Saga - 1989, Page 60

58
GUÐMUNDURJ. GUÐMUNDSSON
urskinnu er þessi sonur jarls, Erlingur, sagður einn af foringjum
hersins.54
Pað er engum vafa undirorpið, að heiðni hefur eflst meðan Hákon
jarl var við stjórnvölinn í Noregi því jarl var feikivinsæll þar til
kvennafar hans keyrði úr hófi. Líklegt er, að margir hafi tekið aftur
upp fyrri trúarhætti til að lýsa stuðningi við jarl eða í von um sporslur
af einhverju tagi. Einnig kunna menn að hafa kastað kristinni trú til
að lýsa yfir andúð sinni á Gunnhildarsonum og Haraldi Gormssyni.
Það var fyrst og síðast kvennafar jarls sem varð honum að falli.
Ekki finnast í rituðum heimildum neinar aðrar skýringar á óvinsæld-
um hans, hvorki pólitískar né efnahagslegar. Óvinsældir jarls í bland
við gamalgróin kristin áhrif urðu síðan til þess að Ólafi Tryggvasyni
gekk svo vel sem raun ber vitni að kristna Noreg. Ef heiðnir menn
hefðu fylkt sér að baki dugmiklum leiðtoga á borð við Hákon jarl er
víst, að átök heiðni og kristni hefðu orðið harðari og langvinnari en
raunin varð.
ísland: kristni fyrir kristnitöku
ísland hefur þá sérstöðu meðal landa heims, að frá upphafi byggðar
voru kristnir menn meðal íbúanna. Hér er engin þörf að rekja sögu
kristinnar trúar á íslandi frá papabyggð til kristnitöku, það hefur ver-
ið gert annars staðar, heldur skal látið nægja að drepa á nokkur atriði
sem mér finnst hafa orðið útundan í umræðunni og þær niðurstöður
fyrri athugana sem ég er ósáttur við.
Hingað til hefur almennt verið gert ráð fyrir því, að þeir landnáms-
menn, sem komu frá Noregi, hafi verið heiðnir. í þeim hluta ritgerð-
arinnar sem fjallar um Noreg þykist ég hafa fært rök fyrir því^að hluti
íbúa Víkurinnar og Vesturlandsins hafi verið undir sterkum kristnum
áhrifum um það leyti sem fólk úr þessum héruðum fluttist til íslands.
Af þessu leiðir, að hlutfall kristinna manna meðal landnámsmanna
frá þessum svæðum hlýtur að hafa verið svipað og það var meðal
íbúanna heima fyrir nema þá að landnámið hafi verið af trúarlegum
rótum runnið og landnámsmenn fylgt annarri stefnu innan ásatrúar-
innar en almennt tíðkaðist í Noregi. Það þarf varla að taka fram, að
54 Fagurskinna, bls. 92.