Saga - 1996, Blaðsíða 384

382 RITFREGNIR
Margrét Guðmundsdóttir: ALDARSPOR. Skákprent-
Reykjavík 1995. 303 bls. Myndir. Ýmsar skrár.
Bókin Aldarspor fjallar um sögu félagsskaparins Hvítabandsins hér a lan
frá stofnun til þessa dags. Við lestur bókarinnar rann það ljós upp ty
rýnanda, að í hundrað ár hefur starfað félagsskapur í Reykjavík, s
unnið hefur stórvirki á sviði líknar og félagsmála, án þess að láta oe )
bumbur eða blása í lúðra. Flest verkefni sem félagið hefur starfað að n
verið tímabundin. Þó stendur eftir myndarlegt og stílhreint, hvítt hus
horni Skólavörðustígs og Kárastígs, sem væntanlega mun bera natn
lagsins um ókomna tíð, þótt hlutverk þess sé nú breytt. Það er sjúkra
Hvítabandsins. _
Bókin kom rýnanda á óvart á ýmsan hátt. Hún reyndist vera o
skemmtileg aflestrar og jafnframt sjór af fróðleik. Ekki aðeins um feiag
sjálft, sögu þess og störf, heldur er þar einnig að finna ágæta aldarfars y
ingu, sérstaklega á síðasta hluta 19. aldar og fyrra helmingi þessarar.
mynd sem brugðið er upp af höfuðborginni er engin glansmynd og P
er áhugavert að kynnast baráttu kvennanna við að hressa upp a n
Þær láta sér ekki nægja að prédika guðstrú og bindindi, heldur taka p
virkan þátt í að aðstoða bágstadda og sjúka og berjast fyrir mannrett
um. .
Þá varpar bókin Ijósi á kvennabaráttuna og hvernig baráttan ry
áfengisbanni var í raun barátta fyrir mannréttindum kvenna, sem
höfðu einu sinni fjárráð hvað þá kosningarétt eða kjörgengi. Karlrn
irnir sem höfðu allan rétt, drukknir sem ódrukknir, voru þó skarn
gáðir. Það að Hvítabandið var blandað körlum, en konur voru þar
jafnaði í forsvari, gerði það enn sterkara baráttutæki fyrir mannréttin
en hrein kvenfélög eða samtök eins og Góðtemplararegluna þar sem
ar voru oftast í forystu, og formfesta var í fyrirrúmi. Þá var það ekki
mikilvægt að í félaginu voru konur úr öllum stéttum, þó efri milus
konur væru oftast í meirihluta. ...
Fróðlegt hefði verið að sjá meira um starfsemi sjúkrahúss HvitaD
ins, en hafa ber í huga, að Hvítabandið sjálft rak sjúkrahúsið a
skamman tíma. Segja má með sanni, að húsið hafi verið byggt af P° ' -
ekki vegna þess að „efnahagslegar forsendur" væru fyrir hendi. u v
bera vitni viðbrögð bæjarstjórnar við tilmælum félagsins um reks
stoð og svo það hvernig brugðist var við gjöfinni. Gaman væn a
meira um tildrögin að því, að sjúkrahúsið var rekið sem virk *æ fl _a
stofnun en ekki hjúkrunarheimili, eins og augsýnilega var upp .g
ætlunin. Þá hefði mátt draga það betur fram í dagsljósið, að sjúkra
var í raun fyrsti sérgreinaspítali á íslandi, því ekkert sjúkrahús a
hafði jafn mörgum sérfræðingum á að skipa. Loks var sjúkrahus