SunnudagsMogginn - 18.07.2010, Side 41

18. júlí 2010 41
B
andaríkin gegna æ mikilvægara hlutverki í vínheiminum. Ekki einungis
vegna þess að vínframleiðsla þar hefur farið sífellt vaxandi og verður
stöðugt betri. Bandaríkin hafa ekki síður áhrif vegna þess að þau eru
einhver mikilvægasti vínneyslumarkaður veraldar.
Vínneysla í Bandaríkjunum er vissulega ennþá töluvert minni en í flestum Evr-
ópuríkjum þegar horft er til þess hversu margra lítra af víni hver íbúi neytir á ári.
Stærð markaðarins gerir hins vegar að verkum að einungis Ítalir neyta árlega
meira af víni en Bandaríkjamenn. Ef horft er til verðmætis vínsölu eru Bandaríkin
hins vegar mikilvægasti markaður veraldar. Of ef við beinum sjónum frá neysl-
unni yfir á framleiðslu þá er bandaríski víniðnaðurinn sá fjórði stærsti í heimi.
Bandaríkin skipta því máli þegar vín er annars vegar. Miklu máli.
Eins og alltaf þegar Bandaríkin eru annars vegar eru margar hliðar á málinu.
Þannig hafa Bandaríkin í sögu-
legu samhengi ekki verið vín-
neysluland og lengi vel var
neysla á víni bundin við stóru
borgirnar á austur- og vest-
urströnd landsins. Miðríkin og
suðrið voru meira fyrir bjór og
bourbon auk þess sem stór hluti
þjóðarinnar neytti ekki – og
neytir ekki – áfengis.
Vínneysla var lengi vel bundin
við tiltekna hópa innflytjenda
frá suðurhluta Evrópu en ekki
hluti af hinu almenna neyslu-
munstri.
Stóra breytingin varð með
eftirstríðskynslóðinni sem
stundum er kölluð „baby boo-
mers“. Þegar hún komst á full-
orðinsár breytti hún neyslu-
munstri Bandaríkjanna á
mörgum sviðum. Neysla á víni jókst hörðum skrefum frá og með upphafi áttunda
áratugarins. Það hægði á aukningunni á þeim níunda en frá og með árinu 1994
hefur neyslan aukist hratt og örugglega.
Þessi ört stækkandi markaður seilist til sívaxandi áhrifa. Þær kröfur sem
bandaríski markaðurinn gerir hefur áhrif á vínframleiðslu um allan heim, jafnt
framleiðslu ódýrara sem dýrara víns.
Þetta kristallast til dæmis í þeim gífurlegu áhrifum sem Robert Parker, útgef-
andi fréttabréfsins The Wine Advocate, hefur. Hann byrjaði að gefa víni ein-
kunnir samkvæmt 100 punkta kerfi og segja má að það vín sem nái góðri einkunn
geti gengið að roksölu vísri. Bandarískir neytendur stjórnast í ríkum mæli af þeim
dómum sem vín fær og í vínbúðum er vín iðulega merkt eftir því hversu marga
„punkta“ það hefur fengið.
Áhrif Parkers eru það mikil að mörgum stendur ekki á sama. Mörg af þekktustu
vínhúsum heims, t.d. í Bordeaux, eru sögð hafa breytt víni sínu til þess að falla
betur að smekk Parkers. Hann þykir hallur undir stórt og kraftmikið vín þar sem
nútíma tækni hefur verið beitt til að kreisa sem mest út úr þrúgunum.
Það er líka eftir miklu að slægjast. Vínið sem Parker blessar selst ekki einungis
betur en annað. Það selst líka á mun hærra verði. Mest hafa áhrifin verið á vín frá
Napa í Kaliforníu, Bordeaux og svokallað „Súper-Toskana-vín“ en það er það vín
sem mestrar hylli nýtur í Bandaríkjunum.
Margir – fyrst og fremst í Evrópu – kvarta og kveina yfir „Parker-áhrifunum“.
Þau eru hins vegar kannski fyrst og fremst til marks um stærð og aukið sjálfs-
öryggi bandaríska markaðarins. Hann er orðinn það stór að hann tekur ekki bara
það sem að honum er rétt. Hann gerir kröfur um að hlutirnir eigi að vera eins og
hann vill hafa þá.
Bandaríkin framleiða líka mikið af eigin víni og í mörgum tilvikum vín á
heimsmælikvarða. Þótt flestir setji samasemmerki á milli bandarísks víns og
Kaliforníu þá er vín framleitt í öllum fimmtíu ríkjum Bandaríkjanna. Í sumum
tilvikum er kannski einungis um eitt vínhús að ræða og vissulega mun sá dagur
líklega seint renna upp að vín frá t.d. Flórída eða Louisiana komist á heimskortið.
