Morgunblaðið - 30.10.2009, Blaðsíða 32

32 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 2009
✝ Jónína SteinunnJónsdóttir
(Junna) fæddist á
Söndum í Miðfirði 19.
ágúst 1910. Hún lést á
Hjúkrunarheimilinu
Skjóli í Reykjavík 21.
október síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Salóme
Jóhannesdóttir frá
Útibleiksstöðum á
Heggstaðanesi, hús-
freyja á Söndum, f.
27.8. 1886, d. 24.5.
1975, og Jón J. Skúla-
son, bóndi á Söndum, f. 2.2. 1884, d.
28.11. 1965. Systkini Jónínu Stein-
unnar voru Margrét, f. 1909, d.
1932, Málfríður Nanna, f. 1911, d.
1972, Björn Baldur, f. 1913, d. 1995,
Jóhanna Ingibjörg, f. 1915, d. 1927,
og Einar, f. 1918, d. 1990.
Jónína Steinunn giftist 19.10.
1935 Guðmundi Georg Albertssyni,
f. á Syðri-Kárastöðum á Vatnsnesi
22.12. 1900, d. 21.3. 1989. Foreldrar
hans voru hjónin Dagmey Sigur-
geirsdóttir frá Ytri-Kárastöðum, f.
1867, d. 1906 og Jóhann Albert
Stefánsson frá Höfðahólum á
Skagaströnd, f. 1866, d. 1915. Þau
bjuggu að Syðri-Kárastöðum. Jón-
jana Helga, f. 1964, gift Benedikt
Haraldssyni, þau eiga 2 dætur.
Kristjana átti fyrir dóttur og dótt-
urdóttir. Benedikt átti fyrir son. c)
Vigdís, f. 1966, í sambúð með Stef-
áni Péturssyni, þau eiga 2 börn. d)
Guðmundur Haukur, f. 1972. 3) Sal-
óme Guðný, f. 19.8. 1944, gift Helga
Þór Guðmundssyni, f. 1943, dóttir
þeirra er Auður, f. 1967.
Jónína Steinunn bjó til 25 ára ald-
urs í heimahúsum á Söndum. Árið
1929 fór hún í vist til Reykjavíkur í
einn vetur og árið eftir á Kvenna-
skólann á Blönduósi. Þau Guð-
mundur giftu sig og hófu búskap í
Reykjavík 1935 og bjuggu lengst af
á Ránargötu 14, í Bröttugötu 3b og
í Skaftahlíð 10. Jónína Steinunn var
heimavinnandi húsmóðir og Guð-
mundur starfaði sem póstfulltrúi í
Reykjavík, lengst af á Bögglapóst-
stofunni, uns hann lét af störfum
1970. Frá 1975 til 1982 tóku hjónin
að sér umsjón með Sumarbúðum
símamanna við Apavatn. Gest-
kvæmt var á heimili þeirra alla tíð
enda voru þau félagslynd og afar
gestrisin. Jónína Steinunn var fé-
lagi í kirkjunefnd kvenna Dóm-
kirkjunnar í Reykjavík og starfaði
með félaginu svo lengi sem kraftar
leyfðu. Nokkrum árum eftir andlát
Guðmundar flutti hún á Kleppsveg
62 og bjó þar í 10 ár. Hún dvaldi síð-
ustu tæp 5 árin á Hjúkrunarheim-
ilinu Skjóli.
Útför Jónínu Steinunnar fer fram
frá Dómkirkjunni í dag, 30. októ-
ber, og hefst athöfnin kl. 15.
ína Steinunn og Guð-
mundur eignuðust
þrjú börn. Þau eru: 1)
Jón Grétar, f. 26.7.
1936, kvæntist Þór-
unni Tómasdóttur, f.
1934, þau skildu.
Börn þeirra: Stúlku-
barn, dó nokkrum
dögum eftir fæðingu,
og Tómas, f. 1959,
kvæntist Kolfinnu S.
Magnúsdóttur, þau
eiga 2 dætur og 3
dóttursyni. Þau
skildu. Tómas kvænt-
ist Katrínu Danivalsdóttur, þau
eiga eina dóttur. Þau skildu. Tómas
er kvæntur Hrönn Traustadóttur,
þau eiga eina dóttur. Hrönn átti
fyrir son. c) Jónína Steinunn, f.
1961, gift Árna Rafni Jónssyni, þau
eiga 2 syni. Seinni kona Jóns Grét-
ars er Sesselja Ó. Einarsdóttir, f.
