Saga - 1988, Page 117

RÓM OG RANGÁRÞING
115
stæðu í sambandi við Núma þann Pompilius,* sem upphafleg mörkun
Rómar er við kennd. Svo segir þar:
Allt kemur slíkt nákvæmlega heim við niðurstöður höfundar
þessa rits um landhelgun og sköpunarathafnir hins íslenzka
goðaveldis. Skal þó skýrt fram tekið að sá sem þetta ritar átti
einskis slíks von í upphafi. Það er efniviðurinn sem gefur ekk-
ert undanfæri um túlkun upprunans. Þannig verður ekki bet-
ur séð en að íslenzk land- og þinghelgun hafi fylgt siðvenjum
sem einnig voru við lýði í Rómaveldi inu forna. Helztu helgi-
táknin voru korn og vín - líkami og blóð frjóguðs. Koma þau
tákn að sjálfsögðu heim við kvarða íslendinga og Egypta -
Frey og Ósíris."1
Staðan í Róm
Hér er ekki staður til að rekja þá menningarhætti, sem byggt var á;
vísast til RÍM um þau efni. Hitt skyldi athugað, að framangreind orð
voru rituð, meðan það var nær einróma álit fræðimanna, að Róm
hefði alls ekki verið skipulögð að fornu, heldur vaxið nánast eins og
villigróður um hæðirnar í Latium. Svipað höfðu flestir hugsað um
Alþingi á Þingvöllum; þar hafði eigi verið reiknað með reglubundinni
mörkun samkvæmt áttavísan og tölvísi. Niðurstaða RÍM um þau
atriði var gagnstæð. Árið 1978 er niðurstöðu RÍM um samsvörun
alþingis og Rómar m.ö.o. lýst afdráttarlaust, þvert ofan í ríkjandi
skoðanir. í RÍM er að jafnaði farið með gát, fyrirvari hafður á nánast
hverri málsgrein. En niðurstaðan um Róm er ekki því marki brennd;
þar er kveðið fast að orði. Er mér nær að halda, að sú yfirlýsing sé
afdráttarlausust allra í ritsafninu. Þeir sem spyrja, hvernig unnt sé að
Hla svo bert gegn meginviðhorfum samtímans, fá svar í tilgátuform-
lnu. Niðurstöðu er lýst af trúnaði við gögn málsins; spurningin er í
raun ekki, hvort þar sé um „skoðun" rannsakandans að ræða, heldur
hitt, hvernig á því stendur, að niðurstöður eru andstæðar - ef aðilar
hafa unnið rétt úr gögnum sínum.
Numa Pompilius 715-673 f.Kr. er talinn annar eða þriðji konungur Rómar. Mörkun
Rómar og framtíðarskipulag borgríkisins er þó jafnan við Núma kennd.
Rommislagur 1978 er fimmta bindi RÍM, sjá k. 52 í heild.