Það hefur hins vegar vínið frá til dæmis vesturstrandarríkjunum Kaliforníu,
Oregon og Washington fyrir löngu gert. Vínið frá Finger Lakes-svæðinu í New
York getur verið unaðslegt og það ætti enginn að gera grín að Texas-víni. Og
hversu margir í Evrópu skyldu átta sig á því að í Ohio séu um 100 starfandi vín-
hús?
Bandarísk vínframleiðsla er einhver sú framsæknasta í heimi og ekkert bendir
til annars en að áhrif Bandaríkjanna muni bara halda áfram að aukast.
Næst: Kalifornía
Will einhver
glas af Texas Cab?
Vín 101
Sautjándi hluti
Steingrímur
Sigurgeirsson
Vínin frá Oregon eru löngu komin á heimskortið.
1 búnt lífrænt grænkál frá Móður Jörð
1 höfuð lífrænt blaðsalat frá Móður Jörð
20 litlar kartöflur beint upp úr garðinum
1 búnt lífrænt klettasalat frá Móður Jörð
4 fallegar gulrætur beint upp úr garðinum
Radísur og næpur úr garðinum eftir smekk
4 egg úr hamingjusömum hænum
8 stk. íslenskir og lífrænir kirsuberjatómatar
Ferskar kryddjurtir úr garðinum að eigin smekk
1 pakki Hrökkvi frá Móður Jörð
Góð ólífuolía
Sítróna
Salt
Sjóðið eggin og kartöflurnar, leggið allt kálið í kalt vatn, vindið
í salatvindu og setjið í stóra skál. Kreistið sítrónuna og hellið að-
eins af ólífuolíunni yfir og blandið vel saman, smakkið til með
salti áður en kartöfunum og tómötunum er blandað saman við
eftir að hafa verið skorið í tvennt. Gulrætur, radísur og næpa er
skorið í örþunnar sneiðar blandað saman við salatið. Komið sal-
atinu fyrir á fallegum diskum, skerið eggin og setjið á diskinn,
skreytið með fersku kryddjurtunum og brjótið Hrökkvann yfir.
Þennan rétt er tilvalið að borða út á palli, eða í lautarferð í
óspilltri náttúru Íslands.
Íslenskt sumarsalat fyrir fjóra
Pítsur og fylltar kjúklingabringur
Einn vinsælasti rétturinn er þó innbökuð
pítsa sem bökuð er á grillinu. Deigið
kaupa þau tilbúið og sósuna sömuleiðis
en áleggið er eftir smekk og því sem til er
hverju sinni. „Það er mikilvægt að loka
pítsunni vel og bretta tvisvar upp á kant-
ana því annars fer sósan út um allt. End-
unum má síðan loka með gaffli. Kost-
urinn við að loka pítsunni er að þá er
hægt að snúa henni á grillinu, en það er
alltaf ákveðin hætta á brauð brenni þegar
það er grillað,“ segir Óskar.
Séu þau í stuði fyrir eitthvað íburð-
armeira finnst þeim tilvalið að skella
kjúklingabringum á grillið. „Þá skerum
við þær eftir endilöngu og setjum ost inn
í þær, t.d. mexíkóost eða hvaða ost sem
er. Bringunum er svo lokað með því að
vefja beikoni eða parmaskinku utan um
áður en þær eru grillaðar. Aðalmálið er að
passa upp á að hrár kjúklingurinn smiti
ekki yfir í annað og að þvo hendur ræki-
lega á eftir með sápu. Með þessu má svo
sjóða hrísgrjón í potti á prímusinum og
grilla maís eða fyllta sveppi.“
Kjúklingur er raunar hentugt ferða-
lagsfæði á fleiri vegu en Inga og Óskar
taka gjarnan grillaðan kjúkling með sér
þegar farið er í helgarútilegu. „Ef fólk vill
má hita hann svolítið á prímusnum eða
jafnvel setja í pítu með grænmeti. Pítu-
brauðin má hita á grilli eða yfir eldinum á
prímusinum. Afganginn má svo nota í
salat daginn eftir eða tortillur.“
„Við komum iðulega seint í náttstað og erum því gjarnan að elda eftir að það er farið að dimma.“
Pottréttir sem elda má í einum potti á prímus eru þægi-
legir þegar eldunaraðstaðan er af skornum skammti.