1938. Sonur þeirra er Ragnar, f.
1979, í sambúð með Árnýju Þór-
arinsdóttur, þau eiga 2 dætur. Sess-
elja á 4 börn af fyrra hjónabandi. 2)
Jóhann Örn, f. 7.10. 1941, kvæntur
Guðrúnu Helgu Hauksdóttur, f.
1943. Börn þeirra: a) Guðríður
Anna, f. 1962, gift Ingvari Júlíusi
Bender, þau eiga 2 börn. b) Krist-
Sandar í Miðfirði, rétt fyrir
aldamótin 1900, húsin mikil og vel
gerð. Á bænum voru tvö timb-
urhús, útiskemma, fjárhús og hlöð-
ur. Túnið allt sléttað og girt og
umbúnaður allur hinn besti. Þang-
að komu margir til að kynna sér
búnaðarhætti, ræktun og fram-
kæmdir allar, svo og vinnubrögð.
Gestrisni var ávallt mikil að Sönd-
um og fóru þar saman góðar veit-
ingar og fróðlegar samræður. Í
annálum segir m.a.: „Heyleysi var
yfirvofandi hjá þorra bænda og
margir komnir í þrot. Þó væri einn
bóndi, sem hafði miklar heybirgðir
og óþrjótandi birgðir af hjálpfýsi.“
Þessi bóndi var Jón Skúlason, afi
Jónínu ömmu minnar, og úr þess-
um jarðvegi hagsýni, hjartahlýju,
fórnfýsi, gjafmildi, dugnaði og
höfðingslund var hún sprottin.
Móðir hennar, Salóme, var vel að
sér til bókar og handa, viðræðugóð
og gestrisin svo af bar. Jón Jóns-
son Skúlason var höfðinglegur á
velli, bar sig vel, nokkuð ábúð-
arfullur en bjó yfir glettni.
Heimasætan var stúlka dökk-
hærð, fagureygð, björt yfirlitum
og bauð af sér góðan þokka, við-
mótsþýð og viðræðugóð. Víðlendur
Húnaþings, heiðar, afréttarlönd,
grónar hlíðar og dalverpi mótuðu
hug hennar og persónu. Amma
ólst upp við almenn sveitastörf og
heimilisverk. Hún sótti hústjórn-
arnám, til Blönduóss, veturinn ’30-
’31, en hafði fram að því hlotið
barnaskólakennslu þeirra tíma, 8
vikna farskóla á vetri, í fimm til
sex vetur, auk smá enskunáms um
fermingu. Kennd var m.a. mat-
reiðsla, fatasaumur, útsaumur og
vefnaður, auk almennra greina.
Matreiðslukennslan var mjög góð
og einnig var mikið lagt upp úr
handavinnu. Hún hafði bæði mikið
gagn og gaman af náminu í
Kvennaskólanum og það nýttist
henni vel á heimili sínu, sem
breyttist í veislusal í hvert skipti
sem gest bar að garði.
Mannsefnið, Guðmundur Al-
bertsson, gerðist heimilisfastur að
Söndum um tvítugt og fegurð, ró-
semd og töfrar húnvetnskra af-
rétta gerðu hann að miklu nátt-
úrubarni alla tíð.
Að hefja búskap upp úr heims-
kreppunni miklu hefur ekki verið
auðvelt. Afi og amma stofnuðu
heimili sitt í Reykjavík, þar sem
þau bjuggu í mjög hamingjuríku
hjónabandi og geislaði gagnkvæm
virðing og væntumþykja milli
þeirra alla tíð. Heimili þeirra var
annálað fyrir gestrisni svo ekki sé
sterkara til orða tekið og aldrei
var spurt að því hve vinnudag-
urinn yrði langur. Ljúfmennsku
ömmu og afa þekktu allir og alltaf
var gott að koma við á Ránargöt-
unni og síðar í Skaftahlíðinni. Þau
áttu alla tíð bíl, sem var ekki al-
gengt um 1940, og nutu margir
góðs af því. Sumarbústaðurinn í
Prestshúsum á Kjalarnesi felur í
sér ógleymanlegar minningar.
Amma bjó þar til margra ára yfir
sumartímann og afi fór á milli
kvölds og morgna til og frá vinnu í
bænum. Það var legið í sólbaði,
farið í fuglaskoðun og leikið í fjör-
unum. Í Prestshúsum var jafnan
marga svanga maga að metta.
Söknuður sár, öll þig syrgjum,
sæla sómakonu trygga.
Innstu tilfinningar inni byrgjum,
sem lýsa þó upp hugans slóðir,
elsku besta amma og móðir.
(T.J.)
Amma var börnum sínum afar
góð móðir, barnabörnum sínum
einstök amma og setti hag fjöl-
skyldu, vina og ættingja ávallt í
öndvegi.
