Saga - 1988, Qupperneq 49

RÚNARISTUR FRÁ ÞRÁNDHEIMI OG BJÖRGVIN
47
Aldursskipting efnisins
En fyrst skal litið á aldur þessara rúnaristna. Ekki er unnt að tímasetja
mcrkikeflin nákvæmlega eftir þeim sjálfum. Dagamerkingar eru fáar
a nstunum og gætu flestar verið frá hvaða ári sem er á 12.-14. öld. En
öilu efninu frá Þrándheimi má skipta á þrjú tímabil eftir fornleifa-
fræðilegum forsendum:
E Fyrri helmingur 12. aldar (eitt dæmi).
2- Tímaskeiðið frá um 1175 til um 1225 (sex dæmi).
3- Tímaskeiðið frá um 1225 til um 1325 (fimmtán dæmi).
Tvö eigendamerkin er ekki hægt að tengja neinu sérstöku tíma-
skeiði (sbr. Hagland 1986: 20 nn.). Því er ekki unnt að finna neina
'Uotsögn milli rúnamyndanna á ristunum og tímasetningar á forn-
E'ifafræðilegum forsendum. Merkikeflin má því í stórum dráttum
hmasetja frá seinni helmingi 12. aldar nokkuð fram á 14. öld.
Aldur efnisins frá Björgvin hefur til bráðabirgða verið miðaður við
sldursákvaröanir brunaleifa (Sanness Johnsen 1987: 717). Meginhluti
pess sem Ingrid Sanness Johnsen kallar „Runeninschriften aus den
aufmánnischen Kreisen auf Bryggen" er talinn frá um miðja 12. öld
°g ur brunaleifum frá árinu 1332. Um þriðjungur þessa efnis er talinn
ra því fyrir 1198, annar þriðjungur frá næstu hálfu öld, 1198-1248, og
emn þriðji frá tímabilinu 1248-1332. Eftir það ár eru ekki skráðir nema
at|a gripir sem unnt er að tímasetja. Tiltölulega stóran hluta af efninu
ra jörgvin er ekki unnt að tímasetja með aðferðum fornleifafræðinn-
aú segir Sanness Johnsen (1987: 733). Ekki er þó ljóst hvort þessi
’P mg á aðeins við merkikeflin eða gildir líka um annað efni. En sé
e^a frodð saman við NlyR sem nú er verið að gefa út um þetta efni
ra Bryggjunnj j Björgvin, sést að 32 eigendamerki eru ekki tímasett,
eru miðuð við brunaleifar frá 1170 (yfir þeim eða undir), 25 frá
8/15 frá 1248, 28 frá 1332 og fjögur frá 1413. Þetta sýnir um það bil
mu skiptingu og þrískiptingin sem getið var um hér að framan.
tÍltÖluleSa mikli fjöldi ótímasettra hluta veldur að þessu leyti
ru meiri vafa á skiptingu efnisins frá Björgvin en raun virðist
ra a um Þrándheimsefnið. Eins og er, má telja meginhluta Björg-
njarefnisins kominn frá upphafi og lokum þessa tímabils sem hér
sj^.^æ^lr' efr*r því hvernig ódagsett merkikefli skiptast milli tíma-