Saga - 1989, Side 26

24
JÓN GUÐNASON
sem var meiri en „eðlilegt" gat talist. Ég get mér til að tímaskyn og
tímaviðmiðun Haralds séu mótuð af gamla sveitaþjóðfélaginu þar
sem sólargangur var tímamælir, árshringnum skipt í árstíðir og eftir
verkum en ekki eftir almanaksári og tímabil miðuð við náttúruham-
farir, eins og frost, ís og eldgos, eða farsóttir og mannfelli (og við kon-
ungskomuna 1874). Pessi tímabrestur hjá sögumanni var sérlega
bagalegur þar sem reynt var að rekja vinnuferil hans sem nákvæmast.
Marga atburði var unnt að tímasetja með leit í prentmáli eins og ásigl-
ingu bv. Skallagríms á norskt kolaskip (1924), jarðskjálftann snarpa í
Reykjavík (1929), ásiglingu á bv. Baldur á Djúpuvík (1938). Frá 1924
til 1940 skiptist vinna Haralds flest árin í sjóvinnu og landvinnu. Sjó-
mennsku hans var unnt að tímasetja allnákvæmlega með því að
styðjast við fyrrnefnda sjóferðabók Haralds, skipshafnaskrár á Þjóð-
skjalasafni og hjá Lögskráningu sjómanna sem fellur undir Tollstjóra-
embættið og við yfirlit yfir sjósókn togara sem birtist í tímaritinu Ægi.
Þegar tímasetja skyldi landvinnu Haralds var við fátt að styðjast
svo að fara varð eftir líkum. Eftirfarandi frásögn Haralds var sleppt af
því að ekki var unnt að tímasetja hana með góðu móti:
Þegar við höfðum sofið í svona klukkutíma komu 15 ttl 20 ung-
ir menn inn í síldarbraggann [á Siglufirði] og spurðu eftir
tveim Reykvíkingum. Gaf annar sig þegar fram. Komumenn
kváðust hafa spurnir af því að þeir hefðu borið kylfur í Gúttó-
slagnum [9. nóvember 1932] og væru því í atvinnubanni
hérna. Þeim varð helvíti bylt við og mölduðu í móinn. Þeir
þvörguðu lengi um þetta fram og aftur svo að ég segi: „Verið
ekki að þvæla um þetta. Þið voruð báðir með kylfur." Þeir
urðu náttúrlega reiðir út í mig en mér stóð á sama. Siglfirðing-
arnir sögðu fastákveðið að setja alla kylfubera í atvinnubann á
Siglufirði.
Þeir fóru burt en komu aftur efttr um það bil tvo tíma með
skjal og sögðu að þeir mættu frjálsir ganga ef þeir skrifuðu
undir það. Annar þeirra ætlaði að gera það en hætti við er
hann sá að hik var á félaga sínum. Kom þeim saman um að
bera þetta undir Jón Sveinsson bókhaldara sem þarna var.
Hann sagði: „Undir þetta skulið þið ekki skrifa. Þetta kemur í
öllum blöðum og þá er miklu betra fyrir ykkur að fara heim."
Skjalið hljóðaði eitthvað á þessa Ieið: „Þar sem ég í fáfræði
minni lét hafa mig sem böðul verkalýðsins 9. nóvember bið ég