Við kveðjum þig öll með söknuði
og þökkum fyrir allt og allt.
Tómas Jónsson.
Nú hefur elsku amma Jónína
kvatt þennan heim.
Það kemur margt upp í hugann
hjá okkur systkinum þegar við
sitjum saman og minnumst henn-
ar. Við munum ömmu í Skaftahlíð-
inni oft í bláum eldhússlopp að
stússast í kringum okkur og bera
fram kræsingar sem við fengum
nánast hvergi annars staðar eins
og parta, kleinur og ástarpunga.
Einnig voru jólaboðin hjá ömmu
og afa mjög minnisstæð og spenn-
andi eins og t.d. þegar við frænd-
systkinin fórum í halarófu á eftir
afa fram í langagang að sækja
jólaölið í geymsluna. Þegar við
gistum hjá ömmu og afa þá fannst
okkur rosalega merkilegt að stóri
skápurinn í herberginu breyttist í
rúm sem við sváfum í.
Amma og afi voru húsverðir í
orlofsbústöðum símamanna við
Apavatn mörg sumur. Þar dvöld-
um við systkinin oft hjá þeim í
lengri eða skemmri tíma og bakaði
amma oft hjónabandssælu handa
okkur í Gúndapottinum fræga. Þó
húsavarðaríbúðin væri lítil var allt-
af nóg pláss fyrir okkur og nægur
tími til að segja okkur sögur og
kenna okkur bænir.
Á fullorðinsárum áttum við
yndislegar stundir með ömmu eins
og t.d. þegar hún kenndi okkur að
baka parta fyrir jólin en að þeim
fengum við aldrei uppskrift á blaði
enda aldrei eins frá ári til árs og
þessari hefð höfum við haldið. Þá
lék amma á als oddi og reytti af
sér brandara og sagði skemmti-
legar sögur. Amma var mjög róm-
antísk og hún ljómaði þegar hún
talaði um afa. Þegar þau voru að
draga sig saman skrifaði afi mörg
ástarbréf til ömmu þegar hann var
í póstferðum um landið. Þessi bréf
geymdi amma undir sænginni hans
megin í rúminu eftir að afi lést.
Nú fær amma að hitta elskuna
sína hann afa aftur. Góða ferð,
elsku amma.
Guðríður, Kristjana, Vigdís
og Guðmundur.
Þær eru mér kærar minning-
arnar um það þegar ég labbaði úr
skólanum heim til þín sex ára
gömul, hálfklædd í snjógallann og
kom inn á hlýja heimilið þitt. Ég
man að það var alltaf troðfullt af
gestum og ljúffengar kræsingar á
boðstólum. Lagt var á borð fyrir
mig eins og ég væri hinn merkasti
gestur þótt ég væri ein á ferð. Mér
fannst alltaf gaman og notalegt í
heimsókn hjá þér og að hlusta á
sögurnar þínar sem þú sagðir mér
með þinni skemmtilegu frásagn-
argáfu. Þú sagðir að ég væri svo-
lítil skvetta eins og þú hafðir verið
sem barn og varst alveg sannfærð
um að ég hefði erft það frá þér. Þú
sagðir mér margar skemmtilegar
sögur og m.a. úr sveitinni þar sem
þú ólst upp á Söndum. Það sem
mér fannst allra hjartnæmast var
þegar þú sagðir mér frá kassanum
með ástarbréfunum sem þú
geymdir undir sænginni afa-megin
í rúminu, sem póstmaðurinn hann
Guðmundur afi skrifaði til þín.
Þegar ég var unglingur þá rædd-
um við oft um samtímann og mér
fannst skemmtilegt hvað þú fylgd-
ist vel með hvað var að gerast hjá
ungu fólki. Ef þú hefðir verið af
minni kynslóð hefðu sms-in milli
ykkar afa staðið látlaust í fjögur til
fimm ár. Það kallar maður að lifa
tímana tvenna. Núna ertu komin
til hans afa á góðan stað og megi
Guð blessa ykkur.
Ástkær kveðja
Petra.
Nú þegar amma mín og alnafna
hefur kvatt þetta líf langar mig að
minnast hennar með nokkrum
minningabrotum.
