Saga - 1989, Síða 25

UM MUNNLEGAR HEIMILDIR
23
aðsjálni og vinnuhörku. Kona nokkur (f. 1903) sem vann í Kaldaðar-
nesi sem ung stúlka segir þessa sögu:
Um sumarið átti að halda skemmtisamkomu að Stóru-Borg í
Grímsnesi og lét vinnufólkið í ljós mikinn áhuga að sækja
hana. Gamla sýslumannsfrúin lét á sér skilja að hún væri
þessu algerlega mótfallin og ekki kæmi til mála að lána hesta til
fararinnar. Við urðum því aðeins tvær sem fórum, ég og önnur
vinnukona, en piltur í sveitinni útvegaði okkur hesta hjá smá-
bónda og kom með okkur. Við skemmtum okkur hið besta en
framorðið var þegar við komum heim aftur. Þar sem við vor-
um orðnar dauðþreyttar skildum við hestana eftir innan girð-
ingar í Kaldaðarneslandi og ætluðum að fara fram úr í býtið
um morguninn til þess að skila þeim. Við gengum heim í bæ
og vorum að hátta þegar sýslumannsfrúin kom inn og skipaði
okkur að fara burt með hestana úr Kaldaðarneslandi. Við gát-
um ekki annað gert en að klæða okkur, halda út í nóttina og
skila hestunum.
í Kaldaðarnesi var borðað í tveim stofum, karlmenn í ann-
arri, kvenfólkið í hinni, og var um tröppur að fara. Þetta var
mikið óhagræði og kostaði eldhússtúlkurnar mörg sporin.
Guðlaug Sigurðardóttir, dóttir húsfreyju af fyrra hjónabandi,
sem gengið hafði í Kvennaskólann í Reykjavík og lært hús-
stjórn í Danmörku, vildi breyta þessu í eina borðstofu og lagði
það til við móður sina en gamla konan sagði afdráttarlaust:
„Hér verður engu breytt svo lengi sem ég ræð húsum."
Snjáfríður Jónsdóttir sem fyrr er getið var starfsstúlka hjá alþingi
veturinn 1929. Jón Sigurðsson skrifstofustjóri frá Kaldaðarnesi falaði
hana í vinnu fyrir austan eftir þingslit. Þingmaður sem heyrði þetta á
skotspónum sagði blátt áfram: „Þangað skaltu ekki fara." Og hún
afréð að fara hvergi.
Þessar munnlegu heimildir komu heim og saman við frásögn Har-
alds og við samanburð við ritheimildir komu fram svo smávægileg
frávik að varla er orð á gerandi. Eini veiki hlekkurinn í frásögn Har-
alds var tímatalið, undirstaða rökrænnar atburðarásar. Ekki var það
svo að hann færi rangt með ártöl heldur hitt að hann timasetti atburði
oftlega þannig að þeir hefðu orðið á þessum árum, eða um þetta leyti.
Um ártöl vildi hann lítið fullyrða. Þar sem minni Haralds var að öðru
leyti mjög traust hef ég ekki haldbæra skýringu á þessari gleymsku