Saga - 1989, Qupperneq 190

188
RITFREGNIR
Benedikts Gröndals. En Bjöm telur, að hann hafi látist í Grjóta. Það getur
varla verið rétt, þótt í kirkjubókum standi. Grjóti var alþekkt tómthúsbýli, en
umhverfis það nokkur kot, er jafnan voru kennd við Grjóta, sem var þar sem
nú telst Grjótagata 14 og 14B. Líklegast þykir að Sigurður hafi lognast út af í
svokallaðri Grjótaskemmu, sem var þar sem nú er Fischerssund 1, en hefur
tilheyrt Grjótahvirfingúnni, og því hefur Grjóti verið nefndur í kirkjubókum,
en í tómthúsbýlinu Grjóta mun Sigurður aldrei hafa búið.
Sverrir Runólfsson steinhöggvari kom mjög við sögu í bæjarmálum
Reykjavíkur. Hann var nefnilega einn helsti verktaki bæjarins og starfaði
töluvert fyrir bæjarstjómina að vegagerð, tók að sér að gera steinbrúna yfir
Lækinn, þar sem nú tengjast saman Austurstræti og Bankastræti, og fleira.
Þá hafði hann ýmislegar nýstárlegar hugmyndir um, hvemig hressa mætti
upp á bæjarlífið: hafði áhuga á að reisa veitingaskála í Tjarnarhólmanum og
koma upp hringekju á Tjöminni, þegar hana legði. Þá gekkst hann fyrir því
að mddur var glímuvöllur, þar sem síðar varð fyrri íþróttavöllurinn á Melun-
um, nokkurn veginn þar sem nú er Þjóðarbókhlaðan. í bókinni um kirkju-
garðinn er hans fyrst og fremst minnst sem listfengs steinhöggvara svo sem
verk hans í garðinum bera vitni. Þar er þess getið, að hann hafi t.d. gert
fyrsta „upprétta" minnisvarðann í garðinum, en það er minnisvarði um
Gísla lækni Hjálmarsson, mikinn hollvin Jóns Sigurðssonar. Kunnari er þó
legsteinn Sigurðar Breiðfjörðs.
Lítið hefur verið á bækur skráð um þennan sérkennilega mann og þá á víð
og dreif. Væri mjög við hæfi að úr því yrði bætt. 1 því sambandi má benda á
örstutta sjálfsævisögu Sverris, en hún birtist í Þjóðólfi árið 1909 og var endur-
prentuð í Sagnaþáttum Þjóðólfs 1947.
Sverrir var stríðlundaður nokkuð og átti í nokkrum málaferlum, t.d. við
bæjarstjómina út af framkvæmd verksamninga. Ekki geri ég ráð fyrir, að
margir hafi fram að þessu vitað um málssókn Sverris á hendur Sigurði
Guðmundssyni málara til innheimtu á þóknun fyrir gerð legsteinsins yfir
Sigurð Breiðfjörð. Sigurður hafði verið milligöngumaður fyrir hönd Kvöld-
félagsins svonefnda, þegar samið var um verkið, en nú var það úr sögunni.
Sverrir krafðist að fá 48 ríkisdali fyrir verk sitt, hafði fengið tíu greidda, en
stefndi Sigurði um mismuninn. Úrslit urðu þau, að Sigurður var dæmdur til
að greiða tíu ríkisdali, en sú skuld var ógreidd, er hann lést. Nú er það
útbreidd skoðun, að Sigurður málari hafi látist örsnauður, nánast þurfamað-
ur. Samkvæmt því væri skiljanlegt, að skuldin hefði verið ógreidd.
Þótt frásögn sr. Matthíasar Jochumssonar af ævilokum Sigurðar beri þetta
ekki beinlínis með sér, hefur hún vafalítið orðið til þess að koma fótum undir
eða a.m.k. styrkja áðumefnda skoðun. Bjöm tekur þessa frásögn upp og
verður því óbeint til að viðhalda sögninni um öreigð málarans. Það hefði
mátt nota þetta tækifæri til að kveða þessa sögusögn niður.
í Tímariti Máls og menningar birtist árið 1979 mjög athyglisverð grein eftir
Þorgeir Þorgeirsson rithöfund, þar sem færð em óvefengjanleg rök fyrir því,
að Sigurður var alls enginn öreigi, þegar hann lést, heldur þokkalega efnað-
ur. í greininni er birt uppskriftargerð á dánarbúi hans, en hún fór fram 20.
október 1875. Þar kom fram, að eignir dánarbúsins vom taldar kr. 725.45.