Ég hef alltaf verið mjög stolt af
að bera nafnið hennar. Minnist ég
margra góðra stunda í æsku hjá
ömmu og afa í Skaftahlíðinni. Mik-
ið var gott að koma daglega við
hjá ömmu og smyrja nestið fyrir
skólann í 1. og 2. bekk í Ísaks-
skóla. Þar kom maður aldrei að
tómum kofunum. Ömmu leið best í
hlutverki gestgjafans, hún settist
sjaldan við eldhúsborðið heldur
raðaði stöðugt veitingum á borðið
svo ekki komst meira fyrir. Hún
gerði bestu kæfu sem ég hef feng-
ið og sína rómuðu parta og ást-
arpunga. Amma var heimavinnandi
allt sitt líf og naut hún sín vel þeg-
ar gesti bar að garði. Á hátíð-
isdögum klæddi amma sig í peysu-
föt og mikið fannst mér þau alltaf
fara henni vel. Amma flutti á
Kleppsveg nokkrum árum eftir að
afi dó. Þar bjó hún ein og hélt
heimili þar til hún var 94 ára göm-
ul. Síðustu æviár sín bjó hún á
Skjóli. Þar dó hún 99 ára gömul og
hvíldinni fegin. Hvíl í friði, elsku
amma.
Þín
Steinunn.
Vinátta er ein þeirra tilfinninga
sem endast lengst og veita hjart-
anu hvað mesta ánægju. Á þriðja
og fjórða áratug síðustu aldar
fluttu til Reykjavíkur fjórar ungar
konur norðan úr Miðfirði. Þetta
voru móðir mín Hulda Sigurðar-
dóttir frá Útibleiksstöðum, Helga
Jónsdóttir frá Búrfelli, Svanborg
Sigvaldadóttir frá Brekkulæk og
Jónína Steinunn Jónsdóttir, Junna
frá Söndum, sem kvödd er í dag,
síðust þeirra. Vináttan batt þær
fast saman og aldrei hljóp þar
snurða á þráðinn og höfðu þær
reglulegt samband meðan þær
lifðu.
Bernskuminningar mínar eru
mjög tengdar þessum vinkonum
móður minnar, mökum þeirra og
fjölskyldum. Þær giftust allar
mönnum sem hétu Guðmundur og
var mikill vinskapur með þeim,
sem og fjölskyldum þeirra öllum.
Junna giftist Guðmundi Georg Al-
bertssyni 1935, og eignuðust þau
þrjú börn: Jón Grétar, Jóhann Örn
og Salóme Guðnýju. Bernskuár
mín bjuggu þau Junna og Guð-
mundur á Ránargötu 14, og við
fjölskyldan bjuggum við sömu
götu. Það voru forréttindi að búa
svo nálægt þessum sæmdarhjón-
um, myndarlegt heimili þeirra stóð
mér, og raunar öllum öðrum, opið
á nóttu sem degi, þau hjón voru
höfðingjar af Guðs náð. Ef mamma
mín var ekki til staðar gat ég leit-
að til Junnu og Junna mín hafði í
upphafi meiri áhrif á lífshlaup mitt
en nokkur veit.
Fósturmóðir mömmu minnar,
Ingibjörg Jóhannesdóttir, var
móðursystir Junnu og vinátta móð-
ur minnar og Junnu og systkina
hennar átti rætur sínar á Hegg-
staðanesi og þeirri vináttu breytti
ekkert, þau systkin voru sem hluti
af fjölskyldu móður minnar og á
vináttu þeirra bar aldrei skugga.
Móðir mín taldi það sína gæfu að
hafa alist upp með þeim.
Ég kom eitt sinn til móður
minnar, upp úr 1990, og var þá
Junna nýkomin með kjötsúpu í
potti. Junnu fannst að vinkona
hennar hefði gott af heimalagaðri
kjötsúpu, og tók pottinn með sér.
En, Junna kom ekki beina leið,
hún hafði meitt sig í fæti og þurfti
að koma við hjá lækni, og var búin
að vera á ferðinni í strætisvögnum
með pottinn og kjötsúpuna vel á
fjórðu klukkustund. Svona var
Junna, hún hugsaði alltaf fyrst um
aðra og síðast um sjálfa sig. Og
góð var kjötsúpan.
Það eru margar myndirnar sem
koma fram í hugann þegar litið er
um farinn veg, þær vinkonur voru
með eindæmum samrýndar og
heimsóknir voru tíðar. Hvort sem
var á Ránargötu, í Skaftahlíð, eða í
sumarbústaðnum í Presthúsum á
Kjalarnesi, voru glaðværð, góðvilji
og hlátur þeirra hjóna, góð-
mennskan og velvildin mér, sem
og svo mörgum öðrum, gott vega-
nesti í lífinu.
Vinátta er eitt það besta sem við
eignumst og mig langar með þess-
um fátæklegu orðum að þakka vin-
áttu Junnu og fjölskyldu, sem hef-
ur yljað móður minni, föður
mínum, og mér gegnum árin, og
votta börnum Junnu og fjölskyld-
um þeirra samúð mína og fjöl-
skyldu minnar.
