Saga - 1989, Side 22

20
JÓN GUÐNASON
1 annarri yfirferð voru bornar upp spurningar við sögumann um
þau atriði sem kollótt voru og óljós og einnig var hann beðinn um að
endurtaka stöku frásagnir til þess að ganga úr skugga um hvort hann
breytti þeim efnislega. Eins og í fyrri umferð var þetta efni hljóðritað
og síðan vélritað. Þriðja yfirferðin fólst í því að semja nýjar spuming-
ar og skrifa svörin við þeim upp. Þá var allur efniviður kominn, en allt
til þess að handrit fór í prentun, rifjaðist eitt og annað upp fyrir sögu-
mönnum, ný frásagnarefni eða bætt við nýjum upplýsingum, sem
síðan var skotið inn í textann en þeir fengu handritskaflana til yfir-
lestrar.
Þótt fast sé sest að sögumanni verður að ganga að því sem vísu að
hann hafi ekki tæmt minningasjóð sinn með öllu og hann lumi á sitt-
hverju sem fengur væri að. Það getur stafað annaðhvort af því að
skrásetjara hefur ekki hugkvæmst að spyrja réttilega eða sögumanni
sést yfir það, komi því ekki fyrir sig um stund eða ekki talið það frá-
sagnarvert. Eigin þekking skrásetjara ræður nokkru um hvers er
spurt, en spurningarnar verða að vera þannig gerðar að þær stýri
svörunum í ákveðnar áttir en leggi þó ekki sögumönnum orð í munn.
Einar og Haraldur hafa skotið að mér ýmsu eftir að verki lauk, og læt
ég fljóta eina stutta sögu frá Haraldi. í sögu sinni segir hann frá því
hvar honum var skipað á bekk í Reykjakoti og bætir nú við:
Laugardag einn að sumarlagi tók heimilisfólkið sig upp og hélt
austur í Þjórsártún á íþróttamótið sem haldið var þar. Ég einn
sat eftir með þau boð að ég ætti að fara niður í Ölfus í vega-
vinnu en þá var bændum skylt að leggja fram dagsverk eða
greiða fé ella. Þegar ég kem á vinnustað á leiðinni út að Hjalla
og Jón ögmundsson oddviti sér mig segir hann: „Ojæja, þú
máttir koma hingað en ekki fara þangað."
Úrvinnsla. Þegar heimildin lá fyrir bæði hljóðrituð og vélrituð var
vélritið tekið fram til úrvinnslu. Fyrst var efninu raðað, fært til eins og
best þótti við eiga og endurtekningum eytt. Þótt viðtekin venja sé að
forðast endurtekningar geta þær átt rétt á sér ef ætlunin er að leggja
sérstaka áherslu á einhver atriði sem máli skipta en best fer á að stilla
slíku í hóf. Til að mynda hafði Haraldur oft á orði um heimili að þar
hefði verið mikið, nægilegt eða lítið að borða. Ég sé eftir á að ég hefði
átt að nota þessar einkunnir meira en ég gerði því að í þeim felst
kjarninn í lífsbaráttu íslendinga langt fram á þessa öld, en hann var
að fá nægilegt að borða.