Saga - 1988, Side 272

270
RITFREGNIR
1950 gerðist meðal annars það sem sýndi glöggt hversu þessari iðngrein
hafði fleytt fram og hvers íslenskir málmiðnaðarmenn og aðrir tæknimenn
voru orðnir megnugir. Árið 1955 var hafnarbátnum Magna hleypt af stokk-
unum og þar með var stálskipasmíði hafin hérlendis. Öðruvísi horfði nú við
frá því að Valgarður Breiðfjörð fann engan járnsmið í Reykjavík sem treysti
sér til þess að sjóða járnbúta við botnvörpuhöfuðin á vörpu hans.
Jón Guönason
Þorleifur Friðriksson: GULLNA FLUGAN. SAGA
ÁTAKA í ALÞÝÐUFLOKKNUM OG ERLENDRAR
fHLUTUNAR UM ÍSLENSK STJÓRNMÁL í KRAFTI
FJÁRMAGNS. Fyrra bindi. Örn og Örlygur. Reykjavík
1987. 182 bls. Myndir, nafnaskrá.
í formála bókarinnar er þess getið að „í fyrri hluta verksins" verði gerð „grein
fyrir samskiptum íslenskra sósíaldemókrata við norræna skoðanabræður"
1916-51. Þessi fyrri hluti er „aðdragandinn að meginviðfangsefni verksins"
að sögn höfundar.„Síðari hlutinn nær yfir tímabilið 1952 til 1956".
Bók þessi fjallar um atburði tímabilsins 1916-53. Því verður að draga þa
ályktun að hún samsvari fyrri hluta verksins og upphafi seinni hluta þess
samkvæmt skilgreiningu höfundar, þótt ekki komi það skýrt fram. Bókin er
þannig nokkurs konar inngangur að „meginviðfangsefninu". Það er óneit-
anlega galli að „aðdragandinn" og „meginviðfangsefnið" sé ekki í sömu bók
og erfitt er að sjá hví slíkt var ekki gert. Bókin Gullna flugan er ekki mikil að
vöxtum og hefði vel getað verið allmörgum síðum lengri.
En höfundur segir einnig frá því í formála að bókin sé „sjálfstæð
rannsókn". Það er því réttlætanlegt að birta ritdóm um hana þrátt fyrir fram-
angreinda annmarka.
I
Meginkenning bókarinnar er að fjárstuðningur erlendra sósíaldemókrata við
Alþýðuflokkinn íslenska geti skýrt sögu þessa flokks í mjög veigamiklum
atriðum. Ákvörðun forystumanna Alþýðuflokksins að velja braut sósíal-
demókratískrar stefnu fremur en að aðhyllast stefnumörk kommúnismans er
að mjög miklu leyti talin eiga rætur sínar að rekja til fyrrgreinds fjárflæðis er-
lendis frá.
Það væri samt rangt að telja að höfundur álíti í raun og veru að „gullnu
peningaflugurnar" erlendis frá segi alla sögu Alþýðuflokksins. Sennilega er
meining höfundarins að koma á framfæri ákveðnum hlutasannleika, nefni-
lega hvert hafi verið mikilvægi þessa gulls fyrir söguna, og síðan sé ætlunin
að eftirláta öðrum að skrifa sögu flokksins í formi heildarmyndar. Ég segi
„sennilega" því að höfundur getur þess hvergi í bókinni að hana megi ekkr
skoða sem tilraun til að búa til slíka heildarmynd. Því kemst lesandi vart hjá