Það er gott að eiga góðar minn-
ingar og minningarnar um Junnu
eru þeirrar ættar, ylja hjartanu og
gleðja hugann. Hjartans þökk fyr-
ir samferðina og vináttuna, Junna
mín. Vinkonurnar norðan úr Mið-
firði og Guðmundarnir þeirra eru
nú saman á ný.
Garðar Jóhann.
Mig langar í örfáum orðum að
minnast hennar Jónínu sem nú er
fallin frá í hárri elli.
Þegar ég læt hugann reika koma
upp mörg skemmtileg brot úr
æsku minni sem tengjast þeim
hjónum Jónínu og Guðmundi. Þau
voru tengdaforeldrar Helgu, syst-
ur minnar, og hjá henni og Ödda
eins og ég kalla hann alltaf, var ég
mikill heimagangur og kynntist ég
því þessari mætu konu ágætlega.
Þegar ég var níu ára dvaldi ég
heima hjá henni og Guðmundi í
vikutíma til að vera þeim innan
handar við pössun á fyrsta barni
Helgu og Ödda. Þá hafði ég aldrei
farið að heiman og fannst frekar
kvíðvænlegt að fara úr Smáíbúða-
hverfinu alla leið niður á Bröttu-
götu! Sá ótti reyndist auðvitað
með öllu ástæðulaus því þau tóku
mér fagnandi og fannst mér Jón-
ína eins og drottning í höll sinni í
þessu fallega húsi með ótal her-
bergjum búnum fallegum mublum
og í minningunni fannst mér vera
ótal stigar og skúmaskot sem gam-
an var að leika sér í. Ekki veit ég
hversu mikið gagn ég gerði en
Jónína var óspör á hrósyrðin sem
mér þóttu góð og gekkst upp í.
Það var mjög gestkvæmt á heim-
ilinu og alltaf verið að hlaða á
borðið kræsingum en mitt hlut-
verk var meðal annars að hjálpa til
við að leggja á borðið og fannst
þetta þar af leiðandi helst til mikil
gestrisni en enginn fór svangur frá
Jónínu eða Junnu eins og vinir og
ættingjar kölluðu hana. Það verða
líklegast aðrir til að minnast á
myndarskap hennar og þá sérstak-
lega í bakstri en það er ekki hægt
að skrifa um Jónínu án þess að
minnast á ástarpungana hennar
sem voru algert lostæti og ég man
hvað ég var hissa þegar hún bauð
mér þá fyrst, mér fannst heitið á
þessu bakkelsi frekar skrítið og
var eiginlega svolítið hissa á
hvernig jafn prúð kona og hún
Jónína gæti nefnt þá þessu nafni.
Þorði samt aldrei að nefna þetta
við hana eða nokkurn annan.
Á sumrin dvaldi Jónína löngum
uppi á Kjalarnesi í sumarbústað
þeirra hjóna sem nefndur var
Prestshús og þangað fór ég á
hverju sumri með Helgu systur í
heimsókn. Það var algjört ævintýri
að fá að vera þar, fjaran með öllum
sínum ævintýrum, eyjan sem við
krakkarnir stálumst út í sem er
svo auðvitað bara smásker. Krí-
urnar sem ætluðu mann lifandi að
drepa á leiðinni í gegnum varpið út
í Junnuvík en það var strönd sem
Jónína synti út frá í ísköldum sjón-
um sem í dag er mikil tíska og
segir okkur hvað Jónína hefur ver-
ið á undan sinni samtíð í þeim efn-
um.
Jónína var allra kvenna fróðust
fannst mér sem barni en þótti leið-
inlegt að hún kynni ekki að segja
„sagði og hafði“ hún sagði alltaf
„saggði og habbði“ en eflaust hef-
ur þetta verið einhverskonar hún-
vetnska, þaðan sem hún er ættuð,
fædd og uppalin. Jónína var fróð
um menn og málefni og lét sig
flest varða. Hún hafði mikinn og
skemmtilegan húmor og var stál-
minnug. Þegar ég hitti hana núna
síðustu árin spurði hún alltaf
frétta af mínu fólki og nafngreindi
alla þó að hún væri komin langt yf-
ir nírætt.
Nú er komið að leiðarlokum, ég
kveð Jónínu þakklát fyrir að hafa
kynnst henni.
Börnum hennar og fjölskyldum
þeirra sendi ég hugheilar samúð-
arkveðjur.
Unnur Erna.
Jónína Steinunn
Jónsdóttir
 Fleiri minningargreinar um Jón-
ínu Steinunni Jónsdóttur bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.