Saga - 1989, Page 185

RITFREGNIR
183
að greiða úr ríkissjóði til sjö húsmæðraskóla í sveitum landsins í þeim til-
gangi að konur fengju praktíska kennslu í heimilishaldi. Skömmu síðar voru
sett lög um húsmæðrafræðslu í kaupstöðum í þeim tilgangi að veita stúlkum
þá fræðslu og tækni, sem nauðsynleg væri til að inna af hendi heimilisstörf
og stjórna heimili. Hér er á ferðinni húsmæðrahugmyndafræði, sem setti á
millistríðsárunum og raunar mun lengur mark sitt á kvenréttindahreyfing-
una hér á landi sem annars staðar og átti marga talsmenn innan hennar. Á
fyrstu landsfundum kvenna, sem haldnir voru 1923 og 1926 að forgöngu
Kvenréttindafélags íslands, kom fram mikill áhugi á að efla húsmæðra-
fræðslu. Nefnd, sem kosin var í málið, tók upp samband við Búnaðarfélag
Islands og niðurstaðan varð sú að Kvenfélagasamband íslands var stofnað
1930, en aðalmarkmið þess var að gera húsmæðurnar færari um að leysa
mikilvæg og vandasöm störf sín vel af hendi. í ljós kom, að ekki var unnt að
vinna að húsmæðrafræðslu og réttindamálum kvenna á einum og sama vett-
vangi. Kvenfélagasamband íslands var því í forystu um stofnun skóla af
þessu tagi, enda menntun húsmæðra beinlínis á stefnuskrá samtakanna.
Konunum varð vel ágengt og blómatími húsmæðraskólanna rann upp.
Samkvæmt ofangreindum lögum var Húsmæðraskóli Reykjavíkur stofn-
aður 1941. Greinir höfundur frá aðdraganda að stofnun hans, forgöngu reyk-
vískra kvenna í húsakaupum og þeim sem þar lögðu hönd á plóginn.
Reykjavíkurkonur leituðu til Huldu, sem tók að sér skólastjórn og gegndi því
starfi um tólf ára skeið. Pað sem hefur valdið því, að sóttst var eftir Huldu
var það orð sem fór af skólastjóm hennar fyrir norðan, hún hafði verið hús-
naóðir á stóru sveitaheimili í mörg ár, kennt stúlkum á heimili sínu og hafði
naikla reynslu og meiri þekkingu á íslenskri matargerð en almennt gerðist.
Mikil aðsókn var að skólanum frá upphafi en það vekur athygli hve erfitt var
að fá kennslukonur til starfa í fyrstu. Úr því rættist eftir að Húsmæðra-
kennaraskóli íslands, sem var stofnaður 1942, var farinn að útskrifa kennara.
I tíö Huldu við skólann voru á hverju ári gerðar einhverjar umbætur, hún átti
8°tt samstarf við skólayfirvöld og skólinn naut vinsælda og virðingar. Það
hefur því áreiðanlega ekki verið með öllu sársaukalaust að svara kalli að
norðan haustið 1953 og gerast öðm sinni skólastjóri Kvennaskólans á
Blönduósi og vinna að endurreisn skólans, sem mátti þá muna sinn fífil fegri
°8 þurfti mikilla endurbóta við. Skólinn tók stakkaskiptum í fjórtán ára
skólastjóratíð Huldu. Og frekari endurbætur stóðu fyrir dymm þegar hún lét
af störfum 1967, en af þeim varð ekki vegna breyttra viðhorfa í menntunar-
málum kvenna og þeirra samfélagsbreytinga, sem teknar vom að hafa áhrif
a störf kvenna. Húsmæðraskólarnir höfðu mnnið sitt skeið á enda. Eins og
n*rri má geta hafa þúsundir nemenda hennar borið með sér áhrif, ekki ein-
Un8is með kunnáttu í matargerð, handavinnu og vefnaði, heldur og frá
"Sanngjörnum aga" skólastjóra síns inn á heimili um allt land. Þegar hún
háöldmð harmar endalok húsmæðraskólanna í gjörbreyttu þjóðfélagi hygg
®8> að flestir geti tekið undir orð hennar um fjölmennu heimilin þar sem þrjár
hynslóðir bjuggu undir sama þaki og hver studdi aðra. Þau orð eiga erindi
v'ð okkur.
I hugleiðingum Huldu í lok minninganna er þáttur um safnadrauma, en