. Því miður er
það þannig að nem-
endum með sérþarfir,
eins og t.d. ADHD,
hafa verið gerð lítil
skil í námi grunn-
skólakennara. Fyrir
nokkrum árum var
myndaður hópur undir
forystu ADHD-
samtakanna en eitt
aðalverkefni hans hef-
ur verið að hanna og
bjóða fram námskeið til að bregð-
ast við þörf skólasamfélagsins fyr-
ir fræðslu um ADHD. Með því
styrkjum við kennara og annað
starfsfólk grunnskólanna svo það
sé betur í stakk búið til að takast
á við sitt starf í samfélagi þar sem
reikna má með að allt að 7% nem-
endanna séu með ADHD. Nám-
skeiðið var fyrst haldið haustið
2006 undir heitinu Skólaganga
barna með athyglisbrest og of-
virkni. Námskeiðið byggist upp á
fimm fyrirlestrum helstu sérfræð-
inga landsins á þessu sviði en mik-
ill tími er ætlaður fyrir spurn-
ingar og athugasemdir frá
þátttakendum. Hópurinn sem
stendur að námskeiðinu hefur ver-
ið skipaður fulltrúum frá ADHD-
samtökunum, Símenntun, Rann-
sóknum og ráðgjöf á mennta-
vísindasviði Háskóla Íslands,
Félagi grunnskólakennara, SAM-
FOKi, Heimili og skóla, Skóla-
stjórafélagi Reykjavíkur, Kenn-
arafélagi Reykjavíkur og
sérfræðingum. Námskeiðið hefur
verð haldið árlega í Reykjavík en
einnig á landsbyggðinni, t.d. á
Höfn í Hornafirði, Egilstöðum og
Akureyri. Alls hafa á fimmta
hundrað manns tekið þátt í nám-
skeiðinu og hefur það hlotið mjög
góða dóma þátttakenda. Það er
von okkar að þeir sem ekki hafa
enn setið námskeiðið nýti tæki-
færið og takist glaðari í bragði á
við verkefni vetrarins, öllu skóla-
samfélaginu til heilla.
Kvíðir þú kennslunni ?
Eftir Bergþóru
Valsdóttur » Því miður er það
þannig að
nemendum með sér-
þarfir, eins og t.d.
ADHD, hafa verið gerð
lítil skil í námi grunn-
skólakennara.
Bergþóra
Valsdóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
SAMFOKs og fulltrúi í samstarfshópi
ADHD-samtakanna.
ER SPÁNVERJAR litu fyrst aug-
um höfuðborg Azteka: Tenochtitl-
án, voru þeir furðu lostnir; þeir
undruðust glæsileika og hreinleika
borgarinnar. En það var eitthvað
sem þeir voru ekki vanir heima-
fyrir, enda voru evrópskar borgir
á síðmiðöldum í flestum tilfellum
skítugar og sóðalegar, þar sem úr-
gangi og saur var að jafnaði sturt-
að á stræti borgarinnar og ekki
var óalgengt að sjá mannslík
liggja rotnandi á götuhorni.
Ástæðurnar fyrir því að við und-
irritaðir veltum upp þessari sögu-
legu staðreynd er sú að við sjón-
deildarhringinn eru kolsvört
óveðursský þegar kemur að hrein-
lætismálum okkar fallegu borgar.
Hvert sem litið er blasir við rusl
og drasl, allt frá samankrump-
uðum drykkjarumbúðum til ónýtra
þvottavéla og yfirgefinna bifreiða.
Einnig hefur sprettutíð verið góð
og horfur eru á að slíkt haldist.
Þess vegna hefur aldrei verið
brýnna að leggja ýtrasta metnað í
hreinsun og viðhald borgarinnar,
svo sem ruslahreinsun, slátt, um-
hirðu opinna svæða og allt annað
almennt viðhald. Því miður virðast
borgaryfirvöld annaðhvort ekki
átta sig á umfangi verkefnisins
eða þau skortir döngun til að tak-
ast á við það.
Nú ber svo við að framkvæmda-
svið borgarinnar hefur ákveðið að
reyra saman pyngju sína þegar
kemur að fjárútlátum til viðhalds-
verkefna. Gildir það jafnt um
starfsmannamál sem og önnur út-
gjöld. Sérstaklega þurfa sum-
arstarfsmenn að taka stóra sneið
af hinni dragúldnu og gallsúru
skerðingartertu. Þar sem undirrit-
aðir þekkja til stendur til að ráða
innan við helming þess fjölda sem
var við störf síðastliðið sumar og
einnig hefur vinnutími verið skert-
ur mjög. Auk þess hafa fast-
astarfsmenn borgarinnar þurft að
sæta þó nokkrum niðurskurði.
Heyrst hafa ýmsar kostulegar
hugmyndir um útfærslur á sparn-
aðaraðgerðum.
Ein sú fjarstæðukenndasta
gengur út á það að slá hvern gras-
flöt aðeins að hluta til. Minna
þessar hugmyndir á nýfram-
komnar tillögur um að spara tugi
milljóna í bónkostnað í grunn-
skólum. Líkjast borgaryfirvöld
taflmanni sem gefið hefur skákina
áður en öllum mönnum hefur veri
raðað upp og skákklukkan stillt.
Sú sýn sem mun blasa við borg-
arbúum svo og innlendum og er-
lendum ferðamönnum verður ekki
falleg til afspurnar; umferðaeyjur
munu skrýðast úr sér sprottnu
grasi í bland við illgresi og alls
kyns áfokið drasl. Á opnum leik-
svæðum munu sprungnir flug-
eldar, notaðar getnaðarvarnir og
sprautunálar leynast í faðmi þétt-
vaxinna njólabreiða. Leiktækjum
mun verða illa við haldið og gæti
svo farið að þau yrðu beinlínis
hættuleg litlum pottormum.
Þó að samlíkingin við evrópskar
borgir á síðmiðöldum hafi ef til
vill verið fulltilþrifamikil er engu
að síður vandséð hvernig borg-
aryfirvöld ætla halda borginni
sómasamlegri. Skorum við á borg-
aryfirvöld að endurskoða sína af-
stöðu og blása til sóknar í þeim
málum sem snerta nánasta um-
hverfi borgarbúa. Það er sorglegt
til þess að hugsa að yfirvöld nú-
tíma menningarborgar hafi minni
metnað hvað varðar hreinlæti og
umhirðu en frumbyggjar á miðöld-
um.
ÁSTVALDUR TRYGGVASON
OG DANÍEL FREYR
SIGURÐSSON
eru miklir áhugamenn um
velferð borgarinnar. Þeir stunda
háskólanám við HÍ.
Verður útlit Reykjavík-
urborgar þjóð
og landi til skammar?
Frá Ástvaldi Tryggvasyni
og Daníel Frey Sigurðssyni: